Γνωμοδότηση 684/1997
ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ (Τμήμα Δ') Συνεδρίαση της 23-10-1997
Γνωμοδότηση Εάν εμπίπτουν ή όχι στην απαλλακτική διάταξη της περιπτώσεως κδ' της παραγράφου 1 του άρθρου 18 του N. 1642/86, οι προμήθειες που καταβάλλουν οι Τράπεζες σε τρίτα πρόσωπα, τα οποία διαμεσολαβούν για την προώθηση των πιστωτικών καρτών.
Περίληψη Ερωτήματος: Εάν εμπίπτουν ή όχι στην απαλλακτική διάταξη της περιπτώσεως κδ' της παραγράφου 1 του άρθρου 18 του N. 1642/86, οι προμήθειες που καταβάλλουν οι Τράπεζες σε τρίτα πρόσωπα, τα οποία διαμεσολαβούν για την προώθηση των πιστωτικών καρτών.
Επί του άνω ερωτήματος το N.Σ.K. (Δ' Τμήμα) εγνωμοδότησε ομοφώνως ως ακολούθως:
I. Στο άρθρο 18 του N. 1642/86 "Φόρος Προστιθέμενης Αξίας" και υπό τον τίτλο "Απαλλαγές στο εσωτερικό της χώρας", ορίζονται τα ακόλουθα:
"1. Απαλλάσσονται από το φόρο:
α) ...κδ) η χορήγηση και η διαπραγμάτευση πιστώσεων, καθώς και η διαχείριση τους, από το πρόσωπο που τις χορηγεί ".
Εξάλλου, σύμφωνα με το ισχύον στη χώρα μας σύστημα αγορών με πιστωτικές κάρτες, οι κάτοχοι αυτών αγοράζουν αγαθά ή υπηρεσίες από τις επιχειρήσεις που έχουν συμβληθεί με τις εταιρείες (Τράπεζες κ.λπ.), που χορηγούν τις πιστωτικές κάρτες και αντί να εξοφλήσουν με μετρητά την πωλήτρια επιχείρηση, υπογράφουν ειδικό χρεωστικό σημείωμα που εκδίδεται από τον πωλητή. Με το χρεωστικό αυτό σημείωμα οι αγοραστές και κάτοχοι των πιστωτικών καρτών επιβεβαιώνουν ενυπόγραφα την συναλλαγή και εξουσιοδοτούν την εκδότρια εταιρεία να καταβάλει αυτή στον πωλητή την αξία των αγορασθέντων αγαθών ή υπηρεσιών. Τα προοριζόμενα για την εκδότρια συμβαλλόμενη εταιρεία των πιστωτικών καρτών χρεωστικά σημειώματα, αποστέλλονται εντός τριών περίπου ημερών από την έκδοσή τους σ' αυτήν από την πωλήτρια επιχείρηση, η οποία και υποχρεούται, αφού παρακρατήσει την προμήθειά της, να καταβάλει το υπόλοιπο αντίτιμο της συναλλαγής (βλ. την υπ' αριθ. 46/1992 απόφαση της Νομισματικής επιτροπής που διέπει το σύστημα συναλλαγών με πιστωτικές κάρτες).
Από τη συναλλακτική πρακτική, το σκοπό και τη λειτουργία που επιτελεί η πιστωτική κάρτα προκύπτει ότι αυτή ενσωματώνει κάποιο δικαίωμα, είναι ένα είδος επιταγής βάσει της οποίας παρέχεται η δυνατότητα στον κάτοχό της, - κομιστή, να αγοράσει αγαθά ή υπηρεσίες ίσης αξίας με την ονομαστική τους αξία και μέχρις ενός ορίου που καθορίζεται εκ των προτέρων από την εκδότρια εταιρεία.
Από την άποψη αυτή οι πιστωτικές κάρτες, οι οποίες είναι γνωστές στις συναλλαγές με την ονομασία "Εθνοκάρτα", "Εμποροκάρτα" κ.λπ. εμπίπτουν στην έννοια των Πιστώσεων σε ανοικτό λογαριασμό ειδικότερα και των Πιστωτικών Συμβάσεων γενικότερα και περιλαμβάνονται αναμφίβολα στην έννοια των πιστώσεων, που αναφέρεται στην ανωτέρω διάταξη της περ. κδ' της παρ. 1 του άρθρου 18 του N.1642/86 (βλ. και υπ' αριθ. 8/1982 Εγκύκλιο του Υπουργού Oικονομικών, καθώς και απόφαση Δ.E.K. της 27-10-1988, Υποθ. 103/87, Συλλ. Νομ.1988, σελ. 110, που αφορά την έκδοση και χρησιμοποίηση των πιστωτικών καρτών).
Συνεπώς, στα πλαίσια εφαρμογής της προπαρατιθεμένης διάταξης, θα πρέπει να γίνει δεκτό ότι απαλλάσσεται του Φ.Π.A. όχι μόνο η έκδοση της πιστωτικής κάρτας (χορήγηση πιστώσεων) αλλά και όλες οι προπαρασκευαστικές ενέργειες που γίνονται προς το σκοπό της εξεύρεσης πελατών σε Τράπεζες ή άλλους πιστωτικούς οργανισμούς, προκειμένου να συναφθούν οι σχετικές συμβάσεις χορήγησης πιστωτικών καρτών στους υποδεικνυόμενους πελάτες (Διαπραγμάτευση πιστώσεων).
Από την διατύπωση δε της επίμαχης διάταξης, που ομιλεί γενικώς για διαπραγμάτευση πιστώσεων και την αντιδιαστέλλει σαφώς από την διαχείριση, την οποία θεωρεί απαλλασσόμενη από το Φ.Π.A. πράξη μόνο όταν διενεργείται από το ίδιο πρόσωπο που χορηγεί τις πιστώσεις, συνάγεται σαφώς ότι υπηρεσίες διαπραγμάτευσης μπορεί να παράσχει οποιοδήποτε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, με απώτερο στόχο την σύναψη της πιστωτικής σύμβασης μεταξύ των υποδεικνυομένων πελατών και της εκδότριας συμβαλλόμενης Τράπεζας.
Εκ τούτου παρέπεται ότι και η συμφωνηθείσα αμοιβή (προμήθεια) του οποιουδήποτε φυσικού ή νομικού προσώπου, που συντελεί και διαμεσολαβεί με τις υπηρεσίες του στην ολοκλήρωση της εν λόγω σύμβασης, απαλλάσσεται του Φ.Π.A., κατ' εφαρμογή της άνω διατάξεως, αφού οι προαναφερόμενες υπηρεσίες αναμφίβολα εμπίπτουν στην έννοια των πράξεων διαπραγμάτευσης πιστώσεων (βλ. Δ.E.K., απόφαση 14-7-1988, Υπόθεση 207/87, Συλλογή Νομολογίας 1988 σελ. 4434 - 55).
Θα πρέπει να επισημανθεί ότι για την εφαρμογή της προπαρατεθείσης απαλλακτικής διάταξης είναι αδιάφορο το γεγονός ότι, για την επίτευξη του τελικού σκοπού (σύναψη συμβάσεων χορήγησης πιστωτικών καρτών), ο διά συμβάσεως συνδεόμενος με την εκδότρια Τράπεζα ή άλλο πιστωτικό οργανισμό μεσίτης, χρησιμοποιεί περαιτέρω τις υπηρεσίες και άλλων προσώπων έναντι μέρους της προμήθειας που του καταβάλει η Τράπεζα κ.λπ., δεδομένου ότι η χορήγηση της απαλλαγής από το Φ.Π.A. δρα αντικειμενικώς και αφορά μόνον τις πράξεις διαπραγμάτευσης και δεν συνδέεται σε καμία περίπτωση ούτε με τα πρόσωπα που εμπλέκονται στην διαδικασία διαπραγμάτευσης ούτε με το είδος της έννομης σχέσης βάσει της οποίας παρέχουν τις υπηρεσίες τους τα εν λόγω πρόσωπα.
II. Εν προκειμένω, σύμφωνα με το διδόμενο από την ερωτώσα υπηρεσία πραγματικό, η εταιρεία Εθνική Ασφαλιστική ανέλαβε να προωθήσει στους πελάτες της (ασφαλισμένους) τα έντυπα Αιτήσεων / Συμβάσεων για την έκδοση πιστωτικής κάρτας που ανήκει στην Εθνική Τράπεζα Ελλάδος, η οποία έχει αναθέσει την διαχείρισή της στη θυγατρική της εταιρεία "Εθνική A.E. Διοίκησης και Οργάνωσης".
Για το σκοπό αυτό θα χρησιμοποιεί το δίκτυο των "Παραγωγών Ασφαλίστρων" (ασφαλιστικούς πράκτορες, ασφαλειομεσίτες κ.λπ.) που διαθέτει σε όλη την Ελλάδα και για τη μεσολάβηση αυτή θα εισπράττει προμήθεια από την "Εθνική A.E. Διοίκησης και Οργάνωσης", μέρος της οποίας θα καταβάλει στους "Παραγωγούς Ασφαλίστρων" ανάλογα με τις Αιτήσεις / Συμβάσεις, που θα προσκομίζει ο καθένας.
Υπό το ως άνω πραγματικό και ενόψει των προεκτεθέντων συνάγεται ότι τόσον η προμήθεια που λαμβάνει η Εθνική Ασφαλιστική από την "Εθνική A.E. Διοίκησης και Οργάνωσης" όσον και η προμήθεια που λαμβάνουν οι "Παραγωγοί Ασφαλίστρων" απαλλάσσονται από τον Φ.Π.A., κατ' εφαρμογή της διατάξεως της περίπτ. κδ' της παρ. 1 του άρθρου 18 του N.1642/86, αφού οι προσφερόμενες υπηρεσίες της Εθνικής Ασφαλιστικής και του χρησιμοποιούμενου απ' αυτήν δικτύου της "Παραγωγών Ασφαλίστρων" συνιστούν αναμφίβολα πράξεις διαπραγμάτευσης πιστώσεων.
III. Στο τιθέμενο, συνεπώς, ερώτημα προσήκει η κατά τα άνω αναλυτικώς διδομένη απάντηση.