Open menu
28 | 03 | 2024

ΙΚΑ 12/5/2004

ΘΕΜΑ:Προϋποθέσεις συνταξιοδότησης διαζευγμένων, λόγω θανάτου ασφαλισμένου/συνταξιούχου του Ι.Κ.Α., σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 4 του Ν. 3232/2004

Σας κοινοποιούμε τις διατάξεις του άρθρου 4 του Ν. 3232/04 (ΦΕΚ 48 Α΄/12.2.04) «Θέματα κοινωνικής ασφάλισης και άλλες διατάξεις» με τις οποίες από 12.2.2004 (ημερομηνία δημοσίευσης της διάταξης) εισάγεται για πρώτη φορά στην κοινωνική ασφάλιση ο θεσμός της συνταξιοδότησης των διαζευγμένων, λόγω θανάτου του/της πρώην συζύγου.

Α. ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗΣ

Ο/η διαζευγμένoς/η δικαιούται σύνταξη λόγω θανάτου του/της πρώην συζύγου, εφόσον πληρούνται σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις:

Ι. α) Να έχει συμπληρωθεί το 65 ο έτος της ηλικίας του/της επιζώντα/ζώσης διαζευγμένου/ης.
Δυνατότητα συνταξιοδότησης σε μικρότερο όριο ηλικίας παρέχεται μόνο στην περίπτωση που ο/η αιτών/ούσα ήταν ανίκανος/η για την άσκηση βιοποριστικού επαγγέλματος κατά ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 67% κατά το χρόνο επέλευσης του θανάτου του/της πρώην συζύγου.
Η διαπίστωση της ύπαρξης του απαιτούμενου ποσοστού αναπηρίας πρέπει, σύμφωνα με τη διάταξη, να γίνεται από την Ανώτατη Στρατιωτική Υγειονομική Επιτροπή. Όμως, γι΄ αυτό το θέμα, δηλαδή για το αν η παραπομπή θα γίνεται στην Α.Σ.Υ.Ε. ή στις Υγειονομικές Επιτροπές του Ιδρύματος, καθώς και για το αν θα πρέπει να προβλέπεται ότι η αναπηρία θα διαρκέσει συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, επιφυλασσόμαστε και θα επανέλθουμε με νεότερο έγγραφο.
β) Ο/η πρώην σύζυγος κατά την ημερομηνία επέλευσης του θανάτου να ήταν υπόχρεος σε καταβολή διατροφής στον/στην αιτούντα/ούσα διαζευγμένο/η σύζυγο, αδιάφορο αν το ποσό αυτής είχε καθοριστεί με δικαστική απόφαση ή με σύμβαση μεταξύ των πρώην συζύγων.
γ) Να έχουν συμπληρωθεί 15 έτη έγγαμου βίου μέχρι τη λύση του γάμου με αμετάκλητη δικαστική απόφαση ή μέχρι την εκπνοή των δικονομικών προθεσμιών για την άσκηση τακτικών και έκτακτων ένδικων μέσων.
δ) Το διαζύγιο πρέπει να μην οφείλεται σε ισχυρό κλονισμό της έγγαμης συμβίωσης με υπαιτιότητα του προσώπου που ζητεί τη σύνταξη.
ε) Το συνολικό ετήσιο ατομικό φορολογητέο εισόδημα του/της αιτούντος/σας τη σύνταξη δεν πρέπει να υπερβαίνει το ποσό των εκάστοτε καταβαλλόμενων από τον Ο.Γ.Α. ετήσιων συντάξεων στους ανασφάλιστους υπερήλικες. Αυτό το ποσό για το έτος 2004 ανέρχεται σε 2.800€ (200€ Χ 14 μήνες = 2.800€).
στ) Δεν πρέπει να έχει τελεστεί άλλος γάμος, γεγονός που πρέπει να πιστοποιείται με πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης, στο οποίο επίσης πρέπει να βεβαιώνεται ότι ο/η αιτών/ούσα εξακολουθεί να είναι διαζευγμένος/η.

ΙΙ. Σύμφωνα με την παρ. 5 του ίδιου άρθρου, αν ο θάνατος του/της διαζευγμένου/ης επήλθε πριν από την ισχύ των διατάξεων αυτού του νόμου θα χορηγηθεί η σύνταξη στον/στην διαζευγμένο/η πρώην σύζυγο του θανόντα {ο/η οποίος/α όμως πληροί τις ανωτέρω προϋποθέσεις (Ια έως στ)} μόνο εφόσον δεν δικαιούνται σύνταξη ο/η χήρος/α ή τα τέκνα του θανόντα/ούσης και διαζευγμένου, ανεξάρτητα από την υποβολή ή μη σχετικού αιτήματος. Ευνόητο είναι ότι στην περίπτωση που δεν υπάρχει χήρα εν ζωή ή τέκνα δεν υπάρχει κώλυμα για τη χορήγηση σύνταξης σε διαζευγμένο/η, υπό την προϋπόθεση πάλι ότι πληρούνται οι ανωτέρω προϋποθέσεις (Ια έως στ).
Αντίθετα, σύμφωνα με την παρ. 4, η χορήγηση σύνταξης σε διαζευγμένο/η δεν εξαρτάται από τη μη χορήγηση σύνταξης στον/στην χήρο/α ή στα τέκνα αν ο θάνατος επήλθε μετά την έναρξη ισχύος αυτού του νόμου.

Β. ΠΟΣΟ ΣΥΝΤΑΞΗΣ

1. Σύμφωνα με τις παρ. 2 και 6 του άρθρου 4 του Ν. 3232/04, το ποσό της σύνταξης που δικαιούται ο/η χήρος/α στην περίπτωση θανάτου του/της πρώην συζύγου επιμερίζεται κατά 70% στο/η χήρο/α και κατά 30% διαζευγμένο/η εφόσον ο έγγαμος βίος είχε διαρκέσει τουλάχιστον 15 έτη.
Από τη διατύπωση της διάταξης προκύπτει ότι, προκειμένου να εξευρεθεί το ποσό της σύνταξης που δικαιούνται ο/η διαζευγμένος/η, πρέπει να επιμερίζεται το ποσοστό του/της χήρου/χήρας, όπως έχει καθοριστεί σε σχέση με το/τα τέκνο/α του/της θανόντα/σης.

Παραδείγματα:

 

ΧΗΡΟΣ/Α ΤΕΚΝΑ ΔΙΑΖΕΥΓΜΕΝΟΣ/Η
70% Χ 70% = 49% 20% 70% Χ 30% = 21%
63,64% Χ 70% = 44,54% 18% + 18% = 36% 63,64% Χ 30% = 19,10%




2. Εάν ο έγγαμος βίος είχε διαρκέσει 25 έτη και άνω, το ποσό της σύνταξης του/της χήρου/ας επιμερίζεται κατά 60% στο χήρο/α και κατά 40% στον/στη διαζευγμένο/η.
Παραδείγματα:

 

ΧΗΡΟΣ/Α ΤΕΚΝΑ ΔΙΑΖΕΥΓΜΕΝΟΣ/Η
70% Χ 60 % = 42% 20% 70% Χ 40% = 28%
63,64 % Χ 60 % = 38,18% 18% + 18% = 36% 63,64% Χ 40% = 25,46%



3. Ο/η διαζευγμένος/η δικαιούται τα ίδια ανωτέρω ποσοστά, δηλαδή 30% ή 40% αντίστοιχα της σύνταξης που θα δικαιούτο ο/η χήρος/α εάν ο/η θανών/ούσα δεν καταλείπει χήρα/ο.
4. Στην περίπτωση που υπάρχουν και ζητούν σύνταξη περισσότεροι του ενός διαζευγμένοι, τα αναλογούντα ποσοστά των ανωτέρω περιπτώσεων 1 και 2 επιμερίζονται εξίσου μεταξύ αυτών.
5. Για τον υπολογισμό του ποσού της σύνταξης των διαζευγμένων δεν ισχύουν οι διατάξεις περί χορήγησης κατωτάτου ορίου σύνταξης (χορηγείται μόνο οργανικό ποσό) και Επιδόματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΑΣ).
Από όλα τα προαναφερθέντα προκύπτει ότι στην περίπτωση που χορηγείται σύνταξη σε διαζευγμένη από την ημερομηνία της έναρξης πρέπει να ανακαθορίζεται και το ποσό της σύνταξης της χήρας.
Για το σκοπό αυτό και την αναζήτηση τυχόν αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών συντάξεων στη χήρα, θα πρέπει η απόφαση συνταξιοδότησης του/της διαζευγμένου/ης να κοινοποιείται στο αρμόδιο Τμήμα Πληρωμών Συντάξεων του Υποκ/τος όπου ανήκει o/η χήρος/α.
Επισημαίνεται ότι ο αν ο καθορισμός δεν θα αφορά μόνο τα οργανικά ποσά αλλά και το τμήμα του κατωτάτου ορίου που καταβάλλεται στον/στη χήρο/α στην περίπτωση που το οργανικό ποσό είναι μικρότερο από το Κ.Ο.

Παράδειγμα:
Σε χήρο/α με ένα παιδί, στους οποίους έχει χορηγηθεί σύνταξη λόγω θανάτου, από την ημερομηνία χορήγησης σύνταξης λόγω θανάτου και στο/στη διαζευγμένο/η, στο μεν οργανικό ποσό, το ποσοστό του/της χήρου/ας θα διαφοροποιηθεί ανάλογα με τα χρόνια που διήρκεσε ο έγγαμος βίος του/της διαζευγμένου/ης, από 70% σε 49% για 15 έτη και σε 42% για 25 έτη, το δε ποσοστό του/της διαζευγμένου/ης σε 21 % ή 28% αντίστοιχα. Το ποσοστό του τέκνου θα παραμείνει αμετάβλητο.
Στη συνέχεια, το ποσό του/της διαζευγμένου/ης δεν θα αναχθεί στο Κ.Ο., ενώ στην περίπτωση που το οργανικό ποσό που αναλογεί στο/στη χήρο/α είναι μικρότερο από το Κ.Ο., θα αναχθεί στο Κ.Ο., όμως το ποσοστό του/της θα ανακαθοριστεί από τα 7/9 σε 4,9/9 (7/9 Χ 70% = 4,9/9) (περίπτωση 15ετούς έγγαμου βίου διαζευγμένου/ης) και σε 4,2/9 (7/9 Χ 60%) στην περίπτωση 25ετούς έγγαμου βίου διαζευγμένου/ης.
Όσον αφορά το ποσοστό του τέκνου, θα διατηρηθεί, τόσο στο οργανικό ποσό (20%) όσο και στο Κ.Ο. (2/9).
Γενικά διευκρινίζεται ότι το ποσοστό του/της διαζευγμένου/ης διαμορφώνεται μετά τον καθορισμό του ποσοστού του/της χήρου/ας, το οποίο διαφοροποιείται ανάλογα με τον αριθμό των τέκνων.
Επισημαίνεται ότι ως ποσοστό της χήρας θα λαμβάνεται αυτό που διαμορφώνεται σε συνάρτηση με το ποσοστό των τέκνων και όχι αυτό που προκύπτει έπειτα από ενδεχόμενη μείωση (ανάλογα με την ηλικία) λόγω άλλης συνταξιοδότησης ή εργασίας.

Γ. ΕΝΑΡΞΗ ΚΑΙ ΛΗΞΗ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗΣ

Σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 4, η σύνταξη αρχίζει να καταβάλλεται από την πρώτη μέρα του επόμενου μήνα από την υποβολή της αίτησης για συνταξιοδότηση και διακόπτεται στην περίπτωση που συναφθεί νέος γάμος μετά τη συνταξιοδότηση. Για το λόγο αυτό, εκτός από τα υπόλοιπα δικαιολογητικά, θα ζητείται από το/τη διαζευγμένο/η να υποβάλει Υπεύθυνη Δήλωση, στην οποία θα δηλώνει ότι αναλαμβάνει την υποχρέωση να ενημερώσει την υπηρεσία στην περίπτωση που συνάψει νέο γάμο.

Δ. ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΙΚΩΝ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ

(όπως καθορίζονται από την περ. ε της παρ. 1 και της παρ. 7 του άρθρου 4)

1. Το συνολικό ετήσιο ατομικό εισόδημα - το οποίο, όπως προαναφέρθηκε, δεν πρέπει να υπερβαίνει το ποσό των εκάστοτε καταβαλλόμενων ετήσιων συντάξεων από τον Ο.Γ.Α. στους ανασφάλιστους υπερήλικες- θα αποδεικνύεται από το εκκαθαριστικό σημείωμα φόρου εισοδήματος και θα αφορά εισοδήματα που δηλώθηκαν με τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος του προηγούμενου οικονομικού έτους.
Στην περίπτωση που ο/η αιτών/ούσα δεν υποχρεούται να υποβάλει δήλωση φορολογίας εισοδήματος, το εισόδημά του/της θα αποδεικνύεται με Υπεύθυνη Δήλωση του Ν. 1599/86, η οποία θα θεωρείται από την αρμόδια Δ.Ο.Υ.
2. Ο έλεγχος των εισοδηματικών κριτηρίων, όπως ρητά ορίζεται από τη διάταξη, θα διενεργείται ανά διετία.
Για το λόγο αυτό, οι συντάξεις λόγω θανάτου σε διαζευγμένους/ες θα χορηγούνται για δύο έτη (θα αναγγέλλονται με λήξη) και στη συνέχεια η χορήγηση παράτασης για τα επόμενα έτη θα γίνεται με ΔΑΜ από τα αρμόδια Τμήματα Πληρωμών Συντάξεων, αφού πρώτα ελεγχθούν τα εισοδηματικά κριτήρια.
Έτσι, για να χορηγηθεί η σύνταξη σε διαζευγμένο/η από 2.4 έως 2.6 θα πρέπει να ζητηθεί εκκαθαριστικό σημείωμα της εφορίας του οικονομικού έτους 2003 στο οποίο είχαν δηλωθεί τα εισοδήματα του 2002.
Τα εισοδήματα θα επανελεγχτούν τον Φεβρουάριο του 2006 προκειμένου να παραταθεί η σύνταξη για την επόμενη διετία. Για το σκοπό αυτό θα πρέπει να ζητηθεί το εκκαθαριστικό σημείωμα της εφορίας του οικονομικού έτους 2005, όπου θα αναφέρονται τα εισοδήματα του 2004.
Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι δεν θα ελέγχεται το ατομικό φορολογητέο εισόδημα προκειμένου να συνεχιστεί η καταβολή της σύνταξης το δεύτερο έτος μετά την αρχική χορήγηση ή την επαναχορήγησή της. Δηλαδή, στην προηγούμενη περίπτωση δεν θα ελεγχθεί το ατομικό φορολογητέο εισόδημα για τη χορήγηση της σύνταξης το 2005.
Τέλος, όσον αφορά το σκέλος της διάταξης που αναφέρεται στο θέμα της κράτησης εισφοράς για τον κλάδο ασθένειας, θα σας δοθούν οδηγίες από το αρμόδιο Τμήμα της Διεύθυνσης Ασφάλισης & Εσόδων.

Σχετικά άρθρα
Πολιτική Cookies στην ΕΕ.. Το cookie είναι ένα μικρό τμήμα κειμένου που αποστέλλεται στο πρόγραμμα περιήγησης από έναν ιστότοπο που επισκέπτεστε. Διευκολύνει τον ιστότοπο να απομνημονεύει πληροφορίες σχετικά με την επίσκεψή σας, όπως την προτιμώμενη γλώσσα σας και άλλες ρυθμίσεις. Κάτι τέτοιο μπορεί να διευκολύνει την επόμενή σας επίσκεψη και να κάνει τον ιστότοπο πιο χρήσιμο για εσάς. Τα cookie παίζουν σημαντικό ρόλο. Χωρίς αυτά, η χρήση του ιστού θα ήταν μια πολύ πιο περίπλοκη εμπειρία. Χρησιμοποιούμε τα cookie για πολλούς λόγους. Τα χρησιμοποιούμε, για παράδειγμα, για την απομνημόνευση των προτιμήσεών σας όσον αφορά στην ασφαλή αναζήτηση, για να υπολογίσουμε τον αριθμό των επισκεπτών σε μια σελίδα ή για να σας διευκολύνουμε να εγγραφείτε στις υπηρεσίες μας και για να προστατεύσουμε τα δεδομένα σας. Περισσότερες πληροφορίες για τη χρήση των cookies μπορείτε να βρείτε στη σελίδα http://ec.europa.eu/ipg/basics/legal/cookies/index_en.htm