Αθήνα 31/05/2024
Αρ. πρωτ.: 43302
ΘΕΜΑ: Οδηγίες - Διευκρινίσεις σχετικά με τις Αστικές μη Κερδοσκοπικές εταιρείες του άρθρου 784 Α.Κ και συγκεκριμένα: α) την υποχρέωσή τους να εναρμονίσουν το καταστατικό τους σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4072/2012 (Α΄ 86), β) το αρμόδιο Μητρώο εγγραφής τους προκειμένου να αποκτήσουν νομική προσωπικότητα, και γ) τη δυνατότητα ηλεκτρονικής σύστασης Αστικής Εταιρείας του άρθρου 784 Α.Κ στην ηλεκτρονική πλατφόρμα της e- ΥΜΣ (https://eyms.businessportal.gr/).
Κατόπιν ερωτημάτων που τέθηκαν στην Υπηρεσία μας και προκειμένου όλες οι Υπηρεσίες Γ.Ε.ΜΗ. των Επιμελητηρίων, καθώς επίσης τα Πρωτοδικεία και οι Δ.Ο.Υ. να έχουν μια κοινή αντιμετώπιση επί ζητημάτων που έχουν παρουσιαστεί, διευκρινίζουμε τα εξής:
1. Ως την υποχρέωση των εταιρειών του άρθρου 784 Α.Κ που έχουν Δ.Σ. να εναρμονίσουν το καταστατικό τους σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4072/2012 (Α΄ 86)
Πριν την έναρξη ισχύος του άρθρου 270 του Ν. 4072/2012 , σε απόκλιση της αρχής της αυτοδιαχείρισης που ισχύει για τις προσωπικές εταιρείες, πολλές Αστικές μη κερδοσκοπικές Εταιρείες είχαν σωματειακή οργάνωση, με αποτέλεσμα να προβλέπουν στο καταστατικό τους εταιρικά όργανα (συνέλευση, διοικητικό συμβούλιο).
Το γεγονός αυτό ήταν γνωστό στον νομοθέτη και αποδεκτό από τη νομολογία των δικαστηρίων, η οποία ακόμη και υπό το καθεστώς ισχύος του ν. 4072/2012 κατά την κρατούσα άποψή της έκανε δεκτό ότι: «...συνηθίζεται η αστική εταιρία μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα να λαμβάνει τη μορφή νομικού προσώπου κατά τη διάταξη του άρθρου 784 ΑΚ, με όργανά του το διοικητικό συμβούλιο, μέλη του οποίου μπορεί να είναι και μη εταίροι, καθώς και τη συνέλευση των εταίρων ως το ανώτατο όργανο της εταιρίας, η οποία έχει και την τελική ευθύνη για πράξεις διαχείρισης και εν γένει της διοίκησης της εταιρίας...» [ενδεικτ. βλ. ΤρΕφΑθ 3137/2016, ΔΕΕ 2017, 205 επ.· ΜΕφΑθ 1156/2020, ΔΕΕ 2021, 217 επ.].
Μετά τη ψήφιση του ν. 4072/2012 και την πρόβλεψη στο άρθρο 270 ότι «οι διατάξεις του παρόντος κεφαλαίου, με εξαίρεση εκείνη της παρ. 3 του άρθρου 251, εφαρμόζονται αναλόγως και στην αστική εταιρεία με νομική προσωπικότητα», το πλαίσιο λειτουργίας έγινε πλέον σαφές και σε εφαρμογή της εν λόγω διάταξης, δημιουργήθηκε το πρότυπο καταστατικό, το οποίο αφορά σε συστάσεις που γίνονται μετά την έκδοση της σχετικής υπουργικής απόφασης (ΥΑ 5189/21-01-2024 (Β΄ 556).
Εντούτοις, δεδομένου ότι στο προηγούμενο νομοθετικό καθεστώς δεν υπήρχε κάποια διάταξη που να απαγορεύει άμεσα ή έμμεσα τη σωματειακή οργάνωση των Αστικών μη κερδοσκοπικών Εταιρειών και λαμβάνοντας υπόψη ότι στον ν. 4072/2012 δεν υπάρχει διάταξη που να απαιτεί την εναρμόνιση των υφιστάμενων καταστατικών κατά την έναρξη ισχύος του, οι Υπηρεσίες ΓΕΜΗ δεν νομιμοποιούνται να απαιτούν από τους ενδιαφερόμενους την τροποποίηση του καταστατικού και την εναρμόνισή τους με τις διατάξεις του ν. 4072/2012.
Συνεπώς, είτε πρόκειται για αστικές εταιρείες που συστάθηκαν πριν την έναρξη ισχύος του ν. 4072/2012 και έχουν ως καταστατικό σκοπό τη «Διαχείριση Δράσεων Κρατικών Ενισχύσεων και λειτουργούν ως Ενδιάμεσοι φορείς Διαχείρισης Δράσεων», είτε για αστικές εταιρείες με οποιονδήποτε άλλο οικονομικό σκοπό, δεν απαιτείται να γίνει καμία τροποποίηση στο καταστατικό τους, εφόσον οι ίδιες δεν το επιθυμούν.
2. Ως προς το αρμόδιο Μητρώο εγγραφής των Αστικών Εταιρειών του `Αρθρου 784 Α.Κ. προκειμένου να αποκτήσουν νομική προσωπικότητα Ως προς τις αστικές εταιρείες του άρθρου 784 Α.Κ.
Σε πολλές Υπηρεσίες Γ.Ε.ΜΗ. των Επιμελητηρίων παρατηρείται το φαινόμενο κάποιες αστικές του άρθρου 784 Α.Κ. να προσκομίζουν πρόσφατα καταστατικά σύστασης, κατατεθειμένα στο Πρωτοδικείο και να ζητούν την εγγραφή τους στο Γ.Ε.ΜΗ. Πολλές μάλιστα εταιρείες, εξ αυτών έχουν λάβει και ΑΦΜ από τις αρμόδιες Δ.Ο.Υ., προσκομίζοντας στις Δ.Ο.Υ. το καταστατικό σύστασης της εταιρείας σφραγισμένο από το Πρωτοδικείο.
Υπενθυμίζεται ότι από τον συνδυασμό του άρθρου 270 του Ν. 4072/2012 και του άρθρου 784 του Α.Κ. προκύπτει ότι η αστική εταιρεία δύναται να αποκτήσει νομική προσωπικότητα εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 784 του ΑΚ, ήτοι η τήρηση έγγραφου τύπου, η επιδίωξη οικονομικού σκοπού και η τήρηση των όρων δημοσιότητας των ομόρρυθμων εταιρειών.
Δεδομένου ότι το Γ.Ε.ΜΗ. από την έναρξη λειτουργίας του (04-04-2011) έχει αντικαταστήσει το μητρώο των προσωπικών εταιρειών που τηρούνταν στα Πρωτοδικεία, το μόνο αρμόδιο μητρώο για όλες τις αστικές εταιρίες που συστήνονται μετά την 04.04.2011, είναι το Γ.Ε.ΜΗ.
Συνεπώς, η κατάθεση του καταστατικού σύστασης σε οποιαδήποτε άλλη αρχή, όπως εν προκειμένω στο Πρωτοδικείο, δεν επιφέρει, σε επίπεδο εννόμων συνεπειών, τη σύσταση της εταιρίας, καθότι αυτή συναρτάται με την καταχώριση του καταστατικού σύστασης στο Γ.Ε.ΜΗ., κατόπιν διενέργειας ελέγχου νομιμότητας από την Υπηρεσία Γ.Ε.ΜΗ. (βλ. αρ. 18 περ. α΄ και 25 παρ. 1 του Ν. 4919/2022 ).
3. Ως προς τη δυνατότητα ηλεκτρονικής σύστασης Αστικής Εταιρείας του άρθρου 784 Α.Κ στην ηλεκτρονική πλατφόρμα της e- ΥΜΣ (https://eyms.businessportal.gr/)
Στο πλαίσιο της απλούστευσης διαδικασιών σύστασης εταιρείας μέσω της Υπηρεσίας μιας Στάσης (ΥΜΣ Επιμελητηρίου) και της ηλεκτρονικής Υπηρεσίας μιας Στάσης (e- ΥΜΣ), σας ενημερώνουμε ότι εντός ολίγων ημερών θα είναι διαθέσιμη στο κοινό η δυνατότητα ηλεκτρονικής σύστασης Αστικής Εταιρείας του 784 Α.Κ. με πρότυπο καταστατικό ή πρότυπο καταστατικό με πρόσθετο περιεχόμενο, όπως αυτό προβλέπεται στην απόφαση 5186/26-01-2024: "Πρότυπα καταστατικά για τη σύσταση εταιρειών μέσω της Υπηρεσίας μιας Στάσης (ΥΜΣ) και της Ηλεκτρονικής Υπηρεσίας μιας Στάσης (e-ΥΜΣ)" (ΦΕΚ Β΄ 556).