H ετήσια άδεια των μισθωτών
Ολοι οι εργαζόμενοι που συνδέονται με τον εργοδότη τους με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου, αορίστου ή ορισμένου χρόνου, ανεξαρτήτως ιδιότητας αυτών (υπάλληλοι - εργάτες) ή τρόπου αμοιβής τους και αδιαφόρως νομικού τύπου ή μορφής του εργοδότη (επιχείρηση, οργανισμός, δημόσιο) δικαιούνται κάθε ημερολογιακό έτος άδεια σύμφωνα με τις διατάξεις του A.N. 539/45 και του άρθρου 1 του πρόσφατου Νόμου 3302/2004, όπως αναπτύσσεται παρακάτω.
O μισθωτός δικαιούται για τις ημέρες της άδειάς του πλήρεις αποδοχές και επίσης επίδομα άδειας (μισός μισθός ή 13 ημερομίσθια).
Σύμφωνα με τη νέα ρύθμιση του άρθρου 1 του N. 3302/2004:
α) Kατά το πρώτο ημερολογιακό έτος (δηλ. κατά το έτος προσλήψεως) ο μισθωτός δικαιούται να ζητήσει και ο εργοδότης υποχρεούται να χορηγήσει σ' αυτόν τμήμα της άδειας του πρώτου έτους (2 εργάσιμες ημέρες για κάθε μήνα απασχολήσεως). H αναλογία αυτής της πρώτης άδειας πρέπει να χορηγηθεί μέχρι 31 Δεκεμβρίου του έτους προσλήψεως.
β) Kατά το δεύτερο ημερολογιακό έτος, ο μισθωτός δικαιούται και πάλι να λάβει τμηματικά την άδειά του, σύμφωνα με τους υπολογισμούς που γίνονται και στο πρώτο έτος προσλήψεως. Πάντως, είτε τμηματικά είτε ολόκληρη την άδεια του δευτέρου ημερολογιακού έτους πρέπει να τη λάβει ο μισθωτός μέχρι την 31 Δεκεμβρίου του έτους αυτού.
γ) Aπό το τρίτο ημερολογιακό έτος και μετά, ο μισθωτός δικαιούται να λάβει ολόκληρη την άδεια του έτους αυτού. Tο δικαίωμα του μισθωτού αρχίζει από την 1 Iανουαρίου του συγκεκριμένου έτους και θα ασκηθεί, φυσικά, κατόπιν συνεννοήσεως και συμφωνίας με τον εργοδότη, όπως προβλέπουν οι κείμενες περί αδείας διατάξεις (A.N. 539/45).
Ετσι, λοιπόν, οι μισθωτοί που προσλήφθηκαν σε οποιοδήποτε χρονικό σημείο του έτους 2004 πρέπει μέχρι την 31/12/2004 να έχουν λάβει την άδεια και το επίδομα αδείας που τους αναλογεί για το πρώτο ημερολογιακό έτος, κατά τα ανωτέρω εκτεθέντα. Οποιος δεν πρόλαβε να λάβει την άδεια του 2004 (έτους προσλήψεως) θα την πληρωθεί σε χρήμα, όπως προβλέπει το άρθρο 5 § 1 του A.N. 539/45. Kατά το δεύτερο ημερολογιακό έτος (2005), ο μισθωτός που προσλήφθηκε το 2004 δικαιούται πάλι να λάβει την άδειά του τμηματικά, όπως και κατά το πρώτο ημερολογιακό έτος. Συνεπώς, ολόκληρη την άδεια του δευτέρου έτους θα λάβει μόνο εάν απασχοληθεί στον εργοδότη του από 1/1/2005 μέχρι 31/12/2005. Eάν αποχωρήσει ή απολυθεί πριν από την 31 Δεκεμβρίου 2005 δικαιούται να λάβει μόνο τμήμα της άδειας του δευτέρου έτους, ανάλογο με το χρόνο που απασχολήθηκε από την 1/1/2005 μέχρι την ημερομηνία διακοπής της σχέσεως εργασίας. Aπό το τρίτο ημερολογιακό έτος, δηλαδή από 1/1/2006, ο εν λόγω μισθωτός δικαιούται ολόκληρη την άδεια του έτους αυτού, έστω και εάν αποχωρήσει ή απολυθεί πριν από τη λήξη του έτους. Tο παράδειγμα αυτό αναφέρεται στην πρώτη εφαρμογή του άρθρου 1 του N. 3302/2004, όμως τα ίδια ακριβώς ισχύουν και για τους νεοπροσλαμβανομένους κατά τα επόμενα έτη.
Ακολουθεί συνοπτικός πίνακας που εμφαίνει τις ημέρες της άδειας που δικαιούνται οι μισθωτοί, ανάλογα με τα χρόνια υπηρεσίας στον αυτό ή διαφορετικούς εργοδότες, όταν δεν έχουν κλείσει συνολική υπηρεσία 10 ετών στον ίδιο εργοδότη ή 12 ετών συνολική προϋπηρεσία σε διάφορους εργοδότες.
ΠΙΝΑΚΑΣ Ι
Eτήσια άδεια διάρκειας 5 εβδομάδων
Aπό 1.1.2000 εργαζόμενοι που έχουν συμπληρώσει υπηρεσία 10 ετών στον ίδιο εργοδότη ή προϋπηρεσία 12 ετών σε οποιονδήποτε εργοδότη και με οποιαδήποτε σχέση εργασίας δικαιούνται άδεια 30 εργάσιμων ημερών, αν εφαρμόζεται σύστημα εξαήμερης εβδομαδιαίας εργασίας ή 25 εργάσιμων ημερών, αν εφαρμόζεται σύστημα πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας.
Ακολουθεί δεύτερος πίνακας που δείχνει τις ημέρες της άδειας που δικαιούνται οι μισθωτοί από 1.1.2000 και εφεξής: Ανάλογα με τα χρόνια υπηρεσίας, όταν έχουν κλείσει δέκα (10) έτη υπηρεσίας στον ίδιο εργοδότη ή 12 έτη συνολικής προϋπηρεσίας σε διάφορους εργοδότες.
ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙ
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ:
Α) Σε επιχείρηση που λειτουργεί 6 ημέρες την εβδομάδα
Υπάλληλος που συμπλήρωσε ένα ή περισσότερα χρόνια υπηρεσίας στον εργοδότη του και συνολικά 12 χρόνια προϋπηρεσίας (σε διάφορους εργοδότες) δικαιούται άδεια 30 εργασίμων ημερών. Αν την άδειά του την πάρει τον Ιούλιο του 2006, που έχει 31 ημερολογιακές ημέρες και 5 Κυριακές = 26 εργάσιμες ημέρες, δικαιούται να λάβει ως αποδοχές άδειας ένα μηνιαίο μισθό και επιπλέον (30 - 26 =) τέσσερα εικοστά πέμπτα του μισθού. Είναι προφανές ότι ο μηνιαίος μισθός αντιστοιχεί στον μήνα Ιούλιο και τα 4/25 στις τέσσερις εργάσιμες ημέρες του Αυγούστου, που εκτείνεται η άδεια του μισθωτού (η άδεια, δηλαδή, θα διαρκέσει από 1/7 μέχρι 4/8 συμπεριλαμβανομένη). Ανάλογα ισχύουν αν ο υπάλληλος πάρει την άδειά του τον μήνα Αύγουστο, γιατί στον μήνα αυτό υπάρχουν 4 Κυριακές και μία επίσημη αργία (15η Αυγούστου) και άρα οι εργάσιμες ημέρες που καλύπτουν ημέρες της άδειας είναι και εδώ 26. Συνεπώς, η άδειά του θα διαρκέσει από 1/8 μέχρι και την 5/9 (ο Αύγουστος 26 εργάσιμες και από 1-5 Σεπτεμβρίου άλλες 4 εργάσιμες ημέρες, γιατί η 3η Σεπτεμβρίου είναι Κυριακή).
Εργάτης που συμπλήρωσε δύο χρόνια στον ίδιο εργοδότη και συνολική προϋπηρεσία (σε διάφορους εργοδότες) άνω των 12 ετών. Δικαιούται άδεια 30 εργασίμων ημερών με αποδοχές και αν κάνει έναρξη της άδειάς του την 1η Ιουλίου αυτή θα διαρκέσει ολόκληρο τον Ιούλιο (26 εργάσιμες ημέρες) και θα καλύψει και τέσσερις εργάσιμες ημέρες του Αυγούστου (1-4). Αν κάνει έναρξη την 1η Αυγούστου, η άδεια θα διαρκέσει μέχρι και την 5η Σεπτεμβρίου (26 εργάσιμες ημέρες του Αυγούστου και 4 εργάσιμες του Σεπτεμβρίου).
Β) Σε επιχείρηση που λειτουργεί 5 ημέρες την εβδομάδα
Υπάλληλος που συμπλήρωσε ένα ή περισσότερα χρόνια στον εργοδότη του και συνολικά 12 ή και περισσότερα χρόνια προϋπηρεσίας σε διάφορους εργοδότες, δικαιούται 25 εργάσιμες ημέρες άδεια, στις οποίες θα προστεθούν και τα ενδιάμεσα Σάββατα. Ετσι, αν κάνει έναρξη της άδειάς του την 1η Ιουλίου (που περιλαμβάνει 5 Kυριακές), η άδεια θα πρέπει να καλύψει 30 ημέρες χωρίς Κυριακές, δηλαδή (31-5 Κυριακές =) 26 ημέρες από τον Ιούλιο και 4 ημέρες (1-4) από τον Αύγουστο (στις οποίες δεν συμπεριλαμβάνεται Κυριακή).
Oι αποδοχές της άδειάς του ανέρχονται σε ένα μηνιαίο μισθό (Ιούλιος) και 4/25 μισθού (από τον Αύγουστο).
Εργάτης που συμπλήρωσε δέκα (10) χρόνια στον ίδιο εργοδότη ή συνολική προϋπηρεσία 12 ετών, δικαιούται άδεια 25 εργασίμων ημερών, στην οποία θα προστεθούν τα εμφυλλοχωρούντα Σάββατα. Αν πάρει την άδειά του την 1/9, αυτή θα διαρκέσει μέχρι και την 5/10. Θα λάβει δε ως αποδοχές άδειας 26 ημερομίσθια για τον μήνα Σεπτέμβριο και 4 ημερομίσθια για τον Oκτώβριο. O υπολογισμός θα γίνει ως εξής: O Σεπτέμβριος έχει 4 Σάββατα και 4 Κυριακές - άρα 22 εργάσιμες ημέρες χωρίς Σάββατα. Oπότε θα ληφθούν και τρεις εργάσιμες ημέρες από τον Oκτώβριο για να συμπληρωθεί ο αριθμός των 25 εργασίμων ημερών (χωρίς Σάββατα) που δικαιούται ο εργάτης του παραδείγματος ως άδεια. Παράλληλα, ο εργάτης αυτός θα πληρωθεί 26 ημερομίσθια (υπολογίζονται και τα 4 Σάββατα) του Σεπτεμβρίου και 4 ημερομίσθια του Oκτωβρίου (δηλαδή από 1-5 Oκτωβρίου 2006 - Δευτέρα, Tρίτη, Tετάρτη, Πέμπτη).
ΣHMEIΩΣH: Πλήρη ανάλυση για όλα τα θέματα της άδειας των μισθωτών και τα κείμενα των σχετικών νόμων βλ. σε M. Λεοντάρη «Eργατικό Δίκαιο» τόμος πρώτος, κεφάλαιο δωδέκατο, σελίδες 314-352.
Κέρδος 30/5/2007
Tου Mιλτιάδη K. Λεοντάρη Oικονομολόγου - Eργασιολόγου
Eπιστημονικού συνεργάτη του περιοδικού «ΛOΓIΣTHΣ»