Αθήνα 02/11/2023
Αρ. πρωτ.:
Ε. 2066
ΘΕΜΑ: Φορολογική αντιμετώπιση από πλευράς ΦΠΑ των συμβολαίων επί διαφοράς (Contract For Differences - CFD).
ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΥ
Α) ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ
Εγκύκλιος που αφορά στην παροχή διευκρινίσεων σχετικά με την φορολογική αντιμετώπιση από πλευράς ΦΠΑ των συμβολαίων επί διαφοράς (CFD)
Β) ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ
Παρέχονται διευκρινίσεις αναφορικά με την επιβολή ΦΠΑ με συντελεστή 24% στα έσοδα που προκύπτουν από συμβόλαια επί διαφοράς.
Γ) ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ
Αφορά τα πρόσωπα που συνάπτουν συμβόλαια επί διαφοράς
Κατόπιν της υποβολής ερωτημάτων αναφορικά με τη φορολογική αντιμετώπιση από πλευράς ΦΠΑ των εσόδων από συμβόλαια επί διαφοράς (Contract For Differences - CFD) και δεδομένου ότι, έως σήμερα, τόσο σε επίπεδο ΕΕ, όσο και σε επίπεδο εθνικής νομοθεσίας για τον ΦΠΑ, δεν υφίσταται ρητή αναφορά ως προς τον φορολογικό χειρισμό εσόδων από παράγωγα χρηματοοικονομικά προϊόντα, παρέχονται οι ακόλουθες διευκρινίσεις με σκοπό την ομοιόμορφη αντιμετώπιση αυτών:
1. Σύμφωνα με τα οριζόμενα στο τμήμα Γ του παραρτήματος Ι της Οδηγίας 2014/65/ΕΕ (MiFID II) τα συμβόλαια επί διαφοράς, αποτελούν χρηματοπιστωτικά μέσα.
2. Πιο συγκεκριμένα, τα συμβόλαια επί διαφοράς, αποτελούν παράγωγα χρηματοοικονομικά προϊόντα που δεν διαπραγματεύονται σε χρηματιστηριακή αγορά και χρησιμοποιούνται για σκοπούς αντιστάθμισης κινδύνου.
Σύμφωνα με τα συμβόλαια αυτά, το κάθε εμπλεκόμενο μέρος αποδέχεται να καταβάλλει στο άλλο τη διαφορά που προκύπτει λόγω της κίνησης στην τιμή κάποιου υποκείμενου αγαθού όπως είναι, μεταξύ άλλων, ο δείκτης του χρηματιστηρίου, η τιμή μίας μετοχής, η τιμή ενός εμπορεύματος (π.χ. φυσικό αέριο, ηλεκτρική ενέργεια κ.ά).
3. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με κατευθυντήριες οδηγίες που εκδόθηκαν από την 63η συνεδρίαση της Επιτροπής ΦΠΑ (17.7.2001) ορίζει ότι απαλλάσσονται από τον ΦΠΑ υπό το άρθρο 13 (Β) (δ) της Έκτης Οδηγίας (όπως έχει αντικατασταθεί από το άρθρο 135 της Οδηγίας ΦΠΑ) οι συναλλαγές που αφορούν δικαιώματα προαίρεσης (options) που διαπραγματεύονται σε οργανωμένες αγορές.
4. Επιπλέον, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 9 του Εκτελεστικού Κανονισμού 282/2011/ΕΕ, η πώληση δικαιώματος προαίρεσης, που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 135 παράγραφος 1 στοιχείο στ) της Οδηγίας ΦΠΑ, είναι παροχή υπηρεσιών κατά την έννοια του άρθρου 24 παράγραφος 1 της εν λόγω οδηγίας.
5. Όσον αφορά την ελληνική νομοθεσία, με την παρ. 11 του άρθ. 16α του N. 2459/1997 (17 A΄) ορίζεται ότι απαλλάσσονται από τα τέλη χαρτοσήμου και από κάθε άλλο έμμεσο φόρο, τέλος, εισφορά ή δικαίωμα υπέρ του Δημοσίου, Νομικών Προσώπων Δημοσίου ή Ιδιωτικού Δικαίου, οι συμβάσεις και παρεπόμενες πράξεις επί παραγώγων χρηματοοικονομικών προϊόντων καθώς και τα πάσης φύσεως κέρδη και έσοδα που απορρέουν από την εκτέλεση των συμβάσεων αυτών.
6. Επιπροσθέτως, με το άρθ. 32 του Ν.2533/1997 (228 Α΄) ορίζεται ότι απαλλάσσονται παντός φόρου συμπεριλαμβανομένου και του ΦΠΑ, τέλους, τέλους χαρτοσήμου και δικαιώματος υπέρ του Δημοσίου ή τρίτων η κτήση παραγώγων χρηματιστηριακών αξιών, τα κεφαλαιακά κέρδη από συναλλαγές επί παραγώγων στο ΧΠΑ, η παροχή ασφαλειών στην ΕΤΕΣΕΠ και στα μέλη του ΧΠΑ και της ΕΤΕΣΕΠ, η μεταβίβαση των έννομων σχέσεων επί παραγώγων και των ασφαλειών μεταξύ των μελών του ΧΠΑ και της ΕΤΕΣΕΠ και κάθε πράξη και συμφωνία παρεπόμενη αυτών.
7. Τέλος, με την παρ. 3 του άρθ. 82 του Ν. 3606/2007 (195 Α΄) ορίζεται ότι μη θιγομένων των διατάξεων της φορολογίας εισοδήματος και του φόρου προστιθέμενης αξίας, απαλλάσσονται παντός φόρου, τέλους, τέλους χαρτοσήμου και δικαιώματος υπέρ του Δημοσίου ή τρίτων η κτήση παραγώγων διαπραγματεύσιμων σε οργανωμένη αγορά, τα κεφαλαιακά κέρδη από συναλλαγές επί των σχετικών παραγώγων, τα έσοδα ή κέρδη από συναλλαγές σε προϊόντα δανειοδοσίας ή δανειοληψίας και πώλησης ή αγοράς με σύμφωνο επαναγοράς ή επαναπώλησης επί κινητών αξιών, η παροχή ασφαλειών χάριν εξασφάλισης της ομαλής λειτουργίας συστήματος, η μεταβίβαση εννόμων σχέσεων επί των παραγώγων και των σχετικών ασφαλειών μεταξύ των μελών ή συμμετεχόντων σε σύστημα και κάθε πράξη και συμφωνία παρεπόμενη αυτών.
8. Κατά συνέπεια, προκύπτει ότι τόσο στην ελληνική νομοθεσία όσο και στην κοινοτική νομοθεσία, η απαλλαγή από τον ΦΠΑ υφίσταται μόνο για περιπτώσεις παραγώγων που διαπραγματεύονται σε χρηματιστηριακή αγορά.
Αντιθέτως, η απαλλαγή δεν καταλαμβάνει ρητά και τα εξωχρηματιστηριακά παράγωγα (Over The Counter), όπως είναι τα συμβόλαια επί διαφορών.
9. Κατόπιν των ανωτέρω, και λαμβάνοντας υπόψη την πάγια νομολογία του ΔΕΕ, περί συσταλτικής ερμηνείας των απαλλακτικών διατάξεων, τα έσοδα που ενδεχομένως να προκύψουν από τα CFDs επιβαρύνονται με ΦΠΑ με συντελεστή 24%.