Αθήνα, 15/09/2023
Αρ. πρωτ.: 1036
ΕΦΚΑ: 45
Θέμα: Ασφαλιστικές εισφορές εργατών γης που αμείβονται με εργόσημο και παράλληλα ασκούν μη μισθωτή δραστηριότητα (Ελ. Επαγγελματίας, Αυτοαπασχολούμενος ή Αγρότης) ή και μισθωτή απασχόληση, για τα έτη 2017 - 2019.
ΣΧΕΤ.:
1. Οι διατάξεις του άρθρου 38 του Ν.4670/2020 (ΦΕΚ Α΄ 43/28.02.2020)
2. Η αριθ. πρωτ. Δ.15/Δ΄/οικ. 12565 /311/16.3.2020 (ΑΔΑ: ΩΗΕ946ΜΤΛΚ - Κ1Υ) Εγκύκλιος Οδηγία του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων.
Με τις διατάξεις του άρθρου 38 του Ν.4670/2020 (ΦΕΚ Α΄43/28.02.2020) «Ασφαλιστική μεταρρύθμιση και ψηφιακός μετασχηματισμός Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-ΕΦΚΑ) και άλλες διατάξεις», αντικαταστάθηκαν οι διατάξεις του άρθρου 42 του Ν.4387/2016 , που αφορούσε στη θέσπιση ειδικού παραβόλου ασφαλιστικής κάλυψης εργατών γης και ισχύουν τροποποιούμενες οι διατάξεις του άρθρου 22 του Ν.3863/2010 , με τις οποίες ρυθμίζονται θέματα καθορισμού χρόνου ασφάλισης και ασφαλιστικών εισφορών εργατών γης που αμείβονται με εργόσημο, με αναδρομική ισχύ από 01/01/2017.
Ειδικότερα, με τις διατάξεις της παρ. 6 εδάφια γ και δ του ανωτέρω άρθρου, καθορίστηκε ο τρόπος υπολογισμού των εισφορών στις περιπτώσεις εργατών γης που αμείβονται με εργόσημο και παράλληλα ασκούν και άλλη δραστηριότητα για την οποία προκύπτει υποχρέωση ασφάλισης στον πρώην ΟΓΑ καθώς και στις περιπτώσεις που παράλληλα ασκούν και άλλη δραστηριότητα μη μισθωτή ή και μισθωτή για την οποία προκύπτει υποχρέωση ασφάλισης σε άλλον, πλην ΟΓΑ, πρώην φορέα ασφάλισης.
Με την παρούσα, γνωστοποιούνται το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο ως προς τον προσδιορισμό των εισφορών στις περιπτώσεις εργατών γης που αμείβονται με εργόσημο και παράλληλα ασκούν μη μισθωτή δραστηριότητα (Ελ. Επαγγελματίας, Αυτοαπασχολούμενος ή Αγρότης) ή και μισθωτή απασχόληση για τα έτη 2017 - 2019 και η υλοποίηση της διαδικασίας εκκαθάρισης των ασφαλιστικών εισφορών των ανωτέρω προσώπων.
ΓΕΝΙΚΑ
Οι εν λόγω εργάτες γης, δεδομένου ότι ασκούν παράλληλα και δραστηριότητα για την οποία έχουν υποχρέωση ασφάλισης στον πρώην ΟΓΑ ή δραστηριότητα/απασχόληση για την οποία υπάγονται στην ασφάλιση άλλου πρώην φορέα κύριας ασφάλισης (ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ, ΙΚΑ-ΕΤΑΜ), καταβάλουν τις προβλεπόμενες ασφαλιστικές εισφορές:
- Για την ασκούμενη δραστηριότητα για την οποία έχουν υποχρέωση ασφάλισης στον πρώην ΟΓΑ, ή δραστηριότητα/απασχόληση για την οποία υπάγονται στην ασφάλιση άλλου πρώην φορέα κύριας ασφάλισης (ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ, ΕΤΑΠ-ΜΜΕ, ΙΚΑ-ΕΤΑΜ)
- Ως εργάτες γης ποσό ίσο με το 10% επί των αμοιβών μέσω εργοσήμων.
Α. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΙΣΦΟΡΩΝ
Από τις σχετικές διατάξεις για τον προσδιορισμό των εισφορών ανά ασφαλιστική περίπτωση προβλέπονται τα εξής:
I. Εργάτες Γης που αμείβονται με εργόσημο και παράλληλα ασκούν δραστηριότητα ασφαλιστέα στον πρώην ΟΓΑ
Στις περιπτώσεις των εργατών γης που αμείβονται με εργόσημο και παράλληλα ασκούν άλλη δραστηριότητα, για την οποία βάσει γενικών, ειδικών ή καταστατικών διατάξεων, όπως ισχύουν, προκύπτει υποχρέωση ασφάλισης στον π. ΟΓΑ, η ασφαλιστική εισφορά υπολογίζεται, βάσει του Καθαρού Φορολογητέου Αποτελέσματος (ΚΦΑ) σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 40 και 41 παρ. 2 του ν.4387/2016 , όπως ίσχυαν έως 31/12/2019 και σε αυτή προστίθεται η εισφορά που έχει καταβληθεί μέσω εργοσήμου.
Σε κάθε περίπτωση η προκύπτουσα εισφορά δεν μπορεί να υπολείπεται της προβλεπόμενης ελάχιστης μηνιαίας εισφοράς.
Προκειμένου να ελεγχθεί η καταβολή της ανωτέρω προβλεπόμενης ασφαλιστικής εισφοράς, αθροίζονται οι καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές (βάσει του ΚΦΑ) λόγω της αγροτικής δραστηριότητας και του εργοσήμου.
Σε περίπτωση που το άθροισμα των ασφαλιστικών εισφορών δεν καλύπτει την κατά περίπτωση προβλεπόμενη ελάχιστη εισφορά, η σχετική διαφορά αναζητείται σε δόσεις.
Σε περίπτωση που το ως άνω άθροισμα υπερκαλύπτει την ελάχιστη εισφορά, το επιπλέον ποσό δεν επιστρέφεται και αξιοποιείται για τη λήψη παροχών από τον e-ΕΦΚΑ.
Μέχρι την ολοκλήρωση του προσδιορισμού χρόνου ασφάλισης από εργόσημο, οι ασφαλισμένοι καταβάλλουν τις ασφαλιστικές εισφορές που προκύπτουν βάσει του Καθαρού Φορολογητέου Αποτελέσματος (ΚΦΑ) ή την ελάχιστη προβλεπόμενη εισφορά, κατ΄ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 40 και 41 παράγραφος 2 του Ν.4387/2016 όπως ίσχυαν μέχρι 31/12/2019, όπως αυτές προσδιορίζονται, αναζητούνται και οριστικοποιούνται μέσω της εκκαθαριστικής διαδικασίας εισφορών μη μισθωτού.
Επισημαίνεται ότι στις περιπτώσεις που έχει ήδη καταβληθεί για την αγροτική δραστηριότητα η ελάχιστη εισφορά και μετά τον συνυπολογισμό των εισφορών που έχουν καταβληθεί μέσω εργοσήμου, προκύπτει ότι ο ασφαλισμένος δεν οφείλει να καταβάλλει την ελάχιστη εισφορά αλλά εισφορά βάσει του Καθαρού Φορολογητέου Αποτελέσματος (ΚΦΑ), τυχόν μη οφειλόμενα ποσά που έχουν καταβληθεί από τον ασφαλισμένο, επιστρέφονται ως αχρεωστήτως καταβληθέντα.
II. Εργάτες Γης που αμείβονται με εργόσημο και παράλληλα ασκούν δραστηριότητα (μη μισθωτή ή και μισθωτή) ασφαλιστέα σε πρώην φορέα πλην ΟΓΑ
Δεδομένου ότι σύμφωνα με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο οι εργάτες γης που αμείβονται με εργόσημο υπάγονται στην ασφάλιση του πρώην ΟΓΑ ( άρθ. 27 Ν. 2639/1998 ), στις περιπτώσεις των εργατών γης που αμείβονται με εργόσημο και παράλληλα ασκούν άλλη δραστηριότητα/απασχόληση, για την οποία βάσει γενικών, ειδικών ή καταστατικών διατάξεων, όπως ισχύουν, προκύπτει υποχρέωση ασφάλισης και σε άλλο π. Φορέα Κύριας ασφάλισης (ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ, ΕΤΑΠ-ΜΜΕ, ΙΚΑ-ΕΤΑΜ) πλην ΟΓΑ, η ασφαλιστική εισφορά υπολογίζεται βάσει των προβλεπόμενων από τις διατάξεις του άρθρου 36 παρ. 1 του N.4387/2016 , όπως ίσχυαν μέχρι 31/12/2019, εφαρμόζοντας αντίστοιχα τα προβλεπόμενα για τις περιπτώσεις παράλληλης μη μισθωτής ή και μισθωτής απασχόλησης, με συνυπολογισμό της εισφοράς που έχει καταβληθεί μέσω εργοσήμου.
Σε κάθε περίπτωση η προκύπτουσα εισφορά δεν μπορεί να υπολείπεται της προβλεπόμενης ελάχιστης μηνιαίας εισφοράς.
Προκειμένου να ελεγχθεί η καταβολή της ανωτέρω προβλεπόμενης ασφαλιστικής εισφοράς, αθροίζονται οι καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές (βάσει του ΚΦΑ ή και εισφοροδοτούμενων αποδοχών μισθωτής απασχόλησης) λόγω της παράλληλης μη μισθωτής ή και μισθωτής απασχόλησης και του εργοσήμου.
Σε περίπτωση που το άθροισμα των ασφαλιστικών εισφορών δεν καλύπτει την κατά περίπτωση προβλεπόμενη ελάχιστη εισφορά, η σχετική διαφορά αναζητείται σε δόσεις.
Σε περίπτωση που το ως άνω άθροισμα υπερκαλύπτει την ελάχιστη εισφορά, το επιπλέον ποσό δεν επιστρέφεται και αξιοποιείται για τη λήψη παροχών από τον e-ΕΦΚΑ.
Μέχρι την ολοκλήρωση του προσδιορισμού χρόνου ασφάλισης από εργόσημο, οι ασφαλισμένοι καταβάλλουν τις ασφαλιστικές εισφορές που προκύπτουν βάσει του Καθαρού Φορολογητέου Αποτελέσματος (ΚΦΑ) και των αποδοχών τυχόν μισθωτής απασχόλησης ή την ελάχιστη προβλεπόμενη εισφορά, κατ΄ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 36 του Ν.4387/2016 όπως ίσχυαν μέχρι 31/12/2019, όπως αυτές προσδιορίζονται, αναζητούνται και οριστικοποιούνται μέσω της εκκαθαριστικής διαδικασίας εισφορών μη μισθωτού.
Επισημάνεται ότι στις περιπτώσεις που έχει ήδη καταβληθεί για την ασκούμενη δραστηριότητα (μη μισθωτή ή και μισθωτή) η ελάχιστη εισφορά και μετά τον συνυπολογισμό των εισφορών που έχουν καταβληθεί μέσω εργοσήμου, προκύπτει ότι ο ασφαλισμένος δεν οφείλει να καταβάλλει την ελάχιστη εισφορά αλλά εισφορά βάσει του Καθαρού Φορολογητέου Αποτελέσματος (ΚΦΑ) και των αποδοχών τυχόν μισθωτής απασχόλησης, τα μη οφειλόμενα ποσά που έχουν καταβληθεί από τον ασφαλισμένο επιστρέφονται ως αχρεωστήτως καταβληθέντα.
Σύμφωνα με τα ανωτέρω προσδιορίζονται οι ασφαλιστικές εισφορές και στις περιπτώσεις εργατών γης που παράλληλα ασκούν και άλλη δραστηριότητα ασφαλιστέα στον πρώην ΟΓΑ και μισθωτή απασχόληση (ΙΚΑ - ΕΤΑΜ).
Β. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΕΙΣΦΟΡΩΝ - ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ
Σύμφωνα με τα ανωτέρω, μέχρι την ολοκλήρωση του προσδιορισμού χρόνου ασφάλισης από εργόσημο, οι ασφαλισμένοι καταβάλλουν τις προβλεπόμενες ασφαλιστικές εισφορές κατ΄ εφαρμογή των διατάξεων του Ν.4387/2016 όπως ίσχυαν μέχρι 31/12/2019, όπως αυτές προσδιορίζονται, αναζητούνται και οριστικοποιούνται μέσω της εκκαθαριστικής διαδικασίας εισφορών μη μισθωτού.
Η διαδικασία προσδιορισμού και οριστικοποίησης ασφαλιστικών εισφορών για τα έτη 2017 έως 2019 για τους μη μισθωτούς ασφαλισμένους (Ελ. Επαγγελματίες, Αυτοαπασχολούμενους και Αγρότες) καθώς και για όσους είχαν παράλληλη μισθωτή απασχόληση ή υπάγονταν στις διατάξεις της παρ. 9 του άρθρου 39 του Ν.4387/2016 , έχει ήδη πραγματοποιηθεί και σύμφωνα με τα προβλεπόμενα αναζητήθηκε τυχόν οφειλή που προέκυψε ή συμψηφίσθηκαν/επεστράφησαν στον δικαιούχο τυχόν πιστωτικά υπόλοιπα. (εγκύκλιες οδηγίες e-ΕΦΚΑ αρ. 21/2018, 45/2018, 50/2018)
Για την υλοποίηση των προβλεπομένων (στις περιπτώσεις εργατών γης που λαμβάνουν αμοιβή από εργόσημα στα έτη 2017 - 2019 και παράλληλα ασκούν μη μισθωτή δραστηριότητα -ασφαλιστέα στον πρώην ΟΓΑ ή σε άλλο πρώην φορέα - ή και μισθωτή), με συνυπολογισμό και των καταβληθέντων εισφορών μέσω εργοσήμων (10% των αμοιβών) και ειδικότερα για
- τον προσδιορισμό των ασφαλιστικών εισφορών
- τον έλεγχο εξόφλησής τους
- τον προσδιορισμό και την διαχείριση των οφειλών και των πιστωτικών υπολοίπων που θα προκύψουν, πραγματοποιήθηκαν οι κάτωθι ενέργειες:
1. Προσδιορίσθηκε - ανά έτος - ο χρόνος ασφάλισης στον π. ΟΓΑ του εργάτη γης σύμφωνα με τα οριζόμενα με τις διατάξεις του αρθ. 38 του Ν. 4670/20 . (εγκύκλιος οδηγία e-ΕΦΚΑ αρ. 42/2021)
2. Προσδιορίσθηκε το ποσό εισφοράς εργοσήμου ανά μήνα ασφάλισης (ισόποση κατανομή)
3. Για τους κοινούς μήνες ασφάλισης, (λόγω εργοσήμου και παράλληλης άσκησης μη μισθωτής δραστηριότητας με υποχρέωση ασφάλισης σε π. Φορείς Μη Μισθωτών e-ΕΦΚΑ ή και μισθωτής), ελέγχθηκε η εξόφληση μηνιαίως των προβλεπόμενων - κατά περίπτωση - ασφαλιστικών εισφορών (μη μισθωτού με βάση το ΚΦΑ ή και μισθωτού βάση των αποδοχών, με συνυπολογισμό και της εισφοράς μέσω εργοσήμου), μέσω διαδικασίας τροποποίησης της εκκαθάρισης εισφορών μη μισθωτού. Υπενθυμίζουμε ότι στις περιπτώσεις παράλληλης απασχόλησης μισθωτού και μη μισθωτού, καταβάλλεται υπέρ του Ειδικού Λογαριασμού Ανεργίας για τους Αυτοτελώς και Ανεξάρτητα Απασχολούμεουν (π. ΟΑΕΕ, π. ΕΤΑΠ-ΜΜΕ και π. ΕΤΑΑ) μία εισφορά και συγκεκριμένα η ποσοστιαία εισφορά από τη μισθωτή απασχόληση (σχετ. η Δ.15/Δ΄/οικ. 61080/1692/5.12.2018 οδηγία του ΥΠΕΚΑΑ).
Επιπλέον, η προβλεπόμενη από το άρθρο 40 παρ. 10 του Ν.4387/2016 εισφορά για τον Λογαριασμό Αγροτικής Εστίας (ΛΑΕ), δεν καταβάλλεται εφόσον από την ασκούμενη μισθωτή ή μη μισθωτή δραστηριότητα έχει καταβληθεί ασφαλιστική εισφορά υπέρ του Ειδικού Λογαριασμού Ανεργίας (εγκύκλιος e-ΕΦΚΑ αρ. 27/2017).
4. Για τη γνωστοποίηση στους ασφαλισμένους του αποτελέσματος της ανωτέρω διαδικασίας έχει αναρτηθεί στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες (www.efka.gov.gr) -> Εισφορές μη μισθωτού -> Ηλ. Υπηρεσίες ->Υποχρεώσεις Κοινωνικής Ασφάλισης - > Εκκαθαρίσεις) ειδοποιητήριο «ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΕΙΣΦΟΡΩΝ».
5. Ενημερώθηκε η ασφαλιστική ιστορία, ανά μήνα, διακριτά με τον ασφαλιστικό χρόνο εργάτη γης και με τον ασφαλιστικό χρόνο από την παράλληλα ασκούμενη μη μισθωτή ή και μισθωτή δραστηριότητα.
Γ. ΕΙΔΟΠΟΙΗΤΗΡΙΟ ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΗΣ ΕΙΣΦΟΡΩΝ
Με το ειδοποιητήριο «ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΕΙΣΦΟΡΩΝ» που έχει αναρτηθεί στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες, οι εν λόγω ασφαλισμένοι ενημερώνονται για το αποτέλεσμα της ανωτέρω διαδικασίας μετά τον συνυπολογισμό της εισφοράς εργοσήμου.
Σημειώνεται ότι έχουν ληφθεί υπόψη οι ήδη καταβληθείσες εισφορές, λόγω άσκησης μη μισθωτής δραστηριότητας ή και εισφοροδοτούμενων αποδοχών μισθωτής, όπως είχαν αποτυπωθεί κατά την εκκαθαριστική διαδικασία εισφορών μη μισθωτού.
Το αποτέλεσμα της τροποποίησης εκκαθάρισης εισφορών μη μισθωτού μπορεί να είναι:
I. μείωση χρεωστικού υπολοίπου (στην περίπτωση που η εισφορά εργοσήμου αξιοποιείται για την συμπλήρωση της ελάχιστης εισφοράς)
Καταβληθέντα ποσά για την εξόφληση δόσεων της τροποποιούμενης εκκαθάρισης, εξοφλούν τις αντίστοιχες νέες μειωμένες δόσεις.
Πιστωτικά υπόλοιπα που προκύπτουν, μετά την εξόφληση των νέων δόσεων, συμψηφίζονται/επιστρέφονται ως αχρεωστήτως καταβληθέντα, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.
Οφειλόμενες δόσεις εξοφλούνται ή ρυθμίζονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις στο ΚΕΑΟ.
II. καμία μεταβολή (στην περίπτωση που οι προβλεπόμενες εισφορές μη μισθωτού με βάση το ΚΦΑ ή και μισθωτής απασχόλησης βάση αποδοχών καλύπτουν την ελάχιστη βάση και η εισφορά εργοσήμου αξιοποιείται για τη λήψη παροχών από τον e-ΕΦΚΑ).
Στις περιπτώσεις μη τροποποίησης πιστωτικών εκκαθαρίσεων το νέο αποτέλεσμα είναι μηδενικό δεδομένου ότι έχουν ήδη συμψηφισθεί ή επιστραφεί τα πιστωτικά υπόλοιπα.
III. πιστωτικό υπόλοιπο (στην περίπτωση που οι ήδη καταβληθείσες εισφορές υπερβαίνουν την προβλεπόμενη εισφορά).
Τα πιστωτικά υπόλοιπα συμψηφίζονται/επιστρέφονται στους δικαιούχους ως αχρεωστήτως καταβληθέντα, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από τις ισχύουσες διατάξεις.
Δ. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΙΣΤΩΤΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΙΠΩΝ - ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΑΧΡΕΩΣΤΗΤΩΣ
Στις περιπτώσεις που το αποτέλεσμα της ανωτέρω διαδικασίας είναι ΠΙΣΤΩΤΙΚΟ όπως και σε κάθε άλλη περίπτωση πιστωτικών υπολοίπων αχρεωστήτως καταβληθέντων, το ποσό συμψηφίζεται με τρέχουσες εισφορές και το υπόλοιπο επιστρέφεται στους δικαιούχους, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις (αριθ. Δ.15/Δ΄/90598/11.11.2021 Υπουργική Απόφαση).
Ειδικότερα για την επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθέντων προβλέπεται: - η υποβολή αίτησης από τον δικαιούχο και - η επιστροφή άτοκα στους δικαιούχους του υπόλοιπου ποσού που προκύπτει μετά από συμψηφισμό με οφειλές, ρυθμισμένες ή μη.
Σε περίπτωση που δεν υποβληθεί αίτηση για επιστροφή, τα αχρεωστήτως καταβληθέντα χρηματικά ποσά παραμένουν στον e-ΕΦΚΑ ως πιστωτικά υπόλοιπα, συμψηφιζόμενα με επόμενες ασφαλιστικές εισφορές.
Η αίτηση επιστροφής υποβάλλεται στην ηλεκτρονική υπηρεσία «Αίτηση Επιστροφής Αχρεωστήτως Καταβληθέντων» (Αγρότες -> Αίτηση Επιστροφής Αχρεωστήτως Καταβληθέντων).
Για την πρόσβαση στην υπηρεσία υποβολής αίτησης απαιτείται η χρήση κωδικών taxis και ο ΑΜΚΑ.
Οι αιτήσεις επιστροφής επεξεργάζονται μηνιαίως και για το αποτέλεσμα της επεξεργασίας ενημερώνονται οι αιτούντες με αποστολή μηνύματος στην δηλωθείσα δ/νση ηλεκτρονικής αλληλογραφίας (e-mail).
Με ευθύνη των Προϊσταμένων των Τοπικών Διευθύνσεων να λάβει γνώση του παρόντος το προσωπικό αρμοδιότητάς τους, για την εξυπηρέτηση των συναλλασσόμενων.