Αθήνα 29/07/2013
Αρ. πρωτ.: Φ.80000/18430/616/2013
ΘΕΜΑ: Παροχή διευκρινίσεων σχετικά με την ασφάλιση των διατελούντων από 1.1.2011 και εφεξής δη μάργων.
Με αφορμή ερωτήματα που έχουν υποβληθεί στην Υπηρεσία μας από ασφαλιστικούς φορείς και Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) σχετικά με το ασφαλιστικό καθεστώς των δημάρχων, η θητεία των οποίων αρχίζει από 1.1.2011 και εφεξής., και όσον αφορά τους φορείς αρμοδιότητας του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης & Πρόνοιας, παρέχονται οι ακόλουθες οδηγίες:
Α) ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΔΗΜΑΡΧΩΝ ΑΠΟ 1.1.2011 ΕΩΣ 31.12.2012
1. Για τους Δημάρχους, η θητεία των οποίων αρχίζει από την 1.1.2011 και μετά, και οι οποίοι πριν την εκλογή τους είχαν την υπαλληλική ιδιότητα ή ασκούσαν κάποια επαγγελματική δραστηριότητα, προβλέπονται σύμφωνα με τον N.3852/2010 τα εξής:
Α. Λήψη ειδικής άδειας άνευ αποδοχών των αιρετών, συνεπώς και των δημάρχων, που έχουν την υπαλληλική ιδιότητα (άρθρο 93).
Ειδικότερα, στους δημάρχους που είναι δημόσιοι υπάλληλοι ή υπάλληλοι ΝΠΔΔ ή υπάλληλοι κρατικών ΝΠΙΔ και δημοσίων επιχειρήσεων ή άλλων επιχειρήσεων τη διοίκηση των οποίων ορίζει άμεσα ή έμμεσα το Δημόσιο με διοικητική πράξη ή ως μέτοχος, καθώς και σε εκείνους που είναι υπάλληλοι λοιπών ΝΠΙΔ, χορηγείται άδεια άνευ αποδοχών (παρ. 1).
Το χρονικό διάστημα χρήσης της θεωρείται πραγματικός χρόνος υπηρεσίας για όλα τα υπαλληλικά, εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα που απορρέουν (κύρια και επικουρική ασφάλιση, υγειονομική περίθαλψη και πρόνοια) (παρ. 2).
Οι εισφορές επί των αποδοχών της θέσης των αιρετών της παρ. 1 που αντιστοιχούν στον ασφαλισμένο αιρετό, βαρύνουν τον προϋπολογισμό του οικείου Δήμου, ενώ τυχόν εισφορές που αντιστοιχούν στον εργοδότη βαρύνουν τον προϋπολογισμό του φορέα από τον οποίο προέρχεται. Για τους υπαλλήλους των λοιπών ΝΠΙΔ το σύνολο των εισφορών τους βαρύνει τον προϋπολογισμό του οικείου Δήμου (παρ. 3).
Β. Υποχρεωτική αναστολή άσκησης της επαγγελματικής τους δραστηριότητας (άρθρο 16), η οποία αφορά κυρίως τους αυτοαπασχολούμενους (ελεύθεροι επαγγελματίες, ανεξάρτητα απασχολούμενοι, αγρότες). Ο χρόνος αναστολής άσκησης της επαγγελματικής δραστηριότητας θεωρείται πραγματικός χρόνος για τα ασφαλιστικά δικαιώματα (κύρια και επικουρική ασφάλιση, υγειονομική περίθαλψη και πρόνοια). Κατά τη διάρκεια της αναστολής, το σύνολο των εισφορών στον οικείο ασφαλιστικό φορέα καταβάλλεται από το Δήμο και βαρύνει τον προϋπολογισμό του.
Με Κ.Υ.Α. καθορίζεται η διαδικασία καταβολής των εισφορών στους οικείους ασφαλιστικούς οργανισμούς.
2. Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 92 του Ν.3852/2010 , οι δήμαρχοι λαμβάνουν αντιμισθία η οποία καταβάλλεται από το Δήμο.
Με τις εν λόγω διατάξεις δεν παρέχεται πλέον η δυνατότητα επιλογής μεταξύ της αντιμισθίας και των αποδοχών της οργανικής θέσης από την οποία προέρχεται ο ασφαλισμένος αιρετός, δεδομένου ότι η άδεια που χορηγείται στους αιρετούς είναι υποχρεωτική και άνευ αποδοχών.
Η αντιμισθία καταβάλλεται από τον Δήμο και σε περίπτωση που είναι μικρότερη των πάσης φύσεως αποδοχών της θέσης των αιρετών, προσαυξάνεται κατά το ποσό της διαφοράς και μέχρι το ύψος των αποδοχών του Γενικού Γραμματέα Υπουργείου (παρ.5).
3. Κατ΄ εξουσιοδότηση των άρθρων 93 και 16 του Ν.3852/2010 , εκδόθηκε η Κ.Υ.Α. 19165/2011, που προβλέπει τη διαδικασία καταβολής των ασφαλιστικών εισφορών για τα αιρετά όργανα, συνεπώς και για τους δημάρχους, που λαμβάνουν την ειδική άδεια (ως υπάλληλοι του δημοσίου ή του ευρύτερου δημόσιου τομέα ή του ιδιωτικού τομέα σε ΝΠΙΔ) ή βρίσκονται σε υποχρεωτική αναστολή της επαγγελματικής τους δραστηριότητας (αυτοαπασχολούμενοι).
Με την ανωτέρω Κ.Υ.Α. ρυθμίζονται τα θέματα υπολογισμού και απόδοσης ασφαλιστικών εισφορών για τα ανωτέρω πρόσωπα στο δημόσιο και στους οικείους ασφαλιστικούς φορείς.
Ειδικότερα, οι ασφαλιστικές εισφορές υπολογίζονται επί των αποδοχών της οργανικής θέσης.
Για όσους βρίσκονται σε ειδική άδεια και προέρχονται από το δημόσιο και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, η εισφορά ασφαλισμένου βαρύνει τους Δήμους και η εργοδοτική εισφορά τον φορέα της οργανικής θέσης.
Για όσους βρίσκονται σε ειδική άδεια και είναι υπάλληλοι λοιπών ΝΠΙΔ, το σύνολο των εισφορών (ασφαλισμένου και εργοδότη) βαρύνουν το Δήμο.
Για όσους βρίσκονται σε αναστολή επαγγελματικής δραστηριότητας το σύνολο των εισφορών καταβάλλεται από το Δήμο.
Από τα προαναφερόμενα προκύπτει ότι, οι εν λόγω εισφορές δεν βαρύνουν τον ασφαλισμένο δήμαρχο και δεν παρακρατούνται από την αντιμισθία.
4. Σύμφωνα με τις διατάξεις των παρ.1 και 5 του άρθρου 33 του Ν.Δ.4541/1966 και της παρ.2 του άρθρου 1 του Ν.685/1977 , οι δήμαρχοι, υπάγονται υποχρεωτικά ως προς την επικουρική τους ασφάλιση στην ασφάλιση του τ. Τομέα Ασφάλισης Δημοτικών και Κοινοτικών Υπαλλήλων (ΤΑΔΚΥ) του ΤΕΑΔΥ (από 1.1.13 Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης ΕΤΕΑ) και ως προς την πρόνοια στην ασφάλιση του Τομέα Πρόνοιας Δημοτικών & Κοινοτικών Υπαλλήλων του ΤΠΔΥ, και υπόκεινται σε κράτηση 4% επί της καταβαλλόμενης αντιμισθίας.
Η προαναφερθείσα κράτηση του 4% επιμερίζεται, σε 3% υπέρ του τ. Τομέα Ασφάλισης Δημοτικών & Κοινοτικών Υπαλλήλων του ΤΕΑΔΥ και 1% υπέρ του Τομέα Πρόνοιας Δημοτικών & Κοινοτικών Υπαλλήλων του ΤΠΔΥ (Α.Π. Β/20102/17823/71/1.8.08, ΦΕΚ 1621/13.8.08 απόφαση της Υπουργού Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας).
Ο χρόνος θητείας σε θέση δημάρχου, λογίζεται συντάξιμος από τους εν λόγω Τομείς και παρέχει τη δυνατότητα θεμελίωσης δικαιώματος χορηγίας, εφόσον συμπληρωθούν οι απαιτούμενες προϋποθέσεις. Εάν ο δήμαρχος δεν δικαιωθεί βοηθημάτων, οι εν λόγω εισφορές δεν επιστρέφονται.
5. Από το προαναφερόμενο νομοθετικό πλαίσιο προκύπτει ότι, ο Δήμαρχος, που κατά τη διάρκεια της θητείας του λαμβάνει ειδική άδεια άνευ αποδοχών ή βρίσκεται σε υποχρεωτική αναστολή άσκησης της επαγγελματικής του δραστηριότητας, συνεχίζει κατά το διάστημα αυτό να ασφαλίζεται υποχρεωτικά στο ασφαλιστικό καθεστώς, στο οποίο υπαγόταν πριν την εκλογή του. Η καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών (ασφαλισμένου και εργοδότη) γίνεται ως εξής:
α. Για τον Δήμαρχο που βρίσκεται σε ειδική άδεια και προέρχεται από το δημόσιο και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, η εισφορά ασφαλισμένου βαρύνει τους Δήμους και η εργοδοτική εισφορά τον φορέα της οργανικής θέσης.
β. Για τον Δήμαρχο που βρίσκεται σε ειδική άδεια και είναι υπάλληλος λοιπών ΝΠΙΔ, το σύνολο των εισφορών (ασφαλισμένου και εργοδότη) βαρύνει το Δήμο.
γ. Για τον Δήμαρχο που βρίσκεται σε αναστολή επαγγελματικής δραστηριότητας, το σύνολο των εισφορών καταβάλλεται από το Δήμο. Παρόλο που από την ΚΥΑ προβλέπεται ότι ο υπολογισμός των ασφαλιστικών εισφορών γίνεται επί των αποδοχών της οργανικής θέσης, και με δεδομένο ότι για τους αυτοαπασχολούμενους δεν υπάρχουν αποδοχές οργανικής θέσης, στην περίπτωσή τους καταβάλλονται κατ΄ αναλογία οι προβλεπόμενες για τους αυτοαπασχολούμενους εισφορές. Για τις περιπτώσεις εμμίσθων ασφαλισμένων του ΕΤΑΑ εφαρμόζονται αντίστοιχα τα προβλεπόμενα στην περίπτωση α και β της παρούσας παραγράφου.
Επιπλέον, οι δήμαρχοι, οι οποίοι κατά τη διάρκεια της θητείας τους υποχρεωτικά αμείβονται με αντιμισθία, υποβάλλονται στις προβλεπόμενες υπέρ του τ. Τομέα Ασφάλισης Δημοτικών και Κοινοτικών Υπαλλήλων (ΤΑΔΚΥ) του ΤΕΑΔΥ και του Τομέα Πρόνοιας Δημοτικών & Κοινοτικών Υπαλλήλων του ΤΠΔΥ κρατήσεις, 3% και 1% αντίστοιχα για επικουρική σύνταξη και εφάπαξ βοήθημα, επί της καταβαλλόμενης αντιμισθίας.
Β) ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΔΗΜΑΡΧΩΝ ΑΠΟ 1.1.2013 ΚΑΙ ΕΦΕΞΗΣ
1. Με τις διατάξεις του εδαφ. η της υποπ. Β1 και της υποπ. Β8 της παρ.Β του άρθρου πρώτου του Ν.4093/2012 ορίζεται ότι, οι αναλογούσες εισφορές ασφαλισμένου των προσώπων της παρ. 1 των άρθρων 93 και 182 του Ν.3852/2010 βαρύνουν από 1.1.2013 τους ίδιους.
2. Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 3 της 31ης/12/2012 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου « Ρυθμίσεις κατεπειγόντων θεμάτων αρμοδιότητας των Υπουργείων Εσωτερικών, Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης κ.α..», η οποία κυρώθηκε με το άρθρο 1 του Ν.4147/2013, με την οποία αντικαθίστανται οι διατάξεις της παρ.5 του άρθρου 92 του Ν.3852/10, ως ίσχυε, τα αιρετά όργανα της παρ. 1 του άρθρου 93 του Ν.3852/10 στους οποίους συμπεριλαμβάνονται και οι δήμαρχοι, και στα οποία χορηγείται ειδική άδεια για όλο το διάστημα της θητείας τους, έχουν το δικαίωμα να επιλέξουν από 1.1.2013, και εντός της προθεσμίας που θέτει ο νόμος, είτε τις πλήρεις αποδοχές της οργανικής θέσης από την οποία προέρχονται είτε την προβλεπόμενη από τις σχετικές διατάξεις αντιμισθία.
Οι ασφαλιστικές εισφορές εργοδότη, όπου αυτές προβλέπονται, βαρύνουν τον προϋπολογισμό του οικείου ΟΤΑ.
3. Επιπλέον, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.1 του άρθρου 18 του Ν.4111/2013, από την έναρξη ισχύος του νόμου (25.1.2013) καταργούνται το άρθρο 16 καθώς και η παρ. 18 του άρθρου 282 του Ν.3852/2010, περί υποχρεωτικής αναστολής της επαγγελματικής δραστηριότητας των δημάρχων. Ως εκ τούτου παύει και η υποχρέωση των Δήμων να καταβάλλουν τις προβλεπόμενες ασφαλιστικές εισφορές για την ασφάλιση των Δημάρχων.
4. Από τα αναφερόμενα ανωτέρω, προκύπτει ότι, ο Δήμαρχος, κατά τη διάρκεια της θητείας του, συνεχίζει να ασφαλίζεται υποχρεωτικά στο ασφαλιστικό καθεστώς στο οποίο υπαγόταν πριν την εκλογή του, μεταβάλλεται όμως ο υπόχρεος για την καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών του ασφαλισμένου και του εργοδότη.
Έτσι, για τους δημάρχους που είναι δημόσιοι υπάλληλοι ή υπάλληλοι νπδδ ή υπάλληλοι κρατικών νπιδ και δημοσίων επιχειρήσεων ή άλλων επιχειρήσεων, τη διοίκηση των οποίων ορίζει άμεσα ή έμμεσα το Δημόσιο με διοικητική πράξη ή ως μέτοχος, η εισφορά ασφαλισμένου υπολογίζεται επί των τακτικών μηνιαίων αποδοχών της οργανικής τους θέσης και βαρύνει πλέον τον ίδιο τον ασφαλισμένο και όχι τον Δήμο.
Το ποσό των εισφορών που αντιστοιχεί στον εργοδότη υπολογίζεται επί των ίδιων ως άνω αποδοχών του ασφαλισμένου αιρετού και βαρύνει το Δήμο όπου έχει εκλεγεί και όχι τον φορέα της οργανικής του θέσης.
Για τους υπαλλήλους των λοιπών νπιδ δεν καταβάλλεται πλέον το σύνολο των εισφορών τους (εισφορά ασφαλισμένου και εισφορά εργοδότη) από τον οικείο Δήμο. Ο Δήμος βαρύνεται με το ποσό των εισφορών που αναλογεί στον εργοδότη, ενώ το ποσό των εισφορών που αναλογεί στον ασφαλισμένο αιρετό βαρύνει τον ίδιο τον ασφαλισμένο.
Κατόπιν των ανωτέρω, και όσον αφορά το ασφαλιστικό καθεστώς των δημάρχων, οι οποίοι επιλέγουν από 1.1.2013 και εφεξής να αμείβονται είτε με τις αποδοχές της οργανικής τους θέσης είτε με την αντιμισθία, ισχύουν τα ακόλουθα:
α) Στην περίπτωση που ο αιρετός δήμαρχος επιλέξει να αμείβεται με την αντιμισθία, και με δεδομένο ότι εξακολουθεί να ασφαλίζεται στο ασφαλιστικό καθεστώς στο οποίο υπαγόταν πριν την εκλογή του, υποχρεούται στην καταβολή της προβλεπόμενης εισφοράς του ασφαλισμένου, η οποία υπολογίζεται επί των αποδοχών της θέσης που κατείχε πριν την εκλογή του και παρακρατείται από την αντιμισθία. Ο Δήμος υποχρεούται στην καταβολή της εισφοράς εργοδότη, η οποία υπολογίζεται επί των ίδιων ως άνω αποδοχών του ασφαλισμένου αιρετού.
Επιπλέον, ο δήμαρχος υποχρεούται στην καταβολή των προβλεπόμενων υπέρ του τ. Τομέα Ασφάλισης Δημοτικών και Κοινοτικών Υπαλλήλων (ΤΑΔΚΥ) του ΤΕΑΔΥ και του Τομέα Πρόνοιας Δημοτικών & Κοινοτικών Υπαλλήλων του ΤΠΔΥ κρατήσεις, 3% και 1% αντίστοιχα, επί της καταβαλλόμενης αντιμισθίας, για επικουρική σύνταξη και εφάπαξ βοήθημα.
β) Στην περίπτωση που ο αιρετός δήμαρχος επιλέξει να αμείβεται με τις αποδοχές της θέσης από την οποία προέρχεται, υποχρεούται να καταβάλλει την προβλεπόμενη από τους οικείους ασφαλιστικούς φορείς εισφορά ασφαλισμένου η οποία υπολογίζεται επί των καταβαλλόμενων αποδοχών του και παρακρατείται από αυτές.
Το ποσό των εισφορών που αντιστοιχεί στον εργοδότη υπολογίζεται επί των ίδιων ως άνω αποδοχών του ασφαλισμένου αιρετού και καταβάλλεται από το Δήμο όπου έχει εκλεγεί.
Επισημαίνεται ότι, στην περίπτωση αυτή που ο αιρετός δήμαρχος δεν επιλέξει να αμείβεται με την αντιμισθία, δεν θα υποβάλλεται στις προβλεπόμενες υπέρ της αντιμισθίας κρατήσεις για επικουρική σύνταξη και εφάπαξ βοήθημα υπέρ του τ. Τομέα Ασφάλισης Δημοτικών και Κοινοτικών Υπαλλήλων (ΤΑΔΚΥ) του ΤΕΑΔΥ και του Τομέα Πρόνοιας Δημοτικών & Κοινοτικών Υπαλλήλων του ΤΠΔΥ, και ως εκ τούτου ο χρόνος θητείας του στη θέση δημάρχου, από τη διακοπή της αντιμισθίας του και μετά, δεν θα λογίζεται ως συντάξιμος από τους εν λόγω Τομείς.
Μετά τα παραπάνω παρακαλούμε για την ενιαία και ομοιόμορφη εφαρμογή των προαναφερόμενων από τους ασφαλιστικούς φορείς και τους ΟΤΑ και είμαστε στη διάθεσή σας για κάθε περαιτέρω διευκρίνιση και πληροφορία.