Αθήνα 23/08/2013
Αρ. πρωτ.: Σ40/181/2013
ΘΕΜΑ: Μεταβολή προϋποθέσεων χορήγησης δεύτερης σύνταξης από ίδιο δικαίωμα σε ασφαλισμένους που υπήχθησαν στην ασφάλιση για πρώτη φορά πριν από την 1.1.1993. Κοινοποίηση της διάταξης του άρθρου 42 παρ. 5 του Ν. 3996/2011.
Σας κοινοποιούμε τις διατάξεις του άρθρου 42 παρ.5 του Ν.3996/2011 (ΦΕΚ 170/τ. Α΄/5.8.11), με τις οποίες αντικαταστάθηκαν οι διατάξεις του άρθρου 47 παρ.9 & 10 του Ν. 2084/92 , όπως είχαν διαμορφωθεί με την παρ. 14 του άρθρου 10 του Ν. 3863/2010 και ισχύουν σε συνδυασμό με τις διατάξεις της υποπαραγράφου ΙΑ.4. του πρώτου άρθρου του Ν. 4093/2012, διευκρινίζοντας τα ακόλουθα:
Α. ΔΕΥΤΕΡΗ ΠΛΗΡΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗ ΛΟΓΩ ΓΗΡΑΤΟΣ
Σύμφωνα με τις κοινοποιούμενες διατάξεις, οι ασφαλισμένοι που λαμβάνουν σύνταξη λόγω γήρατος ή αναπηρίας από άλλο φορέα κύριας ασφάλισης ή από το Δημόσιο - εκτός από τους συνταξιούχους του ΟΓΑ και τους συνταξιούχους που λαμβάνουν σύνταξη ως ανάπηροι και θύματα πολέμου, καθώς και τις μητέρες που συνταξιοδοτήθηκαν υε το άρθρο 63 παρ.4 του Ν. 1892/1990 (ισόβια σύνταξη πολύτεκνης μητέρας)- δικαιούνται από το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ δεύτερη πλήρη σύνταξη λόγω γήρατος, εφόσον κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης έχουν συμπληρώσει το όριο ηλικίας που απαιτείται σε κάθε περίπτωση από τη νομοθεσία νια την απονομή πλήρους σύνταξης και έχουν πραγματοποιήσει τις αντίστοιχες προς το όριο ηλικίας πλήρους σύνταξης ελάχιστες ημέρες ασφάλισης, κατ΄ ελάχιστον δε 6.000 ημέρες.
Συνεπώς, χορηγείται δεύτερη πλήρης σύνταξη λόγω γήρατος από το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ με τη συμπλήρωση τουλάχιστον 6.000 ημερών ασφάλισης και του κατά περίπτωση ισχύοντος ορίου ηλικίας πλήρους συνταξιοδότησης σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις της νομοθεσίας (εγκ. 72/2012).Παραδείγματα:
1. Ασφαλισμένος το έτος 2011 συμπλήρωσε 10.500 ημέρες μεικτής ασφάλισης στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ. Δικαιούται δεύτερη πλήρη σύνταξη λόγω γήρατος με τη συμπλήρωση του 58ου έτους της ηλικίας του και 10.800 ημερών ασφάλισης ( παρ. 1 άρθρου 10 Ν. 3863/2010 ).
2. Ασφαλισμένη το έτος 2012 συμπλήρωσε 10.000 ημέρες μεικτής ασφάλισης στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ. Δικαιούται δεύτερη πλήρη σύνταξη λόγω γήρατος με τη συμπλήρωση του 58ου έτους της ηλικίας της και 6 μηνών και 10.800 ημερών ασφάλισης ( παρ.12 άρθρου 10 Ν. 3863/2010 ).
3. Ασφαλισμένη το 2011 συμπλήρωσε το 60° έτος της ηλικίας της. Δικαιούται δεύτερη πλήρη σύνταξη λόγω γήρατος με τη συμπλήρωση του 61ου έτους της ηλικίας της και 6.000 ημερών ασφάλισης.
4. Ασφαλισμένη το έτος 2011 συμπλήρωσε 6.000 ημέρες ασφάλισης, από τις οποίες 4.800 στον Κ.Β.Α.Ε. Δικαιούται δεύτερη πλήρη σύνταξη λόγω γήρατος με τη συμπλήρωση του 56ου έτους της ηλικίας της, υπό την προϋπόθεση ότι θα έχει πραγματοποιήσει και τις απαιτούμενες 1.000 ημέρες ασφάλισης στον Κ.Β.Α.Ε. εντός 13 ετών πριν από τη συμπλήρωση αυτής της ηλικίας ( παρ. 2 άρθρου 10 Ν. 3863/2010 ).
5. Ασφαλισμένος το έτος 2012 συμπλήρωσε το 58° έτος της ηλικίας του και 6.000 ημέρες ασφάλισης. Από αυτές, ασφαλίστηκε σε βαριές οικοδομικές ή τεχνικές εργασίες για 4.800 ημέρες, από τις οποίες 1.000 εντός των τελευταίων 13 χρόνων πριν από τη συμπλήρωση του 58ου έτους της ηλικίας του. Δικαιούται δεύτερη πλήρη σύνταξη λόγω γήρατος (Ν. 1543/85, όπως ισχύει).
Β. ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΥΝΤΑΞΗ ΛΟΓΩ ΓΗΡΑΤΟΣ (ΜΕ ΠΟΣΟ ΜΕΙΩΜΕΝΟ ΚΑΤΑ 50%)
Οι κοινοποιούμενες διατάξεις προβλέπουν και τη δυνατότητα χορήγησης δεύτερης σύνταξης λόγω γήρατος με μειωμένο ποσό (κατά 50%). Στους άνδρες ασφαλισμένους χορηγείται υπό την προϋπόθεση ότι έχουν συμπληρώσει τουλάχιστον 4.800 ημέρες μεικτής ασφάλισης και το 65° έτος της ηλικίας τους.
Για τις γυναίκες ασφαλισμένες που έχουν πραγματοποιήσει 4.800 ημέρες μεικτής ασφάλισης, από 1/1/2011 το όριο ηλικίας των 60 ετών, που ίσχυε το 2010 για τη χορήγηση δεύτερης σύνταξης λόγω γήρατος, μειωμένης κατά 50%, σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 3863/2010, αυξάνεται κατά ένα έτος και για κάθε επόμενο έτος, μέχρι τη συμπλήρωση του 65ου έτους της ηλικίας τους. Στην περίπτωση αυτή οι ασφαλισμένες δικαιούνται δεύτερη σύνταξη λόγω γήρατος στο όριο ηλικίας που έχει διαμορφωθεί κατά την εν λόγω αύξηση και ισχύει κατά το έτος που συμπληρώνεται το 60ό έτος της ηλικίας τους. Επομένως, το κριτήριο που καθορίζει την ηλικία στην οποία χορηγείται η δεύτερη μειωμένη κατά 50% σύνταξη στις γυναίκες ασφαλισμένες είναι το έτος κατά το οποίο συμπληρώνουν το 60ό έτος της ηλικίας τους.
Εξάλλου, για τους ασφαλισμένους/-ες που έχουν ασφαλιστεί στον Κ.Β.Α.Ε. για 4.800 ημέρες δεν προβλέπεται χορήγηση δεύτερης σύνταξης σε μικρότερο όριο ηλικίας (με μειωμένο κατά 50% ποσό).
Υπενθυμίζεται ότι κατά το μεταβατικό στάδιο της σταδιακής αύξησης των ορίων ηλικίας και προκειμένου να χορηγηθεί δεύτερη σύνταξη λόγω γήρατος με τις διατάξεις του ΚΒΑΕ:• με πλήρες ποσό, κριτήριο για τον καθορισμό του απαιτούμενου ορίου ηλικίας για τη γυναίκα ασφαλισμένη είναι το έτος συμπλήρωσης των 6.000 ημερών ασφάλισης, από τις οποίες τουλάχιστον τα 4/5 (4.800 ημέρες) στα επαγγέλματα του Κ.Β.Α.Ε.
• με μειωμένο κατά 50% ποσό, κριτήριο για τον καθορισμό του απαιτούμενου ορίου ηλικίας για τη γυναίκα ασφαλισμένη είναι το έτος συμπλήρωσης του 60ού έτους της ηλικίας (Γ.Ε. Σ40/207/5.7.2012 (παρ. Γ).Παραδείγματα:
1. Ασφαλισμένος το έτος 2011 συμπλήρωσε 4.800 ημέρες ασφάλισης στον Κ.Β.Α.Ε. και το 60° έτος της ηλικίας του. Δεν δικαιούται δεύτερη σύνταξη λόγω γήρατος με μειωμένο ποσό στη ηλικία των 60 ετών, αλλά με τη συμπλήρωση του 65ου έτους της ηλικίας του.
2. Ασφαλισμένη το έτος 2011 συμπλήρωσε το 60ό έτος της ηλικίας της και 4.800 ημέρες ασφάλισης. Δικαιούται δεύτερη σύνταξη λόγω γήρατος, μειωμένη κατά 50%, μόλις συμπληρώσει το 61° έτος της ηλικίας της.
3. Ασφαλισμένη το έτος 2010 συμπλήρωσε το 60ό έτος της ηλικίας της και 4.600 ημέρες μεικτής ασφάλισης. Δικαιούται δεύτερη σύνταξη λόγω γήρατος, μειωμένη κατά 50%, μόλις συμπληρώσει 4.800 ημέρες ασφάλισης.Γ. ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΥΝΤΑΞΗ ΛΟΓΩ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ
Σύμφωνα με την κοινοποιούμενη διάταξη, μείωση της σύνταξης κατά 50% επέρχεται και στην περίπτωση όπου απονέμεται δεύτερη σύνταξη λόγω αναπηρίας από το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ με βάση τις διατάξεις του άρθρου 28 παρ. 5 (εδ. α΄ - γ΄) του Α.Ν. 1846/1951, όπως ισχύει, εκτός αν ο ασφαλισμένος έχει 3.600 ημέρες ασφάλισης στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, από τις οποίες 600 την τελευταία πενταετία.
Συνεπώς, εάν ο ασφαλισμένος έχει πραγματοποιήσει 3.600 ημέρες εργασίας από τις οποίες 600 την τελευταία πενταετία δικαιούται δεύτερη σύνταξη λόγω αναπηρίας με ποσό που καθορίζεται με βάση το ποσοστό αναπηρίας του. Σε αντίθετη περίπτωση, εφόσον πληρούνται οι γενικές προϋποθέσεις της νομοθεσίας του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ για χορήγηση σύνταξης λόγω αναπηρίας, θα χορηγηθεί δεύτερη σύνταξη λόγω αναπηρίας με ποσό που θα καθοριστεί από το ποσοστό αναπηρίας και στη συνέχεια το ποσό αυτό θα μειωθεί κατά 50%.Παραδείγματα:
1. Γυναίκα συνταξιούχος άλλου ασφαλιστικού φορέα από ίδιο δικαίωμα έχει 3.700 ημέρες ασφάλισης στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, από τις οποίες 900 την πενταετία πριν από την υποβολή της αίτησης για συνταξιοδότηση λόγω αναπηρίας από το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ. Εάν φέρει ποσοστό αναπηρίας 80%, δικαιούται σύνταξη βαρειάς αναπηρίας, με πλήρες ποσό.
2. `Ανδρας συνταξιούχος άλλου ασφαλιστικού φορέα από ίδιο δικαίωμα, ο οποίος έχει 1.500 ημέρες ασφάλισης στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, από τις οποίες 600 την πενταετία πριν την υποβολή της αίτησης για δεύτερη συνταξιοδότηση λόγω αναπηρίας, φέρει ποσοστό αναπηρίας 67%. Δικαιούται σύνταξη συνήθους αναπηρίας (ίσης με το 75% του πλήρους ποσού), με μείωση κατά 50%, επειδή δεν έχει συμπληρώσει 3.600 ημέρες ασφάλισης στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.Δ. ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΩΝ ΧΡΟΝΩΝ
Δυνατότητα αναγνώρισης πλασματικών χρόνων ασφάλισης, σύμφωνα με το άρθρο 40 του Ν. 3996/2011, υπάρχει μόνο για ασφαλισμένους οι οποίοι θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης με προϋποθέσεις που διαμορφώνονται και ισχύουν από 1/1/2011, με βάση τις διατάξεις του Ν. 3863/2010. Επομένως, και για τη συμπλήρωση των προϋποθέσεων χορήγησης δεύτερης σύνταξης από ίδιο δικαίωμα είναι επιτρεπτή η αναγνώριση των χρόνων που προβλέπονται από τις διατάξεις του άρθρου 40 του Ν. 3996/2011 υπό την προϋπόθεση το δικαίωμα αυτό θεμελιώνεται με προϋποθέσεις που διαμορφώνονται και ισχύουν από 1.1.2011 και μετά.
Ε. ΕΥΡΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣΣύμφωνα με το τέταρτο πριν από το τέλος της παρ. 5 του άρθρου 42 του Ν. 3996/2011 εδάφιο, οι ανωτέρω διατάξεις έχουν εφαρμογή και στους λοιπούς φορείς κύριας και επικουρικής ασφάλισης (πλην ΟΓΑ). Στους φορείς αυτούς για τη συνταξιοδότηση λόγω γήρατος απαιτείται η συμπλήρωση του 65ου έτους της ηλικίας, με εξαίρεση τις περιπτώσεις που ασκείται θεμελιωμένο συνταξιοδοτικό δικαίωμα σε περισσότερους του ενός φορείς κύριας ή επικουρικής ασφάλισης, ταυτόχρονα ή μέσα σε διάστημα 6 μηνών από την έναρξη συνταξιοδότησης από τον πρώτο φορέα. Σύμφωνα με τη διάταξη αυτή, η εν λόγω εξαίρεση δεν ισχύει στις περιπτώσεις που δεύτερος φορέας συνταξιοδότησης είναι το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.
Δηλαδή, στην περίπτωση που ζητείται δεύτερη σύνταξη λόγω γήρατος από το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ταυτόχρονα ή μέσα σε διάστημα 6 μηνών από τότε που κατατέθηκε η πρώτη αίτηση συνταξιοδότησης από ίδιο δικαίωμα σε άλλο ασφαλιστικό φορέα ή στο Δημόσιο, το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ υποχρεούται να εξετάζει τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης που ορίζουν οι κοινοποιούμενες διατάξεις.
ΣΤ. ΙΣΧΥΣ ΤΩΝ ΚΟΙΝΟΠΟΙΟΥΜΕΝΩΝ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ
Η ισχύς των κοινοποιούμενων διατάξεων αρχίζει από την ημερομηνία δημοσίευσής τους στο ΦΕΚ, δηλαδή από 5/8/2011. Λαμβάνοντας υπόψη όμως ότι:α) με τις διατάξεις της υποπαραγράφου ΙΑ.4 του πρώτου άρθρου του Ν. 4093/2012 ανακαθορίστηκαν από 1/1/2013 τα όρια ηλικίας των ασφαλισμένων του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ οι οποίοι μέχρι τις 31.12.2012 δεν είχαν θεμελιώσει ή κατοχυρώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης με τις προϋποθέσεις που ίσχυαν μέχρι τις 31.12.2012, καθώς και
β) με βάση τις κοινοποιούμενες διατάξεις χορηγείται δεύτερη πλήρης σύνταξη λόγω γήρατος από το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ με τη συμπλήρωση τουλάχιστον 6.000 ημερών ασφάλισης και του κατά περίπτωση ισχύοντος ορίου ηλικίας πλήρους συνταξιοδότησης σύμφωνα νε τις ισχύουσες διατάζεις της νομοθεσίας, από 1.1.2013 για τη χορήγηση δεύτερης σύνταξης λόγω γήρατος από ίδιο δικαίωμα σε ασφαλισμένους που δεν είχαν θεμελιώσει ή κατοχυρώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης με τις προϋποθέσεις που ίσχυαν μέχρι τις 31.12.2012, ισχύουν τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης που καθορίζονται από τις διατάξεις του Ν. 4093/2012.Παραδείγματα:
1. Ασφαλισμένος το έτος 2013 συμπλήρωσε 10.500 ημέρες μεικτής ασφάλισης στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ. Δικαιούται δεύτερη πλήρη σύνταξη λόγω γήρατος με τη συμπλήρωση του 62ου έτους της ηλικίας του και 12.000 ημερών ασφάλισης.
2. Ασφαλισμένη το 2013 συμπλήρωσε το 60ό έτος της ηλικίας της. Δικαιούται δεύτερη πλήρη σύνταξη λόγω γήρατος με τη συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας της και 6.000 ημερών ασφάλισης.