Α. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΔΙΑΤΑΞΗΣ

1. Με το άρθρο 2 του Ν. 3408/4.11.2005 καθορίστηκαν τα θέματα σχετικά με την υλοποίηση της επιστροφής της ειδικής μηνιαίας εισφοράς που παρακρατήθηκε από τις συντάξεις των συνταξιούχων των φορέων κύριας και επικουρικής ασφάλισης για το χρονικό διάστημα από 1.1.1999 μέχρι 30 Ιουνίου 2004.

Σύμφωνα λοιπόν με την παρ. 1 του άρθρου αυτού, από την 1 Ιουλίου 2006 τα ποσά της ειδικής εισφοράς που παρακρατήθηκαν κατά το ανωτέρω χρονικό διάστημα επιστρέφονται εφάπαξ ή σε δόσεις, ανάλογα με το ύψος του συνολικού επιστρεπτέου ποσού που δικαιούνται οι συνταξιούχοι, τα δικαιοδόχα της σύνταξής τους πρόσωπα ή οι κληρονόμοι τους, εφόσον οι τελευταίοι υποβάλουν αίτηση μέχρι και τις 3 Μαϊου 2006. Για την εφαρμογή της διάταξης σας επισημαίνουμε τα ακόλουθα:

α) Στις 22 Ιουνίου 2006 θα πιστωθούν οι τραπεζικοί λογαριασμοί όλων των συνταξιούχων του Ιδρύματος που βρίσκονται στο αρχείο πληρωμών του ΚΗΥΚΥ (και των συνταξιούχων λόγω γήρατος για τους οποίους έχει ανασταλεί η καταβολή της σύνταξης και των συνταξιούχων λόγω αναπηρίας, το δικαίωμα συνταξιοδότησης των οποίων έχει λήξει είτε οριστικά είτε προσωρινά, μέχρι την αναγγελία τυχόν παράτασής του, και των τέκνων-συνταξιούχων λόγω θανάτου χωρίς πολλαπλότητα, το δικαίωμα συνταξιοδότησης των οποίων είχε λήξει λόγω λήξης σπουδών ή συμπλήρωσης του 24ου έτους), είτε με το εφάπαξ ποσό που δικαιούνται να λάβουν από την εν λόγω αιτία είτε με το ποσό της πρώτης δόσης.

Διευκρινίζεται ότι τα ποσά που παρακρατήθηκαν για την ειδική μηνιαία εισφορά θα επιστραφούν και στους συνταξιούχους οι οποίοι έχουν επιστρέψει ποσά συντάξεων χρονικού διαστήματος 1.1.1999 έως 30.6.2004 προκειμένου να αναγνωριστεί συντάξιμος ο χρόνος υπηρεσίας τους, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 31 του Ν. 1694/87.

Οι συνταξιούχοι θα ενημερωθούν εγκαίρως για το ύψος του ποσού που θα τους επιστραφεί εφάπαξ ή σε δόσεις, με ειδικό σημείωμα που θα τους αποσταλεί κατ’ οίκον.

β) Για τις περιπτώσεις των συνταξιούχων λόγω θανάτου με πολλαπλότητα δεν είναι τεχνικά εφικτή η πίστωση του τραπεζικού τους λογαριασμού, οπότε, μετά την ενημέρωσή τους με ειδικό σημείωμα που θα τους αποσταλεί κατ’ οίκον, θα πρέπει να προσέρχονται μετά τις 22 Ιουνίου στο αρμόδιο κατά τόπο Υποκατάστημα ΙΚΑ, προκειμένου να τους καταβληθεί το ποσό που δικαιούνται κατά την ημερομηνία αυτή (εφάπαξ ποσό ή πρώτης δόσης), σύμφωνα με τις σχετικές καταστάσεις του ΚΗΥΚΥ που θα βρίσκονται στη διάθεση των Υπηρεσιών Πληρωμών Συντάξεων.

γ) Όσον αφορά την αντιμετώπιση των περιπτώσεων στις οποίες έχει διακοπεί η καταβολή της σύνταξης στους συνταξιούχους λόγω θανάτου τους και δεν έχει τακτοποιηθεί μηχανογραφικά η συνταξιοδότηση των δικαιοδόχων μελών οικογενείας τους, θα ενημερωθείτε με σχετικό έγγραφο από την αρμόδια Διεύθυνση Εκμετάλλευσης και το ΚΗΥΚΥ.

2. Περιπτώσεις θανάτου συνταξιούχων στους οποίους οφείλονται ποσά από την κράτηση της ειδικής εισφοράς.

α) Θάνατος συνταξιούχου μέχρι την ημερομηνία έναρξης ισχύος του άρθρου 2 του Ν. 3408/2005 (4.11.2005).

Ο νόμος αυτός θέτει ειδική εξάμηνη προθεσμία σε κληρονόμους θανόντος συνταξιούχου που απεβίωσε χωρίς να υπάρχουν δικαιοδόχα της σύνταξής του πρόσωπα και στον οποίο οφείλονται ποσά, να υποβάλουν αίτηση προκειμένου να καταβληθεί σε αυτούς το επιστρεπτέο ποσό, κατά το ποσοστό της κληρονομικής τους μερίδας.

Έτσι, οι κληρονόμοι που έχουν υποβάλει εμπρόθεσμη αίτηση, θα πληρωθούν την 1 Ιουλίου, εφάπαξ ή και μεταγενέστερα σε ισόποσες εξαμηνιαίες δόσεις, όπως ορίζεται στη διάταξη και για τους συνταξιούχους.

β) Θάνατος συνταξιούχου μετά την ημερομηνία έναρξης ισχύος του άρθρου 2 του Ν. 3408/2005 (4.11.2005).

Στην περίπτωση που κάποιος συνταξιούχος απεβίωσε μετά την 4.11.2005 και πάντως πριν από την εξόφληση μέρους ή όλου του ποσού, αυτό θα αποδοθεί στα δικαιοδόχα της σύνταξής του πρόσωπα, μετά την υποβολή της αίτησης για μεταβίβαση της σύνταξης.

Για τον τρόπο με τον οποίο θα πληρωθούν αυτά τα πρόσωπα (με χειρόγραφη διαδικασία ή με πίστωση τραπεζικού λογαριασμού) θα ενημερωθείτε με σχετικό έγγραφο από την αρμόδια Διεύθυνση Εκμετάλλευσης και το ΚΗΥΚΥ.

Όμως, εφόσον έχει επιτευχθεί η μηχανογραφική τακτοποίηση αυτών των προσώπων μέχρι την πληρωμή της πρώτης δόσης επιστροφής της ειδικής εισφοράς στις 22.6.2006, θα πιστωθεί ο τραπεζικός τους λογαριασμός με το επιστρεπτέο ποσό τόσο κατά την ημερομηνία αυτή όσο και κατά τις ημερομηνίες στις οποίες θα καταβληθούν οι επόμενες δόσεις.

Για το νομικό μέρος της διαδικασίας σας πληροφορούμε τα ακόλουθα:

Σύμφωνα με το άρθρο 40 παρ. 8 του ΑΝ.1846/51, «καθυστερούμεναι ασφαλιστικαί παροχαί οφειλόμεναι εις αποβιώσαντα δικαιούχον δύνανται να καταβληθώσι κατά σειράν υπό του ΙΚΑ εις την ή τον σύζυγον, τα τέκνα ή τους γονείς του θανόντος, άνευ ευθύνης του ΙΚΑ έναντι τυχόν ετέρων δικαιούχων, δυναμένων να στραφώσιν μόνον κατά του λαβόντος.»

Η διάταξη αυτή δεν καθιερώνει νέα σειρά δικαιούχων, κατ’ απόκλιση της καθοριζομένης από τις σχετικές διατάξεις 1813 και επ. του Αστικού Κώδικα, αλλά αποσκοπεί στη διευκόλυνση των εγγύτερων συγγενών και κληρονόμων, εφόσον δεν υπάρχουν ενδείξεις περί διαφόρου διαδοχής, σύμφωνα με τις διατάξεις του Α.Κ., οι οποίες δεν θίγονται. Επομένως, με την εν λόγω διάταξη απλώς παρέχεται ευχέρεια στο ΙΚΑ να καταβάλει τις οφειλόμενες σε αποβιώσαντα δικαιούχο ασφαλιστικές παροχές κατά σειρά στη/στο σύζυγο, τα τέκνα ή τους γονείς του θανόντος (Γνωμοδ. 515/89 Νομικού Συμβούλου), χωρίς την προσκόμιση κληρονομητηρίου (εκτός εάν υπάρχουν ενδείξεις που θέτουν σε αμφιβολία την ιδιότητα των ανωτέρω προσώπων ως κληρονόμων- Γ.Ε. Γ32/153/30.6.88), με την προσαγωγή πιστοποιητικού περί δημοσιεύσεως ή μη διαθήκης και πιστοποιητικού οικογενειακής κατάστασης.

Εάν δεν υπάρχουν οι παραπάνω συγγενείς, τότε χωρεί η εξ αδιαθέτου διαδοχή για το ποσό των οφειλομένων στον αποβιώσαντα συνταξιούχο συντάξεων, οπότε οι κληρονόμοι οφείλουν να προσκομίσουν τα πιστοποιητικά που τους καθιστούν κληρονόμους.

Επομένως, εάν δεν υπάρχουν δικαιοδόχα της σύνταξης του θανόντος συνταξιούχου πρόσωπα (π.χ., η σύζυγος), τα ποσά της επιστροφής από την κράτηση της ειδικής εισφοράς του ΛΑΦΚΑ θα αποδοθούν κατά σειρά στα τέκνα ή στους γονείς του. Εάν όμως δεν υπάρχουν και αυτοί, τα ποσά θα επιστραφούν στους κληρονόμους του, κατά το ποσοστό τους στην κληρονομική μερίδα, εφόσον αυτοί (οι κληρονόμοι) υποβάλουν αίτηση στο αρμόδιο Υποκατάστημα Πληρωμής του συνταξιούχου το αργότερο εντός έτους από την ημερομηνία που κάθε δόση κατέστη απαιτητή, δηλαδή εντός έτους από την προβλεπόμενη ημερομηνία καταβολής κάθε δόσης.

[Σύμφωνα με το άρθρο 7 του Ν. 825/78, απαιτητές δόσεις συντάξεων που δεν εισπράχθηκαν για οποιοδήποτε λόγο εντός έτους παραγράφονται, της ετήσιας παραγραφής αρχομένης από του τέλους του μήνα τον οποίο αφορά η υπό πληρωμή σύνταξη.]

Β. ΔΙΕΚΠΕΡΑΙΩΣΗ ΑΙΤΗΣΕΩΝ

Όσον αφορά τη διεκπεραίωση των αιτήσεων που είχαν υποβάλει οι συνταξιούχοι στο παρελθόν ζητώντας επιστροφή της παρακρατηθείσας εισφοράς, σας επισημαίνουμε τα ακόλουθα:

i. διεκδικούσαν την επιστροφή ποσών γι’ αυτό το χρονικό διάστημα είναι ανακλητέες με νεότερες, στις οποίες θα μνημονεύονται οι διατάξεις του άρθρου 2 του Ν. 3408/2005 και θα ορίζεται το επιστρεπτέο ποσό.

Όμως, εάν με τις υποβληθείσες αιτήσεις οι συνταξιούχοι διεκδικούσαν ποσά που παρακρατήθηκαν πριν από την 1.1.1999, οι τυχόν απορριπτικές αποφάσεις που έχουν εκδοθεί χρήζουν τροποποιήσεως μόνο ως προς το χρονικό διάστημα από 1.1.1999 μέχρι 30.6.2004.

Εξάλλου, επισημαίνουμε ότι στις περιπτώσεις που τυχόν η Τ.Δ.Ε. του Υποκαταστήματός σας έχει δεχθεί αίτηση θεραπείας συνταξιούχου κατά απορριπτικής απόφασης Διευθυντή και στη συνέχεια, για την εκτέλεση αυτής της απόφασης της Τ.Δ.Ε., έχει εκδοθεί απόφαση Διευθυντή με την οποία ορίζεται ότι πρέπει να επιστραφούν ποσά, ανεξαρτήτως χρονικού διαστήματος, θα πρέπει αμέσως να ενημερώσετε τη Διεύθυνση Εκμετάλλευσης, ώστε να αποφευχθεί το ενδεχόμενο διπλοπληρωμής κατά την αυτόματη πίστωση του τραπεζικού λογαριασμού όλων των συνταξιούχων, για τους οποίους έχει δρομολογηθεί η διαδικασία επιστροφής. Επιφυλασσόμενοι για το ζήτημα της διεκπεραίωσης των αιτήσεων που υποβλήθηκαν από 1.1.2004 και εξής, επισημαίνουμε ότι για τις τυχόν αναπάντητες αιτήσεις των συνταξιούχων οι οποίες υποβλήθηκαν μέχρι τις 31.12.2003 διεκδικώντας την επιστροφή ποσών που παρακρατήθηκαν και πριν από την 1.1.1999, θα πρέπει να εκδοθούν αποφάσεις από τον αρμόδιο Διευθυντή το συντομότερο δυνατό.

Οι σχετικές αποφάσεις θα είναι είτε εν μέρει απορριπτικές, εάν διεκδικούνται ποσά που αφορούν και απώτερο χρονικό διάστημα ή ποσά που έχουν παραγραφεί, είτε απορριπτικές, εάν αξιώνεται γενικά η επιστροφή ποσών που υποτίθεται ότι αντιστοιχούν σε κράτηση της ειδικής εισφοράς, τα οποία όμως δεν είχαν παρακρατηθεί, επειδή οι συγκεκριμένοι συνταξιούχοι ενέπιπταν στις περιπτώσεις των εξαιρέσεων από την κράτηση, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 25 του Ν. 2556/97 και του άρθρου 39 του Ν. 2956/2001.

ii. Για το σκοπό αυτό, σας διαβιβάζουμε δύο πρότυπα αποφάσεων, τα οποία θα χρησιμοποιηθούν κατά περίπτωση, σύμφωνα με τις οδηγίες του παρόντος.

---