Εκτύπωση

Αθήνα 18/01/1989
Αρ. πρωτ.:

ΠΟΛ. 1007

ΘΕΜΑ: Κοινοποίηση των άρθρων 23 και 24 του Ν. 1828/1989 τα οποία αναφέρονται σε θέματα φορολογίας μεταβίβασης ακινήτων με επαχθή αιτία ή κληρονομιά, δωρεά, γονική παροχή.

Σας κοινοποιούμε κατωτέρω τις διατάξεις των άρθρων 23 και 24 του νόμου 1829/1989, τα οποία αναφέρονται σε θέματα φορολογίας μεταβίβασης ακινήτων επαχθή αιτία ή κληρονομία, δωρεά, γονική παροχή, που δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ - Α` 2/3.1.1989) και σας δίνουμε τις ακόλουθες οδηγίες, για την πιστή και ενιαία εφαρμογή τους:

ΓΕΝΙΚΑ
Όπως είναι γνωστά, σταθερός και αμετακίνητος στόχος του Υπουργείου Οικονομικών, στην πραγματοποίηση του οποίου κατατείνουν επίμονες, συνεχείς και εργώδεις προσπάθειες, είναι η απλοποίηση της φορολογίας γενικώς, η ενίσχυση των οικονομικά και κοινωνικά υποδεέστερων τάξεων και η παγίωση εμπιστοσύνης μεταξύ των φορολογουμένων και του δημοσίου, μέσα από την ομαλοποίηση των μεταξύ τους σχέσεων συνεργασίας και την εξασφάλιση γρήγορης και ισόνομης αντιμετώπισης των φορολογουμένων από το Κράτος.
Εκδήλωση χαρακτηριστική αυτών των προσπαθειών του Υπουργείου αποτελεί και η επιχειρούμενη, με τις θεσπισθείσες και κοινοποιούμενες διατάξεις του νέου νόμου, βελτίωση των απαλλαγών από το φόρο, καθώς και η αποσαφήνιση και επίλυση -κατά το μέτρο του δυνατού- όλων των μέχρι σήμερα ερμηνευτικών προβλημάτων, που είχαν δημιουργήσει οι τροποποιούμενες διατάξεις ή η έλλειψη αντίστοιχων προς τα προβλήματα διατάξεων.

ΕΙΔΙΚΑ:
Ι. ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΩΝ, ΔΩΡΕΩΝ, ΓΟΝΙΚΩΝ ΠΑΡΟΧΩΝ

Άρθρο 23
Παράγραφος 1

Αύξηση του ποσού απαλλαγής κληρονόμων θανόντων σε πόλεμο κ,λπ.
1. Με το άρθρο 27 του ν,δ. 118/1973 (ΦΕΚ Α` 202) προβλέπεται η έκπτωση ποσού δρχ. 300.000, που μένει αφορολόγητο, από την αξία της μερίδας κάθε κληρονόμου, όταν αυτός είναι ανιών ή κατιών ή σύζυγος ή ανήλικος αδελφός ή άγαμη αδελφή του κληρονομουμένου και εφ` όσον ο κληρονομουμένος απεβίωσε υπηρετώντας στο στρατό είτε κατά τη διεξαγωγή πολεμικών επιχειρήσεων ή συνέπεια τραυμάτων ή κακουχιών ή σε αιχμαλωσία κλπ.
2. Ήδη, με τη διάταξη της κοινοποιούμενης παραγράφου 1, το ως άνω απαλλασσόμενο ποσό αυξάνεται κατά ποσοστό 50% και ορίζεται σε δραχ. 450.000.
Η ισχύς της διάταξης αυτής αρχίζει από την 22.8.1988, όπως τούτο ρητά ορίζεται στην παράγραφο 10 του άρθρου 23 του νόμου.

Άρθρο 23
Παράγραφοι 2 και 3

Αύξηση αφορολόγητων ποσών - TAX CREDIT.
1. Με τις διατάξεις του άρθρου 29 του ν.δ. 118/1973 (ΦΕΚ - Α` 202), όπως αυτές θεσπίστηκαν με τις διατάξεις του άρθρου 16 του ν. 1473/1984 {ΦΕΚ - Α` 127) και ισχύουν, προβλέπονται πέντε (5) φορολογικές κλίμακες, στις οποίες κατατάσσονται οι φορολογούμενοι (κληρονόμοι, δωρεοδόχοι) με βάση τη συγγενική τους σχέση προς το δικαιοπάροχο τους (κληρονομούμενο, δωρητή).
Από το φόρο που προκύπτει με την εφαρμογή καθεμιάς από τις φορολογικές αυτές κλίμακες αφαιρείται ορισμένο ποσό (TAX CREDIT), που είναι διαφορετικό για κάθε κλίμακα και τόσο μεγαλύτερο όσο πλησιέστερος είναι ο βαθμός συγγενείας του δικαιοδόχου προς το δικαιοπάροχο. Το ποσό αυτό μένει αφορολόγητο και αν ο φορολογούμενος είναι ανήλικος, είναι αυξημένο, όπως αυξημένο είναι επίσης και στην περίπτωση που ο δικαιούχος είναι, κατά κύριο επάγγελμα, γεωργός ή κτηνοτρόφος ή έχει αναπηρία σε ποσοστό τουλάχιστον 67%.
2. Ήδη, με τις διατάξεις των παραγράφων 2 και 3 του κοινοποιούμενου άρθρου 23, τα πιο πάνω αφορολόγητα ποσό αυξάνονται κατά ποσοστό 50% και διαμορφώνονται ως εξής:
α. Στην Α" κατηγορία, αφορολόγητο ποσό δραχ. 120.000 (αντί των 80,000).
Προκειμένου για ανηλίκους της κατηγορίας αυτής και μόνο όταν είναι κληρονόμοι (όχι Ομως και δωρεοδόχοι εν ζωή ή αιτία θανάτου ή δικαιούχοι γονικής παροχής) το αφορολόγητο είναι:
αα) 300.000, αν ο ανήλικος είναι μέχρι 13 ετών,
αβ) 270.000, αν ο ανήλικος διανύει το 14ο έτος της ηλικίας του,
αγ) 240.000, αν ο ανήλικος διανύει το 15ο έτος της ηλικίας του,
αδ) 210.000, αν ο ανήλικος διανύει το 16α έτος της ηλικίας του,
αε) 180.000, αν ο ανήλικος διανύει το 17ο έτος της ηλικίας του,
αστ) 150.000, αν ο ανήλικος διανύει το 18ο έτος της ηλικίας του
β. Στη Β` κατηγορία, αφορολόγητο ποσό δραχ, 90.000 (αντί των 60.000)
γ. Στη Γ` κατηγορία, αφορολόγητο ποσό δραχ. 60.000 (αντί των 40.000),
δ. Στη Δ` κατηγορία, αφορολόγητο ποσό δραχ. 45.000 (αντί των 30,000),
ε. Στην Ε` κατηγορία, αφορολόγητο ποσό δραχ. 30.000 (αντί των 20.000),
Προκειμένου για γεωργοκτηνοτροφικά περιουσιακά στοιχεία, τα οποία αποκτώνται με κληρονομιά ή με δωρεά εν ζωή ή με γονική παροχή, τα νέα αφορολόγητα ποσά, στις Α` και Β* κατηγορίας, διπλασιάζονται και διαμορφώνονται σε δραχμές: 240.000, για την Α` κατηγορία και 180.000, για τη Β κατηγορία.
Όσον αφορά τους αναπήρους, με αναπηρία 67%, τα νέα αφορολόγητα ποσά διαμορφώνονται, κατά κατηγορία, ως εξής;
Α" κατηγορία, αφορολόγητο ποσό δρχ, 375.000 (αντί 120.000),
Β` κατηγορία, αφορολόγητο ποσό δρχ. 270.000 (αντί 90.000),
Γ` κατηγορία, αφορολόγητο ποσό δρχ. 120.000 (αντί 60.000).
Δτ κατηγορία, αφορολόγητο ποσό δρχ. 90.000 (αντί 45.000),
Ε" κατηγορία, αφορολόγητο ποσό δρχ, 60.000 (αντί 30.000),
3. Σημειώνεται πως τα αυξημένα, κατά τα άνω, αφορολόγητα ποσά (TAX CREDIT) θα εφαρμόζονται μόνο σε υποθέσεις για τις οποίας η φορολογική υποχρέωση γεννήθηκε, δηλαδή ο θάνατος απήλθε ή η αναβολή έληξε ή το μεταβιβαστικό συμβόλαιο καταρτίστηκε, από τις 22 Αυγούστου 1988 και μεταγενέστερα, κατά τη ρητή διατύπωση της παραγράφου 10 του κοινοποιούμενου άρθρου 23.

Άρθρο 23
Παράγραφος 4

Αύξηση ποσού για μειωμένο φόρο γονικής παροχής
1. Όπως είναι γνωστό, με το δεύτερο άρθρο του ν. 1329/1983 θεσπίστηκε ευνοϊκή φορολογική μεταχείριση των παροχών χωρίς αντάλλαγμα που κάνουν οι γονείς προς τα παιδιά τους, εφ` όσον αυτές γίνονται σύμφωνα με τις διατάξεις του νέου όρθρου 1509 του αστικού κώδικα, δηλαδή είτε για τη δημιουργία ή τη διατήρηση οικογενειακής ή οικονομικής αυτοτέλειας, είτε για την έναρξη ή την εξακολούθηση κάποιου επαγγέλματος.
Η ευνοϊκή φορολογική μεταχείριση συνίσταται στο γεγονός ότι το ποσό της γονικής παροχής, μέχρι τα 5.000.000 δραχμές ύψος της. υπόκειται στο μισό φόρο δωρεάν.
Επειδή από τη θέσπιση της ευνοϊκής αυτής για τα παιδιά διάταξης έχει περάσει ικανός χρόνος, κρίθηκε σκόπιμο το πιο πάνω ποσό να αυξηθεί και με τη διάταξη της κοινοποιουμενης παραγράφου 4 αυξάνεται σε 8000.000 δραχμές, πράγμα που εξουδετερώνει, σε ικανοποιητικό βαθμό, την αύξηση της αξίας των ακινήτων, που παρατηρήθηκε κατά το διάμεσο χρονικό διάστημα.
2. Η ισχύς της διάταξης της παραγράφου 4 αρχίζει από τις 22.8.1988.
3. Θεωρούμε αναγκαίο να διευκρινίσουμε πως αν με τις προϊσχύουσες διατάξεις είχαν γίνει παροχές (δωρεές, προίκες ή γονικές παροχές) μέχρι του ποσού των 5.000.000 δρχ. (που μέχρι τώρα αποτελούσε το ανώτατο όριο μέχρι του οποίου ίσχυε ευνοϊκή φορολογική μεταχείριση) ή μεγαλύτερες αυτού του ποσού, αλλά μικρότερες του νέου ποσού των 8.000.000 δρχ., μπορεί να γίνουν νέες παροχές, οι οποίες μέχρι του vέou ποσού (με συνυπολογισμό φυσικά και των προγενέστερων) θα τύχουν της ευνοϊκής φορολογικής μεταχείρισης της μείωσης του φόρου στο μισό (1/2). Για να γίνουν κατανοητά τα ανωτέρω παραθέτουμε το ακόλουθο παράδειγμα:
Έστω ότι ο Α` το έτος 1982 δώρισε στο γιο του Β` ένα διαμέρισμα αξίας 2.600.000 δρχ., για το οποίο πληρώθηκε ο αναλογών κύριος φόρος δωρεάς δρχ. 233.500 (κλίμ. του ν. 1041/1980) και πρόσθετο ποσοστό 10% υπέρ δήμων -κοινοτήτων και νομαρχ. ταμείων οδοποιίας, δηλαδή συνολικό ποσό δρχ. 256.850,
Το έτος 1985 ο ίδιος Αν δίνει, ως γονική παροχή, στον ίδιο γιο του Β` ποσό δραχμών 2.400.000 και εν όψη των διατάξεων του δεύτερου άρθρου του ν. 1329/1983, πλήρωσε ποσό φόρου δρχ. 211.575 (κλίμ. ν. 1473/1984).
Δηλαδή: δρχ.
- Γονική παροχή 2.400.000
- Προγενέστ. δωρεά 2.600,000
Σύνολο παροχ. 5.000.000 και συνεπώς:
- Σε αξία δρχ. 5.000.000
= φόρος 760.600
Μείον TAX CREDIT 80.000
Διαφορά 680.600
Μείον φόρος στον υπαλ.δωρεάς 256.850
Υπόλοιπο φόρ. δωρεάς 423.750
και φόρος γον. παροχής 423.750 X 1/2 = 211.875
- Σήμερα ο ίδιος ανωτέρω A` μπορεί να κάνει νέα γονική παροχή στο γιο του Β", η οποία μέχρι του ποσού των 8.000.000 δρχ., με συνυπολογισμό όλων των προγενέστερων παροχών (δωρεάς και γονικής παροχής), θα υπαχθεί σε ευνοϊκή φορολογική μεταχείριση.
- "Ετσι, αν δώσει στο γιο του ένα διαμέρισμα αξίας 3,000.000 δρχ. θα φορολογηθεί με το μισό φόρο, αφού η αξία των 3.000.000, με τις προγενέστερες παροχές (2.600.000 + 2.400.000), δεν υπερβαίνει το ποσό των 8,000.000 δραχ., μέχρι του οποίου ο φόρος μειώνεται στο μισό,
4. Η ισχύς της διάταξης αυτής αρχίζει από τις 22 Αυγούστου 1988.

Άρθρο 23
Παράγραφος 5

Απαλλαγή από το φόρο, για απόκτηση πρώτης κατοικίας μ? γονική παροχή
1. Με τις διατάξεις του άρθρου 17 του ν. 1591/1986 (ΦΕΚ - Α` 50) θεσπίστηκε, για πρώτη φορά, η απαλλαγή από το φάρο για απόκτηση πρώτης κατοικίας στις μεταβιβάσεις ακινήτων αιτία θανάτου και ορίστηκε πως η απαλλαγή παρέχεται για ποσό αξίας μεταβιβαζόμενου ακινήτου δρχ. 2.000,000 για κάθε κληρονόμο ή κληροδόχο, χωρίς, στην περίπτωση αυτή, ο κληρονόμος ή ο κληροδόχος να δικαιούται και πρόσθετη μείωση του φόρου κατά ΤΟ ποσό του TAX CREDIT.
Με την εγκύκλιο μας αριθμ. Ν. 9/1/ 16.2.1987 (ΠΟΛ 65), εν όψη και της υπ` αριθμ. 1017/1987 γνωμοδότησης της νομικής υπηρεσίας του Υπουργείου Οικονομικών, που αποδέχθηκε ο κ. Υπουργός, σας δώσαμε λεπτομερείς οδηγίες για ορθή και ενιαία εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 17 ν. 1591/86, που σας είχαμε κοινοποιήσει με την εγκύκλιο μας Κ. 3142/61/24.4.86 (ΠΟΛ 137), ώστε δε θεωρείται αναγκαία οποιαδήποτε επανάληψη.
2. Ήδη, η κατά τα άνω απαλλαγή των 2.000.000 δρχ., με τις ίδιες προϋποθέσεις που μέχρι τώρα αναγνωριζόταν, αυξάνει, με την κοινοποιούμενη διάταξη, σε 3000000 δρχ. για το δικαιούχο κληρονόμο ή κληροδόχο.
Επειδή, όμως, διαπιστώθηκε πως σε πάρα πολλές περιπτώσεις ο κληρονόμος που δικαιούται της απαλλαγής είναι έγγαμος και απαλλάσσεται μόνο για τη μερίδα του, κρίθηκε σκόπιμο και με τη διάταξη της παραγράφου αυτής αναγνωρίζεται πρόσθετο ποσό απαλλαγής δρχ. 1.500,000, για καθένα από τα προστατευόμενα μέλη της οικογένειας του δικαιούχου, έστω και αν αυτό (μέλος) δεν είναι το ίδιο κληρονόμος. Έτσι, ο κληρονόμος απαλλάσσεται για ποσό δραχμές:
α. 4,500.000, αν είναι έγγαμος χωρίς παιδιά (3,000.000 + 1.500.000)
β. 6.000.000, αν είναι έγγαμος με ένα (1) παιδί (3000.000 + 2 χ 1.500.000)
γ. 7,500.000, ον είναι έγγαμος με δύο (2) παιδιά (3.000.000 4-3x1.500.000)
Πρέπει, όμως, να τονισθεί εδώ, με ιδιαίτερη μάλιστα έμφαση και να ληφθεί σοβαρώς υπόψη πως η απαλλαγή που παρέχεται, σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να είναι μικρότερη από εκείνη που αντιστοιχεί σε αξία οικίας ή διαμερίσματος, το οποίο, κατά το νόμο, καλύπτει τις στεγαστικές ανάγκες του κληρονόμου ή κληροδόχου και της οικογενείας του.
Κατ` αμάχητο τεκμήριο του νόμου (άρθρο 14, παρ. 3 ν 1591/86) θεωρείται άτι οι στεγαστικές ανάγκες καλύπτονται αν το συνολικό καθαρό εμβαδόν (χωρίς δηλ. το εμβαδόν των κοινόχρηστων χώρων) της οικίας ή του διαμερίσματος, που έχει στην κυριότητα του ο δικαιοδόχος ή ο σύζυγος του ή τα παιδιά τους είναι:
- 35 μ2, όταν πρόκειται να καλύψει τις ανάγκες ενός μόνο ατόμου,
- 60 μ2, όταν πρόκειται να καλύψει -τις ανάγκες δύο ατόμων και τα μέτρα αυτά προσαυξάνονται κατά 12 μ2 για καθένα, επιπλέον άτομο.
Σύμφωνα με τη διάταξη της κοινοποιούμενης παραγράφου 5, η πρόσθετη απαλλαγή του 1,500.000 δρχ., για κάθε προστατευόμενο μέλος της οικογένειας του δικαιούχου κληρονόμου ή κληροδόχου, παρέχεται εφ` όσον αυτός αποκτώ ένα μόνο ακίνητο, δηλαδή μία μόνο οικία ή ένα μόνο διαμέρισμα εξ ολοκλήρου και κατά πλήρες κυριότητας δικαίωμα. Συνεπώς, αν μεταβιβάζεται μία οικία ή ένα διαμέρισμα κατά ποσοστό όμως (π.χ. 1 /3 ή 2/5 κ.λπ) ή μόνο κατά ψιλή κυριότητα ή μόνο κατ` επικαρπία δε θα παρασχεθεί η πρόσθετη απαλλαγή.
3· Για να αρθεί κάθε τυχόν αμφιβολία, ως προς την εφαρμογή της πιο πάνω διάταξης, παραθέτουμε τα ακόλουθα παραδείγματα;

Παράδειγμα 1ο
- 0 Α` κληρονόμησε από τον πατέρα του τα 3/4 εξ αδιαιρέτου ενός διαμερίσματος 120 μ2, αξίας συνολικής δρχ. 10.000.000. Ο Αγ είναι έγγαμος και έχει δύο παιδιά.
Με βάση αυτά τα δεδομένα ο κληρονόμος Α` μπορεί να ζητήσει και να απαλλαγεί για αξία μόνο 3.000.000 δρχ. Δε δικαιούται πρόσθετης απαλλαγής για τα μέλη της οικογενείας του, γιατί δεν κληρονομεί το διαμέρισμα ολόκληρο, αλλά ποσοστό αυτού 3/4,
Αν στο παράδειγμα μας αυτό ο Α" κληρονομούσε ολόκληρο το διαμέρισμα, τότε θα απαλλασσόταν για συνολικά ποσό δρχ. 7.500.000. Δηλαδή, δρχ. 3.000.000 για τον εαυτό του και 4.500.000 δρχ. για τα τρία μέλη της οικογενείας του (1.500.000 Χ 3).
Ο ίδιος, όμως, για να καλύψει, κατά τo αμάχητο τεκμήριο του νόμου, τις στεγαστικές του ανάγκες, χρειάζεται να έχει διαμέρισμα ωφέλιμης επιφάνειας 84 μ2. Συνεπώς, αν συμβεί η αξία αυτών των 84 μ2 να είναι μεγαλύτερη από τα 7.500.000 δρχ. της απαλλαγής που δικαιούται, θα του αφαιρεθεί η αξία των 84 μ2 και όχι τα 7.500.000 δρχ., όπως τούτο φαίνεται στο επόμενο παράδειγμα μας.

Παράδειγμα 2ο
- Έστω ότι το διαμέρισμα του προηγούμενου παραδείγματος ήταν αξίας 18.000,000 δρχ. (120 μ2 χ 150.000). Στην περίπτωση αυτή, αντί της έκπτωσης των 7.500.000 δρχ. θα αφαιρεθεί η αξία των 84 Μ2, τα οποία κατά το νόμο καλύπτουν τις στεγαστικές ανάγκες της οικογένειας του κληρονόμου, δηλαδή ποσό δρχ. (84 χ 150.000 =) 12.600.000
- Η ισχύς των διατάξεων της κσινοποιούμενης παραγράφου 5 αρχίζει την 3η Ιανουαρίου 1989, ημέρα δημοσίευσης του νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Άρθρο 23 Παράγραφος 6
Απαλλαγή από το φόρο για απόκτηση Α` κατοικίας με γον. παροχή
1. Όπως προαναφέρθηκε πιο πάνω, όπου γίνεται ανάλυση της κοινοποιούμενης παραγράφου 4, η ευνοϊκή φορολογική μεταχείριση των γονικών παροχών θεσπίστηκε με το δεύτερο άρθρο του νόμου 1329/1983 και άρχισε να ισχύει από τη 18.2.1983, ημέρα δημοσίευσης του νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
2. Ήδη, με τη διάταξη της κοινοποιούμενης παραγράφου 6, θεσπίζεται για πρώτη φορά αυξημένη απαλλαγή από το φόρο για απόκτηση πρώτης κατοικίας με γονική παροχή.
Η καθιερούμενη απαλλαγή συνίσταται σε προσαύξηση, του ποσού μείωσης του φόρου TAX CREDIT από δραχμές 120000 σε δραχμές 160.000 για το δικαιούχο της γονικής παροχής και κατά 40.000 δραχμές για καθένα από τα τυχόν επιπλέον μέλη της οικογενείας του, όπως τα μέλη αυτά καθορίζονται με τη διάταξη της παραγράφου 1 του άρθρου 17 ταυ ν. 1591/1986, που ρυθμίζει την απαλλαγή πρώτης κατοικίας με κληρονομιά.
Εδώ θεωρούμε σκόπιμο να παραθέσουμε σχετικό παράδειγμα, για πληρέστερη κατανόηση.

Παράδειγμα
- Ο Α` δίνει με γονική παροχή, κατά τις διατάξεις του άρθρου 1509 του Αστικού Κώδικα, κατά πλήρες κυριότητας δικαίωμα, στο γιο του Β\ έγγαμο και με δύο παιδιά, ένα διαμέρισμα. Η αξία του διαμερίσματος ανέρχεται στο ποσό των δραχμών των 8.000.000. Me βάση τα δεδομένα αυτά έχουμε:
- Αξία δ/σματος δρχ. 8.000.000 · φόρος 1.435.400
- Μείον TAX CREDIT
- Για το φορ/μενο  (120.000 + 40.000) -) 160.000
- Για τα μέλη σικ  (3 χ 40.000 =)120.000 280.000
Υπόλοιπο 1.155.400
Δεδομένου ότι η αξία της παροχής δεν υπερβαίνει τα 8000.000 δρχ. θα έχουμε 1.155.400 χ 1/2 =577.700, ποσό που τελικά θα καταβληθεί, ως οφειλόμενος φόρος γον. παροχής.
- Αν στο παράδειγμα μας η γονική παροχή δεν αφορούσα την απόκτηση πρώτης κατοικίας, ο φόρος που θα καταβαλόταν θα ήταν:
1.435.400 - 120.000 - 1.315.400 χ 1/2 = 657.700 δραχμές.
3. Ειδικότερα, για να ισχύσει η προσαυξημένη απαλλαγή για την απόκτηση πρώτης κατοικίας με γονική παροχή, πρέπει να συντρέχουν οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
α. Να δίνεται ως γονική παροχή ολόκληρη οικία ή διαμέρισμα ή ολόκληρο οικόπεδο, κατά πλήρη κυριότητα και όχι κατά ποσοστό εξ αδιαιρέτου ή κατά ψιλή μόνο κυριότητα ή κατ` επικαρπία.
β. 0 δικαιούχος της παροχής ή ο σύζυγος του ή τα ανήλικα παιδιά τους ή τα ενήλικα μέχρι του 25ου έτους της ηλικίας τους, εφ` όσον σπουδάζουν αποδειγμένα 06 ανεγνωρισμένες σχολές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης του εσωτερικού ή του εξωτερικού, να μην έχουν δικαίωμα πλήρους κυριότητας, ή επικαρπίας ή οίκησης σε άλλη οικία ή διαμέρισμα που να καλύπτει -κατά το νόμο- τις στεγαστικές τους ανάγκες ή δικαίωμα πλήρους κυριότητας σε οικόπεδο που βρίσκεται σε πόλη με πληθυσμό πάνω από 3000 κατοίκους ή σε τουριστική περιοχή και είναι οικοδομήσιμο.
γ. Ο δικαιούχος της γονικής παροχής ή ο σύζυγος του ή τα παιδιά τους, πριν από τη γονική παροχή να μην έχουν τύχει απαλλαγής από το φόρο μεταβίβασης για αγορά πρώτης κατοικίας, ανεξάρτητα αν το ακίνητο που αγοράστηκε και για το οποίο ίσχυσε η απαλλαγή δε βρίσκεται πλέον στην κυριότητα τους.
δ. Η οικία ή το διαμέρισμα ή το οικόπεδο, για το οποίο αναγνωρίζεται πρόσθετη απαλλαγή, πρέπει να παραμείνει στην κυριότητα του δικαιοδόχου (δωρεοδόχου, δικαιούχου της γον. παροχής) υποχρεωτικά για μία τουλάχιστον πενταετία μετά την απόκτηση του.
Αν, πριν από την πάροδο της πενταετίας αυτής, η οικία ή το διαμέρισμα ή το οικόπεδο μεταβιβασθεί σε τρίτο ή βαρυνθεί με οποιοδήποτε εμπράγματο δικαίωμα, πλην υποθήκης, ο δωρεοδόχος έχει υποχρέωση πριν από τη μεταβίβαση ή τη σύσταση του εμπράγματου δικαιώματος, να υποβάλει στον αρμόδιο οικον. έφορο δήλωση και να καταβάλει εφάπαξ ολόκληρο το ποσό του φάρου γονικής παροχής, που αναλογεί στην αξία του ακινήτου του χρόνου μεταβίβασης του στον τρίτο ή του χρόνου σύστασης en` αυτού του εμπράγματου δικαιώματος, εκτός εάν α φόρος αυτός είναι μικρότερος από το φόρο που αναλογεί στην αξία του ακινήτου του χρόνου σύστασης της γονικής παροχής·
Πριν από την πάροδο της κατά τα άνω πενταετίας απαγορεύεται να καταρτισθεί συμβολαιογραφικό έγγραφο, που να μεταβιβάζει την κυριότητα ή να δημιουργεί εμπράγματα δικαιώματα, πλην υποθήκης, στην οικία ή στο διαμέρισμα ή στο οικόπεδο που αποκτήθηκε με γονική παροχή και έτυχε της απαλλαγής πρώτης κατοικίας, αν, στο συντασσόμενο συμβόλαιο, δεν προσαρτηθεί από τα συμβολαιογράφο, βεβαίωση του αρμόδιου οικον. εφόρου, από την οποία να προκύπτει ότι υποβλήθηκε φορολογική δήλωση και καταβλήθηκε ολόκληρο το ποσό του φόρου, πού αναλογεί στη γονική παροχή του ακινήτου, όχι όμως ως πρώτης κατοικίας.
Αν παρασχέθηκε απαλλαγή, κατά τα άνω, χωρίς να συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις, σε βάρος του δικαιούχου της γονικής παροχής επιβάλλεται, εκτός από το φόρο που αναλογεί στην αξία του ακινήτου (χωρίς τούτο να θεωρείται ως πρώτη κατοικία) και πρόσθετος φόρος που ορίζεται σε ποσοστό 100% του φόρου, που αναλογεί στη γονική παροχή.
ε. Το οικόπεδο που δίνεται ως γονική παροχή για πρώτη κατοικία ή μέσα στο οποίο βρίσκεται η οικία ή το διαμέρισμα που δίνεται ως γονική παροχή για πρώτη κατοικία, πρέπει απαραιτήτως να είναι οικοδομήσιμο, να βρίσκεται μέσα σε εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο δήμου ή κοινότητας ή οικισμού που προϋπήρχε του 1923 και τούτο να βεβαιώνεται από τις αρμόδιες πολεοδομικές αρχές, ή, αν αυτές δεν υπάρχουν, από τον οικείο δήμαρχο ή πρόεδρο κοινότητας, με δική τους, όμως, ευθύνη. Ειδική μνεία στη βεβαίωση πρέπει να γίνεται ότι ο οικισμός προϋπήρχε του 1923.
στ. Το αίτημα για απαλλαγή από το φόρο, για απόκτηση με γονική παροχή πρώτης κατοικίας, πρέπει να περιέχεται υποχρεωτικά στην εμπρόθεσμη δήλωση γονικής παροχής και να γίνεται ρητή μνεία σε αυτήν ότι η οικία ή το οικόπεδο ή το διαμέρισμα δε θα μεταβιβασθεί ή δε θα βαρυνθεί με εμπράγματο, εκτός υποθήκης, δικαίωμα πριν από την πάροδο πενταετίας από την απόκτηση του και ακόμη να γίνει ρητή μνεία τούτου στο οικείο συμβόλαιο γονικής παροχής. Αν συνεπώς αίτημα για απαλλαγή περιέχεται σε εκπρόθεσμη δήλωση, τούτο δε θα ληφθεί υπόψη και δε θα παρασχεθεί απαλλαγή πρόσθετη.
4, Η απαλλαγή από το φόρο για γονική παροχή προς απόκτηση πρώτης κατοικίας παρέχεται για μία ακόμη φορά·
5. Η ισχύς της διάταξης της κοινοποιούμενης παραγράφου 6 αρχίζει, όπως τούτο ορίζεται στο άρθρο 32 του νόμου, την 3η Ιανουαρίου 1989, ημέρα δημοσίευσης του νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Συνεπώς, στη ρύθμιση της διάταξης αυτής υπάγονται μόνα γονικές παροχές για απόκτηση πρώτης κατοικίας, για τις οποίες το οικείο συμβόλαιο καταρτίσθηκε μετά την ημερομηνία αυτή.

Άρθρο 23
Παράγραφος 7

Φορολογία αγοραστή ψιλής κυριότητας, για αξία επικαρπίας με το θάνατο επικαρπωτή
1. Σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 4 του όρθρου 3 του ν.δ.118/1973, όπως αυτή θεσπίστηκε με τη διάταξη της παραγράφου 1 του άρθρου 61 του ν. 1041/1980 (ΦΕΚ - Α` 75), όταν μεταβιβάζεται αυτοτελώς η ψιλή κυριότητα ενός ακινήτου με αντάλλαγμα, ο ψιλός κύριος, με το θάνατο του επικαρπωτή, θεωρείται -κατά πλάσμα δικαίου- ότι αποκτά την επικαρπία αιτία θανάτου (τίτλω κληροδοσίας) και φορολογείται. Ο φόρος υπολογίζεται στην αξία της επικαρπίας του ακινήτου του χρόνου θανάτου, με βάση την ηλικία του ψιλού κυρίου και τη συγγενική του σχέση προς το θανόντα επικαρπωτή.
Παρατηρήθηκε όμως πως, σε πολλές περιπτώσεις, ο ψιλός κύριος τελικά φορολογείται για αξία μεγαλύτερη από την αξία της πλήρους κυριότητας του ακινήτου που αγόρασε, ιδιαίτερα αν συμβεί αυτός να είναι μικρής ηλικίας.
2. Για το λόγο τούτο, με τη διάταξη της κοινοποιούμενης παραγράφου 7, που η ισχύς της αρχίζει από την 3η Ιανουαρίου 1989, ημέρα δημοσίευσης του νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ορίζεται ότι, με το θάνατο του επικαρπωτή, ο αγοραστής ψιλός κύριος θα υποβληθεί σε φόρο κληρονομιάς νια την επικαρπία, η αξία της οποίας όμως θα υπολογισθεί με βάση την ηλικία που είχε ο επικαρπωτής κατά το χρόνο θανάτου του και όχι με την ηλικία του ψιλού κυρίου, όπως μέχρι σήμερα ίσχυε. Έτσι, σε καμία περίπτωση ο ψιλός κύριος δ θα φορολογείται συνολικά για αξία μεγαλύτερη από εκείνη της πλήρους κυριότητας του ακινήτου, την ψιλή κυριότητα του οποίου αγόρασε.
Έστω το ακόλουθο παράδειγμα, για πλήρη κατανόηση:
- To 1984 ο Α`, που διανύει το 24ο έτος της ηλικίας του, αγοράζει την ψιλή κυριότητα ενός ακινήτου, αξίας δρχ. 12.000.000 και καταβάλει τον οικείο φ,μ.α., για τα 8/10 της αξίας της πλήρους κυριότητας (δεδομένης της ηλικίας του επικαρπωτή Β`, ο οποίος ήταν 79 ετών), ως ισοδύναμης αξίας της ψιλής κυριότητας, μετ` αφαίρεση της αξίας της επικαρπίας, που συνεπεία της ηλικίας του επικαρπωτή, ισούται με τα 2/10 της αξίας της πλήρους κυριότητας, κατ` ανάλογη εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 15 του ν.δ. 118/73-
- Το 1987, όταν ο ψιλός κύριος είναι ηλικίας 27 ετών, πεθαίνει ο επικαρπωτής, ο οποίος ήταν τότε ηλικίας 82 ετών.
- Στην περίπτωση αυτή ο ψιλός κύριος, με βάση τις παλαιές διατάξεις θα πρέπει να φορολογηθεί για τα 8/10 της αξίας της πλήρους κυριότητας του ακινήτου του χρόνου θανάτου, ως ισοδύναμης αξίας, κατά τα άνω, της επικαρπίας με βάση την ηλικία του, δηλαδή για αξία (12.000.000 χ 8/10 "-) 9.600.000 δραχμές, με δεδομένη τη μη αύξηση στο μεταξύ χρονικό διάστημα της αξίας του ακινήτου,
Έτσι, όμως, ο ψιλός κύριος θα είχε φορολογηθεί με φ,μ.α. για τα 8/10 της αξίας της πλήρους κυριότητας καί με φόρο κληρονομιάς για τα 8/10 επίσης της αξίας του ακινήτου, δηλαδή θα είχε φορολογηθεί συνολικά για τα 16/10 της αξίας του ακινήτου.
- Με τη νέα διάταξη εκλογικεύεται στο σημείο αυτό η φορολογία και ο ψιλός κύριος, με το θάνατο του επικαρπωτή, θα φορολογηθεί μόνο για το 1 /10 της αξίας της πλήρους κυριότητας και συνολικά για τα 9/10 (8/10 + 1/10) της αξίας αυτής.
3. Η ισχύς της διάταξης της κοινοποιούμενης παραγράφου 7 θα αρχίσει από την 3η Ιανουαρίου 1989, ημέρα δημοσίευσης του νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Αρθρο 23
Παράγραφος 8

Άμεση φορολόγηση ψιλής κυριότητας
1. Με τις διατάξεις των άρθρων 15 και 16 του ν.δ. 118/1973 ορίζεται ότι, σε περίπτωση διαχωρισμού της επικαρπίας από της κυριότητας, φορολογείται αμέσως η επικαρπία και αναβάλλεται η φορολογία της ψιλής κυριότητας στο χρόνο που θα συνενωθεί σε αυτήν η. επικαρπία.
Κατ` εξαίρεση, όμως, φορολογείται αυτοτελώς η ψιλή κυριότητα σε ορισμένες περιπτώσεις που ορίζονται στο νόμο, μεταξύ των οποίων και εκείνη κατά την οποία θα το ζητήσει ο ίδιος ο ψιλός κύριος με τη φορολογική δήλωση που θα υποβάλει, εφ` όσον αυτή θα είναι εμπρόθεσμη. Συνεπώς, σε καμία περίπτωση ο ψιλός κύριος δεν μπορεί να ^φορολογηθεί αμέσως για την ψιλή κυριότητα, αν δεν το ζητήσει με την εμπρόθεσμη φορολογική του δήλωση, εκτός κι αν συντρέχει κάποιος από τους λόγους τους ειδικούς, που περιοριστικά αναφέρονται στο νόμο.
2. Ήδη, με τη διάταξη της κοινοποιουμένης παραγράφου 8, παρέχεται το δικαίωμα στον ψιλό κύριο να ζητήσει, οποτεδήποτε κρίνει ότι έχει τη δυνατότητα να καταβάλει το φόρο, να φορολογηθεί αμέσως για την αξία της ψιλής κυριότητας που έχει αποκτήσει και για την οποία είχε αναβληθεί η φορολογία του.
Η διάταξη αυτή είναι διαρκούς ισχύος. Συνεπώς, κάθε δικαιοδόχος (κληρονόμος ή κληροδόχος ή δωρεοδόχος) ψιλός κύριος, ο οποίος έχει εκκρεμή υπόθεση ψιλής κυριότητας μπορεί να περιλάβει σχετικό αίτημα στην οικεία φορολογική δήλωση που θα υποβάλει και να φορολογηθεί περαιώνοντας έτσι την εκκρεμή φορολογική του υπόθεση.
Είναι ευνόητο πως αξία της ψιλής κυριότητας θα είναι εκείνη του χρόνου υποβολής της δήλωσης και το ύψος της βρίσκεται αν από την αξία της πλήρους κυριότητας του χρόνου τούτου αφαιρεθεί η αξία της επικαρπίας, για την οποία είναι αναγκαία η ηλικία του επικαρπωτή.

Άρθρο 23 Παράγραφος 9
Παραγραφή δικαιώματος δημοσίου

1. Με τις διατάξεις της παραγράφου 5 του όρθρου 102 του ν.δ. 118/1973, όπως ισχύει, ορίζεται ότι το δικαίωμα του δημοσίου για την επιβολή και είσπραξη του φόρου κληρονομιών, δωρεάν κ.λπ. είναι παραγραμμένο για όλες τις υποθέσεις, για τις οποίας η φορολογική υποχρέωση γεννήθηκα μέχρι και την 31 Δεκεμβρίου 1962.
Mε βάση τη διάταξη αυτή, όταν μεταβιβάζεται η κυριότητα ή συνίστανται εμπράγματα δικαιώματα, εκτός υποθήκης, σε περιουσιακό στοιχείο ή εξοφλείται -συνολικώς ή μερικώς- απαίτηση, που αποτελούν αντικείμενο κτήσης αιτία θανάτου ή δωρεάς (ή προίκας) ή γίνεται οποιαδήποτε από τις ενέργειες που αναφέρονται στα άρθρα 105 έως 112 του ν.δ. 118/1973, δεν απαιτείται πιστοποιητικό του άρθρου 105, αλλά αρκεί να προσκομισθεί στο συμβολαιογράφο:
α. Προκειμένου για κτήση αιτία θανά-του, ληξιαρχιακή πράξη θανάτου, από την οποία να αποδεικνύεται ότι ο θάνατος του κληρονομουμένου επήλθε πριν από την 31.12.1962 Και υπεύθυνη δήλωση του υπόχρεου ότι δε συντρέχει περίπτωση μετάθεσης του χρόνου γένεσης της φορολογικής ενοχής και β. Προκειμένου για δωρεά εν ζωή (ή προίκα), αντίγραφο του οικείου συμβολαίου που συντάχθηκε πριν από την 31.12.1962 ή βεβαίωση του συμβολαιογράφου που το είχε συντάξει ότι τούτο συντάχθηκε πριν οπό την 31,12.1962 και ότι δε συντρέχει περίπτωση μετάθεσης του χρόνου γένεσης της φορολογικής υποχρέωσης.
2. Ήδη, με τη διάταξη της κοινοποιουμένης παραγράφου 9 προβλέπεται παραγραφή του δικαιώματος του δημοσίου για επιβολή και είσπραξη φόρου κληρονομιών, δωρεάν κ.λπ., για όλες τις υποθέσεις για τις οποίες η φορολογική ενοχή γεννήθηκε μέχρι και την 31.121971, Συνεπώς, για τις υποθέσεις αυτές, προκειμένου να ενεργηθεί οποιαδήποτε από τις πράξεις των άρθρων 105 έως 112 του ν.δ, 118/1973, δεν είναι αναγκαία η προσκόμιση πιστοποιητικού κληρονομίας.
Δηλαδή, με τη διάταξη αυτή υπόκεινται σε παραγραφή όλες οι φορολογικές υποθέσεις, για τις οποίες η φορολογική ενοχή έχει γεννηθεί υπό το καθεστώς ισχύος του ν. 1641/1919

Η. ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΜΕ ΑΝΤΑΛΛΑΓΜΑ

Αρθρο 24
Παράγραφοι 1, 2 και 3

Απαλλαγές για την απόκτηση πρώτης κατοικίας
1, Με τις διατάξεις των παρ. 1 και 2 του άρθρου 24 του κοινοποιουμένου νόμου σε συνδυασμό με τις διατάξεις της παρ. 18 του ιδίου άρθρου και νόμου, αυξάνονται από 22 Αυγούστου 1988 (δηλ. από τότε που εκδόθηκε η με αριθμ. Κ 5410/115/22,8.88 απόφαση του Υπουργού των Οικονομικών) τα αφορολόγητα όρια για την αγορά πρώτης κατοικίας με τις προϋποθέσεις που ορίζουν οι διατάξεις του ν. 1078/1980.
Συγκεκριμένα, για αγορά κατοικίας ή διαμερίσματος από έγγαμο το αφορολόγητο όριο αυξάνεται από 3.000.000 σε 4.500.000 δρχ., προσαυξανόμενο κατά 1.500.000 δρχ,, για καθένα από τα τρία πρώτα παιδιά του και κατά 2.250.000 δρχ, για το τέταρτο και καθένα από τα επόμενα, αντί των 1.000.000 και 1.500.000 δρχ. του ίσχυαν μέχρι σήμερα αντίστοιχα, Το ποσό αυτό προσαυξάνεται κατά 10% προκειμένου για αγορά οικίας ή διαμερίσματος που βρίσκεται εκτός των διοικητικών περιοχών των νομών Αττικής και Θεσσαλονίκης.
Προκειμένου για αγορά οικοπέδου, εκτός των νομών Αττικής και Θεσσαλονίκης, το αφορολόγητο όριο αυξάνεται από 1.000.000 σε 1.500.000 και από 800.000 σε 1.200.000 για αγορά οικοπέδου στους νομούς αυτούς.
Για αγορά οικίας ή διαμερίσματος από άγαμο το αφορολόγητο όριο αυξάνεται από 2.200.000 σε 3.300.000 δρχ. και για αγορά οικοπέδου από 800.000 σε 1.200.000,
Πέρα των ανωτέρω για πρώτη φορά παρέχεται πλήρης απαλλαγή από το φόρο μεταβίβασης ακινήτων, για αγορά διαμερίσματος ή κατοικίας, ανεξάρτητα από την αξία τους, για την κάλυψη των στεγαστικών αναγκών του αγοραστή, όπως αυτές ορίζονται με τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 14 του ν. 1591/ 1986.
Όπως είναι γνωστό, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 14 του ν. 1591/86, θεωρείται ότι καλύπτονται οι στεγαστικές ανάγκες του αγοραστή αν το συνολικό εμβαδόν του διαμερίσματος ή των διαμερισμάτων που κατέχει είναι;

α) για ένα άτομο 35μ2

β) για δύο άτομα 60μ2, προσαυξανόμενο κατά 12μ2 για κάθε επιπλέον άτομο.
2. Συνεπώς, σύμφωνα με τις ανωτέρω διατάξεις, ο αγοραστής, στο πρόσωπο του οποίου συντρέχουν οι προϋποθέσεις που ορίζονται από τις διατάξεις του ν.1078/80, απαλλάσσεται πλήρως από το φόρο μεταβίβασης ακινήτων:

α) ο άγαμος για αγορά οικίας ή διαμερίσματος μέχρι 35μ2 ή αξίας 3.300.000 δρχ.

β) ο έγγαμος, χωρίς παιδιά, για αγορά οικίας ή διαμερίσματος μέχρι 60 μ2 ή αξίας 4.500.000 δρχ. γ) ο έγγαμος, με ένα παιδί για αγορά οικίας ή διαμερίσματος μέχρι 72 μ2 ή αξίας 6.000.000 δρχ.

δ) ο έγγαμος, με δύο παιδιά, για αγορά οικίας ή διαμερίσματος μέχρι 84 μ2 ή αξίας 7.500.000 δρχ.

ε) ο έγγαμος, με τρία παιδιά, για αγορά οικίας ή διαμερίσματος μέχρι 96 μ2 ή αξίας 9.000.000 δρχ.

στ) ο έγγαμος με τέσσερα παιδιά για αγορά οικίας ή διαμερίσματος μέχρι 108 μ2 ή αξίας 11,250.000 δρχ.

Από τα ανωτέρω γίνεται κατανοητό και αυτό το επισημαίνουμε ιδιαίτερα ότι ο αγοραστής, στο πρόσωπο του οποίου συντρέχουν οι προϋποθέσεις του ν. 1078/80, κατ` αρχήν απαλλάσσεται πλήρως από το φόρο μεταβίβασης ακινήτων για την αγορά οικίας ή διαμερίσματος ορισμένων μ2 ανάλογα με την οικογενειακή του κατάσταση, ανεξάρτητα από την αξία τους. Πέραν αυτού, όμως, μπορεί να απαλλαγεί πλήρως από το φόρο μεταβίβασης ακινήτων για την αγορά οικίας ή διαμερίσματος περισσοτέρων μ2, εφ` όσον η αξία του είναι μικρότερη του ανώτατου ορίου... απαλλαγής π.χ.

Έγγαμος με δύο παιδιά
Απαλλάσσεται πλήρως για την αγορά οικίας ή διαμερίσματος μέχρι εμβαδού 84 μ2.
Απαλλάσσεται, όμως, και για την αγορά οικίας ή διαμερίσματος μεγαλύτερου εμβαδού π.χ. 90 μ2, 100 μ2, 120μ2, εφ` όσον η αξία τους, που θα υπαχθεί σε φόρο (αντικειμενική ή αγοραία) δεν υπερβαίνει το ανώτατο αφορολόγητο όριο που δικαιούται, δηλαδή, στη συγκεκριμένη περίπτωση, το ποσό των 7.500.000 δρχ.
Διευκρινίζεται και σε αυτό εφιστούμε και πάλι ιδιαίτερο την προσοχή σας, ότι ο αγοραστής εάν αγοράζει οικία ή διαμέρισμα εμβαδού μεγαλύτερου από αυτό που απαιτείται για την κάλυψη των στεγαστικών του αναγκών, το οποίο συγχρόνως είναι αξίας μεγαλύτερης του αφορολόγητου ορίου που δικαιούται, τότε υποχρεούται να καταβάλλεί φόρο επί της διαφοράς μεταξύ της αξίας της οικίας ή του διαμερίσματος, που θα υπαχθεί σε φόρο (αντικειμενικής ή αγοραίας) και του αφορολόγητου ορίου που δικαιούται ή επί της αξίας των επί Πλέον τετραγωνικών μέτρων κατά τη συμφοροτέρα γι αυτόν περίπτωση π.χ. έγγαμος με
δύο παιδιά αγοράζει διαμέρισμα εμβαδού 100μ2 αξίας 10.000.000 δραχ,
Κατά τα ανωτέρω απαλλάσσεται για διαμέρισμα εμβαδού 84 μ2 ή αξίας 7.500.000 δρχ.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο φόρος θα υπολογιστεί ή 10.000.000 7.500.000 - 2.500.000 x 13% ή 100μ2 . 84 Μ2 - Ι6μ2 χ 10.000 δρχ. = 1.600.000 Χ 13% και συνεπώς το συμφέρον γι` αυτόν είναι η δεύτερη περίπτωση.
Η αξία κατά μ2 προκύπτει εάν διαιρέσουμε τη συνολική φορολογητέα αξία (αντικειμενική ή αγοραία) του διαμερίσματος δια του εμβαδού του, δηλαδή 10.000000 : 100 = 100.000 δρχ. ανά Ρ2·
Εξυπακούεται ότι εάν π αξία του ακινήτου το οποίο αγοράζω δεν εξαντλεί το αφορολόγητο όριο σε αξία, για το υπόλοιπο δε δικαιούται νέες απαλλαγές.
Επίσης, εαv τα τ.μ. τα οποία αγοράζει δεν εξαντλούν τα τ.μ. που δικαιούται να αγοράσει, ανεξαρτήτως αξίας, χωρίς την καταβολή του φόρου, δε δικαιούται νέας απαλλαγής για τα υπόλοιπα.
Ειδικότερα, σε περίπτωση αγοράς οικίας σε οικόπεδο η οποία δεν εξαντλεί το συντελεστή δόμησης του οικοπέδου και συνεπώς υπάρχει και αξία υπολοίπου ποσοστού οικοπέδου, που αναλογεί στα κτίσματα που μελλοντικά θα κτιστούν θα δίνεται απαλλαγή μόνο για την αξία του υπάρχοντος κτίσματος και για την αξία του ποσοστού οικοπέδου που αντιστοιχεί σε αυτό, με εφαρμογή των πιο πάνω αφορολογήτων ορίων όχι δε και για την αξία του υπολοίπου ποσοστού του οικοπέδου και τούτο γιατί στην περίπτωση αυτή δεν αγοράζεται μόνο η οικία για την οποία παρέχεται απαλλαγή αλλά ταυτόχρονα και επιπλέον οικόπεδο για το οποίο δε χορηγείται απαλλαγή.
Ο προσδιορισμός χωριστά της αξίας της οικίας και, του οικοπέδου^ που αναλογεί σε αυτήν και χωριστά της αξίας του υπολοίπου ποσοστού οικοπέδου δεν παρουσιάζει καμιά δυσκολία, όπου για τον προσδιορισμό της αξίας των ακινήτων εφαρμόζεται το αντικειμενικό σύστημα, γιατί οι αξίες αυτές προσδιορίζονται χωριστά με τη χρήση των εντύπων 1 (για την αξία της οικίας και του οικοπέδου που της αναλογεί) και 3 και 3Α (για την αξία του υπολοίπου ποσοστού οικοπέδου).
Σε περιοχές που δεν ισχύει το αντικειμενικό σύστημα ο προσδιορισμός της αξίας θα γίνεται με τη χρήση συγκριτικών στοιχείων.
Η διαπίστωση εάν υπάρχει υπόλοιπο ποσοστού οικοπέδου είναι ευχερής δεδομένου ότι το σύνολο των κτισμάτων που μπορούν να κτιστούν προκύπτει εάν πολλαπλασιάσουμε το συντελεστή δόμησης με την έκταση του οικοπέδου.
Σε περίπτωση αγοράς ολόκληρης οικοδομής, η οποία δεν έχει υπαχθεί στιςπερί οροφοκτησίας διατάξεις, έστω και αν η οικοδομή αυτή αποτελείται από ανεξάρτητες και αυτοτελείς ιδιοκτησίες, θα τύχει απαλλαγής από Φ,Μ.Α. για όσο αφορολόγητο ποσό δικαιούται είτε σε αξία είτε σε τ.μ.
Σε περίπτωση που η αξία των αυτοτελών αυτών ιδιοκτησιών υπερβαίνει το αφορολόγητο ποσό που δικαιούται ο αγοραστής το υπόλοιπο της αξίας θα υπαχθεί σε φόρο μεταβίβασης.
Αν, όμως, στην περίπτωση αυτή μεταβιβάζεται ολόκληρο το ακίνητο και τα κτίσματα που έχουν ανεγερθεί δεν εξαντλούν το συντελεστή δόμησης υπάρχει η αξία υπολοίπου ποσοστού οικοπέδου για την οποία ισχύουν τα ανωτέρω εκτεθέντα.
Διευκρινίζεται ότι η άγαμη μητέρα ή η διαζευγμένη ή ο διαζευγμένος και οι εν χηρεία τελούντες, που έχουν στην επιμέλεια τους ανήλικα παιδιά ή ενήλικα μέχρι 25 ετών, που σπουδάζουν σε αναγνωρισμένη σχολή της ημεδαπής ή της αλλοδαπής θα τύχουν απαλλαγής εγγάμου δηλ. για αξία μέχρι 4.500.000 δρχ. ή για 60 τ.μ. προσαυξανόμενη για το ποσό ή τα τ.μ. που προβλέπει ο νόμος για καθένα από τα παιδιά τους.
Η επιμέλεια ανηλίκων τέκνων από διαζευγμένο ή διαζευγμένη αποδεικνύεται μόνο από προσωρινή ή οριστική δικαστική απόφαση που καθορίζει τις σχέσεις τους.
Αντίθετα, για τα ενήλικα τέκνα των διαζευγμένων τα οποία σπουδάζουν σε αναγνωρισμένη σχολή της ημεδαπής ή της αλλοδαπής δεν απαιτείται δικαστική απόφαση, αλλά θα ζητείτε κάθε άλλο αποδεικτικό στοιχείο από το οποίο να προκύπτει, ότι τα τέκνα αυτά βαρύνουν το φορολογούμενο (π.χ. φορολογική δήλωση, αποδεικτικό σπουδών κ,λπ).
Επίσης, διευκρινίζεται ότι ο άγαμος ενήλικος που παρουσιάζει αναπηρία τουλάχιστον 67% από διανοητική καθυστέρηση ή φυσική αναπηρία θα τύχει απαλλαγής εγγάμου, δηλ. για αξία μέχρι 4.500.000 δρχ. ή για 60 τ.μ.
2. Με τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 24 του κοινοποιουμενου νόμου καθορίζονται εκ νέου οι προϋποθέσεις για την απαλλαγή από το Φ.Μ.Α. για αγορά πρώτης κατοικίας για δεύτερη φορά.
Όπως σας είναι γνωστό η απαλλαγή για την αγορά πρώτης κατοικίας παρέχεται μόνο μία φορά.
Κατ` εξαίρεση παρέχεται απαλλαγή για δεύτερη φορά εφ` όσον συντρέχουν αθροιστικά οι εξής προϋποθέσεις;
α) να έχει παρέλθει τουλάχιστον διετία από την αρχική αγορά του ακινήτου για το οποίο έτυχε απαλλαγής.
β) η κατοικία ή το διαμέρισμα που αγοράστηκε να μην καλύπτει πλέον τις στεγαστικές ανάγκες του αγοραστή (για ένα άτομο 35 τ.μ., για δύο άτομα 60 τ.μ. προσαυξανόμενο κατά 12 τ.μ. για καθένα από τα παιδιά του, που τον βαρύνουν).
γ) Η παλαιά οικία ή το διαμέρισμα που δεν πληρεί τις στεγαστικές του ανάγκες να εκποιηθεί πριν από την αγορά της νέας κατοικίας.
δ) Η εκποίηση της παλαιάς οικίας ή του διαμερίσματος να μη γίνει σε συγγενείς εξ αίματος ή εξ αγχιστείας μέχρι πρώτου βαθμού.
Όπως γίνεται αντιληπτό με τις νέες διατάξεις δεν απαιτείται πλέον για τη χορήγηση απαλλαγής για δεύτερη φορά η αύξηση του αριθμού των μελών της οικογένειας του αγοραστή, που προέβλεπαν οι προϊσχύουσες διατάξεις, η δε μεταβίβαση μπορεί να γίνεται πλέον και σε συγγενή δευτέρου βαθμού.
Υπενθυμίζεται ότι για τον καθορισμό του βαθμού της συγγένειας μεταξύ δύο προσώπων μετρούμε τις γεννήσεις που απαιτούνται για να υπάρξουν τα πρόσωπα αυτά π.χ, μεταξύ γονέων και τέκνων υπάρχει πρώτος βαθμός συγγενείας. Μεταξύ αδελφών δεύτερος κ.λπ.
Έχει γίνει, δεκτό ότι, για την εφαρμογή των πιο πάνω διατάξεων μεταξύ των συζύγων υπάρχει πρώτος βαθμός συγγένειας.
Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 7 του άρθρου 1 του ν. 1078/80 απαγορεύεται η εκποίηση της κατοικίας ή του διαμερίσματος για την αγορά του οποίου χορηγήθηκε απαλλαγή από το φόρο πριν παρέλθει πενταετία από της αγοράς. Σε περίπτωση που το ακίνητο αυτό εκποιηθεί πριν την πάροδο της πενταετίας υποχρεούται ο μεταβιβάζων να υποβάλλει δήλωση και να καταβάλει εφάπαξ το φόρο που αναλογεί επί της αγοραίας αξίας του ακινήτου που μεταβιβάζεται κατά το χρόνο της νέας μεταβίβασης,
Η διάταξη αυτή δεν έχει εφαρμογή κατά τα ανωτέρω, όταν η εκποίηση γίνεται μετά από δύα χρόνια από της αγοράς, προκειμένου να αποκτηθεί νέα οικία ή διαμέρισμα που να πληρεί τις, στεγαστικές του ανάγκες.
Προς αποφυγή καταστρατήγησης των διατάξεων αυτών δεδομένου ότι ο νόμος απαιτεί πρώτα την εκποίηση της παλαιάς και μετά την αγορά της νέας οικίας ή διαμερίσματος θα πρέπει στις περιπτώσεις αυτές να καταβάλλεται ο φόρος, για την εκποίηση της παλαιάς οικίας και εφ` όσον πραγματοποιηθεί η αγορά της νέας οικίας ο φάρος αυτός θα επιστρέφεται αμέσως.
Από την έναρξη ισχύος των κοινοποιουμένων διατάξεων (3.1.1989) ανακαλείται κάθε άλλη γενική ή ειδική διαταγή μας σχετικά με την απαλλαγή από το φόρο μεταβίβασης ακινήτων για την απόκτηση πρώτης κατοικίας, εφ` όσον είναι αντίθετη με το περιεχόμενο της εγκυκλίου αυτής.

Άρθρο 24
Παράγραφος 4

Επανάληψη συμβολαίου
Με τις διατάξεις της παραγ. 4 του άρθρου 24 του κοινοποιούμενου νόμου, που θεσπίζονται για πρώτη φορά καθορίζονται ρητά οι περιπτώσεις στις οποίες η επανάληψη και γενικά η διόρθωση συμβολαίου δημιουργεί υποχρέωση καταβολής φόρου.
Ειδικότερα: Σύμφωνα με τις κοινοποιούμενες διατάξεις η επανάληψη συμβολαίου μεταξύ των αυτών προσώπων ή των καθολικών ή ειδικών διαδόχων τους για το αυτό ακίνητο για οποιοδήποτε λόγο καθώς και η διόρθωση συμβολαίου, εφ` όσον δεν αναφέρεται στο όνομα του αγοραστή ή πωλητή, στο τίμημα, στην έκταση ή στη θέση ή στην περιγραφή του ακινήτου δε δημιουργεί υποχρέωση καταβολής φόρου.
Επίσης, με τις ίδιες διατάξεις ορίζεται ότι αν με μεταγενέστερο συμβόλαιο διευκρινίζεται μόνο ότι η έκταση που αγοράστηκε είναι μεγαλύτερη από αυτή που περιγράφεται στο αρχικό συμβόλαιο, φόρος οφείλεται, μόνο για την αξία της επί πλέον έκτασης.
Αντίθετα αν με μεταγενέστερο συμβόλαιο διευκρινίζεται μόνο ότι π έκταση που αγοράστηκε είναι μικρότερη από αυτή που περιγράφεται στο αρχικό συμβόλαιο δεν οφείλεται φόρος.
Για την ομοιόμορφη εφαρμογή των νέων αυτών διατάξεων σας παρέχουμε τις πιο κάτω ειδικότερες οδηγίες.
Όπως σας είναι γνωστό, συχνά μέχρι σήμερα η επανάληψη συμβολαίου, καθώς και η διόρθωση συμβολαίου σε κάθε περίπτωση που αναφερόταν σε ουσιώδη στοιχεία της σύμβασης, όπως είχε νομολογηθεί, δημιουργούσε υποχρέωση καταβολής φόρου.
Επειδή, όμως, δεν καθορίζονταν ρητά, ποια από τα στοιχεία της καταρτιζόμενης σύμβασης ήταν ουσιώδη, συχνά δημιουργούνταν αντιδικίες μεταξύ των φορολογουμένων και της φορολογούσας αρχής και συχνές προσφυγές στα Διοικητικά Δικαστήρια, με αποτέλεσμα να διαταράσσεται το πνεύμα αμοιβαίας εμπιστοσύνης που πρέπει να διέπει τις σχέσεις τους. Για την άρση των αμφισβητήσεων αυτών θεσπίστηκαν οι κοινοποιούμενες διατάξεις σύμφωνα με τις οποίες, η επανάληψη ταυ συμβολαίου καθώς και η διόρθωση συμβολαίου δεν δημιουργεί υποχρέωση καταβολής φόρου αν συντρέχουν οι εξής προϋποθέσεις:

 

Η επανάληψη συμβολαίου
Η επανάληψη συμβολαίου δεν δημιουργεί υποχρέωση καταβολής φόρου αν συντρέχουν οι εξής προϋποθέσεις:

α) Να γίνεται μεταξύ των αυτών προσώπων ή των καθολικών και ειδικών διαδόχων τους, δηλαδή η επανάληψη του συμβολαίου να γίνεται μεταξύ των αυτών αγοραστών και πωλητών ή των προσώπων πou είτε με καθολική διαδοχή, είτε με ειδική διαδοχή (πώληση, δωρεά-γονική παροχή) τους διαδέχθηκαν στην έννομη σχέση (δικαίωμα),

β) Να αφορά το ίδιο ακίνητο όπως ακριβώς περιγράφεται ή προσδιορίζεται στο αρχικό συμβόλαιο. Η αιτία για την οποία γίνεται η επανάληψη δεν εξετάζεται, γιατί ο νόμος ρητά ορίζει ότι η επανάληψη μπορεί να γίνεται για οποιοδήποτε λόγο. Συνεπώς, η επανάληψη αυτή με τις πιο πάνω προϋποθέσεις μπορεί να καλύπτει οποιαδήποτε ακυρότητα ή ακυρωσία.
Οίκοθεν νοείται ότι επειδή με την επανάληψη του νέου συμβολαίου το παλιό συμβόλαιο ακυρώνεται, στην περίπτωση αυτή δε θα επιστρέφεται ο φόρος που καταβλήθηκε, όπως προβλέπεται από τις διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 16 του α.ν. 1521/50 και τούτο γιατί δεν καταβάλλεται φόρος για την επανάληψη του συμβολαίου.

Η διόρθωση συμβολαίου
Η διόρθωση συμβολαίου δε δημιουργεί υποχρέωση καταβολής φόρου αν συντρέχουν οι εξής προϋποθέσεις:

α) να γίνεται μεταξύ των αυτών προσώπων ή των καθολικών και ειδικών διαδόχων τους, δηλαδή η διόρθωση του συμβολαίου να γίνεται μεταξύ των αυτών αγοραστών και πωλητών ή των προσώπων που είτε με καθολική διαδοχή, είτε με ειδική διαδοχή (πώληση, δωρεά-γονική παροχή) τους διαδέχθηκαν στην έννομη σχέση (δικαίωμα),

β) να αφορά το ίδιο ακίνητο όπως ακριβώς περιγράφεται ή προσδιορίζεται στο αρχικό συμβόλαιο,

γ) να μην αφορά: το όνομα του αγοραστή, το όνομα του πωλητή, το τίμημα, την έκταση, τη θέση, την περιγραφή του ακινήτου.
Κατ` ακολουθία των ανωτέρω εάν η επανάληψη ή διόρθωση αφορά ένα από τα στοιχεία που αναφέρουμε πιο πάνω δημιουργεί υποχρέωση καταβολής φόρου. Εκτός εάν με την επανάληψη ή διόρθωση διευκρινίζεται μόνο ότι η έκταση που αγοράστηκε είναι μικρότερη, οπότε δεν οφείλεται φόρος για την πράξη αυτή ή ότι η έκταση είναι μεγαλύτερη, οπότε οφείλεται φόρος για την αξία της επί
πλέον έκτασης και τούτο γιατί ρητά οι δύο αυτές περιπτώσεις αναφέρονται στις κοινοποιούμενες διατάξεις.
Σε κάθε άλλη περίπτωση, που η επανάληψη ή η διόρθωση συμβολαίου δεν αναφέρεται στα πιο πάνω ρητά οριζόμενα στοιχεία δεν δημιουργεί υποχρέωση καταβολής φόρου.
Από την έναρξη ισχύος των κοινοποιουμένων διατάξεων (3.1.1989) ανακαλείται κάθε άλλη γενική ή ειδική διαταγή μας σχετική με την επανάληψη ή διόρθωση του συμβολαίου, εφ` όσον είναι αντίθετη με το περιεχόμενο της εγκυκλίου αυτής.
Επ` ευκαιρία διευκρινίζεται ότι σε περίπτωση επανάληψης συμβολαίου, που αφορά αποκλειστικά και μόνο τη διόρθωση του αριθμού διαμερίσματος ή και ορόφου, που είχε αναγραφεί στο αρχικό συμβόλαιο, εσφαλμένα, εφ` όσον τα λοιπά περιγραφικά στοιχεία του ακινήτου (διαρρύθμιση, θέση, έκταση, σύνορα, προσανατολισμός κ.λ.π.) συμπίπτουν επακριβώς με τα περιγραφικά στοιχεία, που περιλαμβάνονται στο νέο συμβόλαιο, δεv καταλείπεται καμμιά αμφιβολία για το διαμέρισμα το οποίο πράγματι μεταβιβάστηκε με το αρχικό συμβόλαιο, δεν οφείλεται φόρος μεταβίβασης.

Άρθρο 24
Παράγραφος 5
Τεκμήριο αποπερατωμένου διαμερίσματος

5. Με τις διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 24 του κοινοποιούμενου νόμου αντικαθίστανται οι διατάξεις του πρώτου εδαφίου της παρ.1 του άρθρου 2 του α.ν. 1521 /1950 και ρητά ορίζεται πλέον ότι το τεκμήριο του αποπερατωμένου διαμερίσματος που προβλέπεται από τις διατάξεις αυτές ισχύει μόνον εφ` όσον η πολυκατοικία πρόκειται να ανεγερθεί από αυτόν τον ίδιο τον πωλητή του ιδανικού μεριδίου του οικοπέδου ή από τον εργολάβο, ο οποίος ανέλαβε με αντιπαροχή την ανέγερση της πολυκατοικίας ή από τρίτον που ενεργεί, για λογαριασμό τους.
Συνεπώς, μετά την τροποποίηση των διατάξεων αυτών με τις κοινοποιούμενες διατάξεις για την εφαρμογή του τεκμηρίου του αποπερατωμένου διαμερίσματος, θα πρέπει να συντρέχουν-σι εξής προϋποθέσεις:
α) να μεταβιβάζεται ιδανικό μερίδιο οικοπέδου
Εάν μεταβιβάζεται ολόκληρα το οικόπεδο από ένα πωλητή προς έναν αγοραστή δεν έχει εφαρμογή το αμάχητο τεκμήριο. Αντίθετα, αν μεταβιβάζεται ολόκληρο το οικόπεδο και οι πωλητές είναι περισσότεροι από ένα ανεξάρτητα αν οι αγοραστές είναι ένας ή περισσότεροι εφαρμόζεται το αμάχητο τεκμήριο. Επίσης, εφαρμόζεται το τεκμήριο έστω κι αν στο οικόπεδο, ιδανικό μερίδιο του οποίου μεταβιβάζεται υπάρχουν κτίσματα σε ημιτελή κατάσταση.
Το τεκμήριο εφαρμόζεται και για κάθε περαιτέρω μεταβίβαση του ιδανικού μεριδίου του οικοπέδου.
β) η μεταβίβαση να γίνεται με αντάλλαγμα
Συνεπώς, εάν μεταβιβάζεται ποσοστό εξ αδιαιρέτου οικοπέδου μ? οποιαδήποτε άλλη αιτία (δωρεά, γονική παροχή, κληρονομιά) δεν εφαρμόζεται το τεκμήριο του αποπερατωμένου διαμερίσματος. Το τεκμήριο, όμως, αυτό εφαρμόζεται επί ανταλλαγής ιδανικών μεριδίων οικοπέδου σε διάφορα ακίνητα. Δεν εφαρμόζεται, όμως, στις περιπτώσεις ανταλλαγής ιδανικών μεριδίων ομόρων οικοπέδων, που ανήκουν σε διάφορους ιδιοκτήτες για τη δημιουργία του πρώτου ενιαίου οικοπέδου (σχετ. η Ν. 1498/63 και Β. 144,2.31.1.1986 ΠΟΑ. 44) εγκυκλίου μας. Επίσης, το τεκμήριο δεν εφάρμοζεται σε περίπτωση διανομής ιδανικών μεριδίων.
γ) στο οικόπεδο ιδανικό μερίδιο του oπoίoυ μεταβιβάζεται να ανεγείρεται ή να πρόκειται να ανεγερθεί πολυκατοικία βάσει σχεδίου εγκεκριμένου από την πολεοδομική υπηρεσία πριν από τη μεταβίβαση. Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με τις διατάξεις του τελευταίου εδαφίου της παρ, 1 του άρθρου 2 του α.ν. 1521/1950 ως πολυκατοικία θεωρείται κάθε πολυόροφη οικοδομή, η οποία αποτελείται από τρεις τουλάχιστον ορόφους κύριας χρήσης, στους οποίους συμπεριλαμβάνεται και το ισόγειο ή η οικοδομή που ανεξάρτητα από αριθμό ορόφων, έχει διαμερίσματα συνολικού εμβαδού πεντακοσίων τουλάχιστον τετραγωνικών μέτρων (500 μ2), οι οποίες προορίζονται σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού, για πολύωρη σε αυτές παραμονή ανθρώπων, για διημέρευση, συναναστροφή ή εργασία ή ύπνο.
Από τη διατύπωση των τελευταίων αυτών διατάξεων που καθαρίζουν την έννοια της πολυκατοικίας για την εφαρμογή του τεκμηρίου του αποπερατωμένου διαμερίσματος, προκύπτει ότι το τεκμήριο αυτό θα εφαρμόζεται όχι μόνο αν έχει εκδοθεί άδεια ανέγερσης οικοδομής διαμερισμάτων αλλά κάθε οικοδομής, που προορίζεται για πολύωρη σε αυτήν παραμονή ανθρώπων, διημέρευση, συναναστροφή, εργασία ή ύπνο.
Συνεπώς, το τεκμήρια του αποπερατωμένου διαμερίσματος εφ" όσον συντρέχουν οι λοιπές προϋποθέσεις θα εφαρμόζεται και στις περιπτώσεις που έχει εκδοθεί ή θα εκδοθεί άδεια ανέγερσης, κλινικής, σχολείου, βιομηχανοστασίου κ.λπ.
6) Η ανέγερση της πολυκατοικίας να γίνεται από τον ίδιο τον πωλητή του ιδανικού μεριδίου του οικοπέδου ή από τον εργολάβο ο οποίος ανέλαβε με αντιπαροχή την ανέγερση της πολυκατοικίας ή και από τρίτο πρόσωπο, το οποίο όμως να ενεργεί για λογαριασμό του οικοπεδούχου είτε του εργολάβου.
Σύμφωνα με τις διατάξεις του δευτέρου εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 2 του α.ν. 1521/1950, που εξακολουθούν να ισχύουν, το τεκμήριο του αποπερατωμένου διαμερίσματος εφαρμόζεται επίσης στην περίπτωση που μέσα σε δύο χρόνια από τη μεταβίβαση του ιδανικού μεριδίου του οικοπέδου θα εγκριθεί ή 9α υποβληθεί για έγκριση στην πολεοδομική υπηρεσία σχέδιο ανέγερσης πολυκατοικίας. Και στην περίπτωση αυτή το τεκμήριο του αποπερατωμένου διαμερίσματος θα τύχει εφαρμογής μόνον εφ` όσον η πολυκατοικία θα ανεγερθεί από τον ίδιο τον πωλητή του ιδανικού μεριδίου ή τον εργολάβο ο οποίος ανέλαβε με αντιπαροχή την ανέγερση της πολυκατοικίας ή από τρίτον ο οποίος θα ενεργεί για λογαριασμό του ή του εργολάβου.
Συνεπώς, το τεκμήριο του αποπερατωμένου διαμερίσματος από την έναρξη της ισχύος των κοινοποιούμένων διατάξεων (3.1.1989) σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να τύχει εφαρμογής αν ο ίδιος ο αγοραστής του ιδανικού μεριδίου του οικοπέδου ανέλαβε να το κτίσει με δικά του έξοδα, χωρίς καμμιά ανάμειξη του οικοπεδούχου πωλητή.
Δηλαδή, με τη διατύπωση των νέων διατάξεων το τεκμήριο είναι αμάχητο, μόνο, όταν ο πωλητής του ιδανικού μεριδίου ή ο εργολάβος που ανέλαβε με αντιπαροχή την ανέγερση της οικοδομής ή τρίτος που ενεργεί για λογαριασμό του θα κτίσουν την οικοδομή.
Αντίθετα το τεκμήριο πλέον "είναι μαχητό όταν ο ίδιος ο αγοραστής του ιδανικού μεριδίου αναλαμβάνε να κτίσει ή να αποπερατώσει την οικοδομή και τούτο θα πρέπει να προκύπτει από το πωλητήριο συμβόλαιο, εάν ήδη έχει εκδοθεί άδεια ανέγερσης στο όνομα του πωλητή, ο αγοραστής δε περαιτέρω θα πρέπει να αποδείξει (αποδείξεις δαπανών, συμβόλαιο ανάθεσης εργολαβίας κ.λπ.) ότι ο ίδιος ή με δαπάνες του κτίζει ή αποπερατώνει την πολυκατοικία.
Εάν η άδεια ανέγερσης της πολυκατοικίας εκδοθεί μετά την αγορά του ιδανικού μεριδίου, εντός δύο ετών που ορίζουν οι διατάξεις εν ονόματι του αγοραστή του ιδανικού μεριδίου, για τη μη εφαρμογή του τεκμηρίου δεν απαιτείται να αναγράφεται ρητά στο πωλητήριο συμβόλαιο ότι η ανέγερση της πολυκατοικίας θα γίνει με δαπάνες και για λογαριασμό του αγοραστή αλλά αυτός θα αποδείξει (με απόδειξη δαπανών, συμβόλαιο ανάθεσης εργολαβίας κ,λπ.) ότι η ανέγερση γίνεται με δαπάνες του, από τρίτα πρόσωπα, εκτός του πωλητή του ιδανικού μεριδίου.
Με βάση τα ανωτέρω, το τεκμήριο αποπερατωμένου διαμερίσματος, δεν εφαρμόζεται στις κάτωθι περιπτώσεις:
α) Οικόπεδο αγοράζεται από δύο αδέλφια, τα οποία στη συνέχεια μέσα στη διετία εκδίδουν άδεια ανέγερσης πολυκατοικίας την οποία κτίζουν με δικά τους έξοδα,
β) Ο A αγοράζει το δικαίωμα υψούν σε οικόπεδο επί του οποίου υπάρχει κτίσμα που δεν εξαντλεί το συντελεστή δόμησης και μέσα στη διετία υποβάλει αίτηση για έκδοση άδειας ανέγερσης ορόφου ή ορόφων τους οποίους θα κτίσει με δικά του έξοδα, χωρίς καμία ανάμειξη του οικοπεδούχου.
γ) Ο Γ" αγοράζει ημιτελή όροφο σε .κτίσμα το οποίο αποπερατώνει με δικά του έξοδα, χωρίς καμία ανάμειξη του οικοπεδούχου πωλητή. Στην περίπτωση αυτή υπάγεται και η αγορά ημιαποπερατωμένης πολυκατοικίας την κατασκευή της οποίας εγκατέλειψε ο αρχικός κατασκευαστής, γιατί κηρύχθηκε έκπτωτος.
Δηλαδή, το τεκμήριο δεν έχει εφαρμογή για τη μεταβίβαση ολόκληρης της ημιαποπερατωμένης οικοδομής σε νέο εργολάβο ο οποίος θα αποπερατώσει αυτήν ή τη μεταβίβαση τμημάτων της οικοδομής αυτής (διαμερισμάτων) σε ιδιώτες οι οποίοι με δικά τους έξοδα θα τα αποπερατώσουν.
Τέλος, υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με τις διατάξεις του τρίτου εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 2 του α.ν, 1521/50 που εξακολουθούν να ισχύουν, το αμάχητο τεκμήριο του αποπερατωμένου διαμερίσματος δεν έχει εφαρμογή, έστω και αν συντρέχουν οι λοιπές προϋποθέσεις.
στις περιπτώσεις μεταβίβασης ιδανικού μεριδίου οικοπέδου σε πρόσωπα που αναλαμβάνουν κατ` επάγγελμα με δαπάνες τους την ανέγερση ολόκληρης της πολυκατοικίας.
Όπως απεφάνθη το Ν.Σ.Κ. με την αρθ. 688/23.9.88 γνωμοδότηση του που έγινε δεκτή από τον Υπουργό Οικονομικών που σας κοινοποιήθηκε με την αριθ. Κ, 4594/103/11,11.88 ΠΟΛ. 292 εγκύκλιο μας η εφαρμογή των ανωτέρω διατάξεων προϋποθέτει:
α) 0 αγοραστής, είτε είναι φυσικό είτε νομικά πρόσωπο να ασχολείται κατ` επάγγελμα με την ανέγερση οικοδομών με σκοπό την πραγματοποίηση κέρδους από τη μεταβίβαση των διαμερισμάτων αυτών και όχι με σκοπό την αξιοποίηση των κεφαλαίων του.
β) Να αναλαμβάνει με δικές τους δαπάνες την ανέγερση ολόκληρης της πολυκατοικίας και

γ) Να έχει την ιδιότητα του εργολάβου Κατά το χρόνο υπογραφής του συμβολαίου αγοράς, δηλ. να πρόκειται περί προσώπου το επάγγελμα του οποίου ήδη κατά την αγορά αυτή να συνίσταται στην ανέγερση με δαπάνες του πολυκατοικιών και στη συνέχεια μεταπώληση των ανεξαρτήτων ιδιοκτησιών (διαμερισμάτων κ.λπ.) των πολυκατοικιών αυτών. Στην έννοια της διατάξεως αυτής περιλαμβάνονται όλες οι λειτουργούσες ατομικές ή εταιρικές κοινοπρακτικές επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν χαρακτήρα εμπορικό (Στε 765/1982) αναλαμβάνουν κατ` επάγγελμα και όχι άπαξ και περιστασιακά, την ανέγερση ολοκλήρων πολυκατοικιών με δαπάνες τους και με σειρά διαδοχικών πράξεων που ενεργούνται κατά σύστημα προβαίνουν στη μεταπώληση των ανεξαρτήτων ιδιοκτησιών. Εκτός τούτου, η ανάληψη της ανέγερσης από τον αγοραστή του ιδανικού μεριδίου πρέπει ν ανάγεται σε ολόκληρη την πολυκατοικία για να υπαχθεί στην εξαίρεση. Συνεπώς, αν ο κατ` επάγγελμα εργολάβος αγοράζει ποσοστά εξ αδιαιρέτου οικοπέδου χωρίς- να έχει αναλάβει υποχρέωση αποπεράτωσης ολόκληρης της πολυκατοικίας έχει εφαρμογή το τεκμήριο του αποπερατωμένου διαμερίσματος.
Επιπρόσθετα τα πρόσωπα αυτά φυσικά ή νομικά θα πρέπει να έχουν κάνει δήλωση έναρξης επαγγέλματος, να έχουν θεωρήσει βιβλία και εφ` όσον κατά νόμο υποχρεούνται να υποβάλλουν φορολογικές δηλώσεις με εισόδημα, από την άσκηση του επαγγέλματος αυτού.
Με την ίδια γνωμοδότηση γίνεται δεκτό ότι η άσκηση του επαγγέλματος του εργολάβου οικοδομών δεν είναι απαραίτητο να είναι αποκλειστική ούτε κατά κύριο επάγγελμα, αρκεί να μη γίνεται για μια φορά ή περιστασιακά. Γίνεται, όμως, δεκτό ότι θα θεωρηθεί εργολάβος και εκείνος που αναλαμβάνει για πρώτη φορά την ανέγερση πολυκατοικίας αρκεί να έχει υποβάλει την κατά νόμο δήλωση έναρξης επαγγέλματος ως εργολάβος οικοδομών.
Όσον αφορά τη διαδικασία σε κάθε περίπτωση αγοράς ιδανικού μεριδίου οικοπέδου για το οποίο έχει εκδοθεί άδεια ανέγερσης πολυκατοικίας θα πρέπει, στη σχετική δήλωση, που υποβάλλεται να αναγράφεται υποχρεωτικά ο αριθμός της άδειας οικοδομής.
Εάν έχει εκδοθεί άδεια οικοδομής για το οικόπεδο ιδανικό μερίδιο του οποίου μεταβιβάζεται και δε δηλωθεί τότε πρόκειται για ανακριβή δήλωση και θα τύχουν εφαρμογής οι σχετικές διατάξεις περί δηλώσεως ανακριβών στοιχείων.
Αν για το οικόπεδο ιδανικό μερίδιο του οποίου μεταβιβάζεται ήθελε εγκριθεί ή υποβληθεί προς έγκριση στην πολεοδομική υπηρεσία σχέδιο ανέγερσης πολυκατοικίας, μέσα σε δύο χρόνια από τη μεταβίβαση ο φάρος που αντιστοιχεί στην αξία των κτισμάτων που προβλέπονται από το σχέδιο καταβάλλεται με βάση δήλωση που υποβάλλεται μέσα σε ένα χρόνο από την έγκριση του σχεδίου της
πολυκατοικίας.
Τέλος, υπενθυμίζονται οι διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 16 του α.ν. 1521/ 1950 σύμφωνα με τις οποίες, αν μέσα σε δύο χρόνια από την κατάρτιση του οριστικού συμβολαίου το οποίο μεταβιβάζεται ιδανικό μερίδιο οικοπέδου και για το οποίο ισχύει το τεκμήριο του αποπερατωμένου διαμερίσματος δεν πραγματοποιηθεί η ανέγερση της πολυκατοικίας ή του διαμερίσματος είτε η συμπλήρωση των κτισμάτων που αγοράστηκαν σε ημιτελή κατάσταση ο φόρος μεταβίβασης περιορίζεται στην αξία του οικοπέδου ή την αξία των κτισμάτων που ανεγέρθηκαν μέσα στη διετία.
Από τα ανωτέρω προκύπτει άτι με τη θέσπιση των νέων διατάξεων το τεκμήριο του αποπερατωμένου διαμερίσματος περιορίζεται στις περιπτώσεις που και αρχικά ο νομοθέτης απέβλεπε δηλ. στις περιπτώσεις εκείνες που ενώ οι συμβαλλόμενοι αποβλέπουν στη μεταβίβαση αποπερατωμένου διαμερίσματος για να αποφύγουν, την καταβολή του φόρου διασπούν τη σύμβαση, σε σύμβαση
μεταβίβασης ποσοστών οικοπέδου και σύμβαση εργολαβίας κατασκευής του διαμερίσματος που αντιστοιχεί στο μεταβιβαζόμενο ποσοστό του οικοπέδου.
Από την έναρξη ισχύος των κοινοποιουμένων διατάξεων ανακαλείται κάθε άλλη γενική ή ειδική διαταγή μας σχετική με το τεκμήριο αποπερατωμένου διαμερίσματος, εφ` όσον είναι αντίθετη με το περιεχόμενο της εγκυκλίου αυτής.


`Αρθρο 24 Παράγραφος 6
Ματαίωση ακύρωσης πλειστηριασμού

Με τις διατάξεις της παρ. 6 του άρθρου 24 του κοινοποιούμενου νόμου ορίζεται ρητά ότι οι διατάξεις των παρ. 1, 4 ή 5 του άρθρου 16 του α.ν. 1521 /5Q έχουν εφαρμογή στις περιπτώσεις ματαίωσης ή ακυρώσεως πλειστηριασμού.

Συνεπώς, από της ισχύος των διατάξεων αυτών λύεται το πρόβλημα που δημιούργησε η αντίθετη ερμηνεία, που έδωσε το ανώτατο ειδικό Δικαστήριο με την αριθ: 13/1983 απόφαση του.

Αρθρο 24 Παράγραφος 7
Πρόσημο ανακριβούς δήλωσης
Με τις διατάξεις της παρ. 7 του ίδιου άρθρου του κοινοποιούμενου νόμου ορίζεται ρητό ότι τα πρόστιμα rrou προβλέπουν οι διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 31 του ν. 820/78 σε π?ρίπτωση υποβολής ανακριβούς δήλωσης βαρύνουν τους συμβαλλομένους που συνυπογράφουν στη φορολογική δήλωση, Συνεπώς, σε περίπτωση υποβολής δήλωσης μεταβίβασης ακινήτου με αντάλλαγμα είτε αιτία δωρεάς-γον. παροχής το πρόστιμο, θα επιβάλλεται σε βάρος του πωλητή ή του αγοραστή ή του δωρητή και δωρεοδόχου, κατά περίπτωση.

Άρθρο 24 Παράγραφοι 8 και 9
Τροποποίηση διατάξεων εφαρμογής αντικειμενικού συστήματος

Mε τις διατάξεις της παρ. 8 και 9 του ίδιου άρθρου του κοίνοποιούμενου νόμου τροποποιούνται οι διατάξεις εφαρμογής του αντικειμενικού συστήματος προσδιορισμού της φορολογητέας αξίας των ακινήτων.

Ειδικότερα:
α) Με τις διατάξεις της παρ. 8 αντικαθίστανται οι διατάξεις της παρ. 2 του όρθρου 41 του ν. 1249/1982 και ορίζεται ότι η επέκταση του αντικειμενικού συστήματος σε νέες πόλεις δε θα γίνεται με Προεδρικά Διατάγματα, αλλά με αποφάσεις του Υπουργού των Οικονομικών και έτσι απλοποιείται η σχετική διαδικασία.
β) Με τις διατάξεις της παρ. 9 προστίθεται εδάφιο στο τέλος της παρ. 6 του άρθρου 41 του ν. 1249/1982, το οποίο ορίζει ότι μέσα σε προθεσμία 20-ημερών από την υποβολή της δήλωσης, ο υπόχρεος σε φόρο μπορεί χωρίς φορολογική επιβάρυνση, εφ` όσον διαπιστώσει ότι έγινε οποιοδήποτε λογιστικά λάθος κατά τη σύνταξη του φύλλου υπολογισμού της αξίας των ακινήτων ή εσφαλμένη επιλογή των προκαθορισμένων τιμών εκκίνησης ή των συντελεστών αυξομείωσης τους, να υποβάλει νέα δήλωση και να ζητήσει επαναπροσδιορισμό του φόρου, εφ` όσον δεν καταρτίστηκε οριστικό συμβόλαιο με βάση την αρχική δήλωση.
Στην περίπτωση αυτή, εάν ο φόρος που προκύπτει με τη νέα δήλωση είναι μεγαλύτερος, συμψηφίζεται με αυτόν που καταβλήθηκε, εάν δε είναι μικρότερος η επιπλέον διαφορά επιστρέφεται.
Παράλληλα, παρέχεται στον Οικον. Έφορο το δικαίωμα αν μέσα στην αυτή προθεσμία των 20 ημερών από της υποβολής της δήλωσης διαπιστώσει εσφαλμένο υπολογισμό του φόρου από υπαιτιότητα της υπηρεσίας να προσκαλέσει το φορολογούμενο να υποβάλει στη προθεσμία των 20 ημερών συμπληρωματική δήλωση για επαναπροσδιορισμό του φόρου.
Έτσι με τις κοινοποιούμενες διατάξεις μπορεί ο φορολογούμενος μέσα στην 20ήμερη προθεσμία από της υποβολής της δήλωσης να διορθώσει τυχόν λάθη του κατά τη σύνταξη του φύλλου υπολογισμού αξίας των ακινήτων και να αποφύγει τις συνέπειες που προβλέπει ο νόμος ή εφ` όσον τα λάθη αυτά είναι σε βάρος του να μην υποχρεωθεί σε προσφυγή στα Διοικητικά Δικαστήρια.
Οι διατάξεις της παρ. 9 εφαρμόζονται και σε υποθέσεις κληρονομιών, άπου, όπως είναι γνωστό, δε` λαμβάνει χώρα κατάρτιση οποιουδήποτε συμβολαίου.

Άρθρο 24
Παράγραφος 10
Χορήγηση αντιγράφου δήλωσης
9. Όπως σας είναι γνωστά σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 7 του άρθρου 7 του α.ν, 1521/1950, παρέχεται δυνατότητα υποβολής δήλωσης μεταβίβασης ακινήτων σε αναρμόδιο Οικον. Έφορο, που τη διαβιβάζει στον αρμόδιο οικον. έφορο για έλεγχο και ο οποίος εκδίδει και το αντίγραφο της δήλωσης για τη σύνταξη του συμβολαίου.
Ήδη με τις διατάξεις της παρ. 10 του κοίνοποιούμενοϋ άρθρου και νόμου ορίζεται ότι κατ` εξαίρεση αν στην περιφέρεια στην οποία βρίσκεται το ακίνητο εφαρμόζεται το σύστημα του αντικειμενικού προσδιορισμού της αξίας των ακινήτων ο αναρμόδιος έφορος στον οποίον επιδίδεται η δήλωση του φόρου μεταβίβασης χορηγεί αντίγραφο της δήλωσης για τη σύνταξη του συμβολαίου και στην συνέχεια μεταβιβάζεται στον αρμόδιο οικονομικό "φόρο για τον έλεγχο των προσδιοριστικών στοιχείων που δηλώθηκαν.
Έτσι, οι φορολογούμενοι όπου βέβαια ισχύει το αντικειμενικό σύστημα διευκολύνονται για την άμεση σύνταξη ταυ συμβολαίου μεταβίβασης.

Άρθρο 24
Παράγραφος 11
Χρόνος σύνταξης συμβολαίου

10. Όπως σας είναι γνωστό σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 13 του α.ν. 1521/50 ο συμβολαιογράφος δεν μπορεί να προβεί στη σύνταξη του συμβολαίου αν από την ημέρα έκδοσης του αντιγράφου της δήλωσης έχει περάσει χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 45 ημερών.
Ήδη με τις διατάξεις της παρ. 11 του κοινοποιούμενου άρθρου και νόμου αντικαθίστανται οι διατάξεις αυτές και παρέχεται το δικαίωμα στο συμβολαιογράφο να συντάξει το συμβόλαιο μέσα σε διάστημα 3 μηνών από την ημέρα έκδοσης του αντιγράφου της δήλωσης, αντί των 45 ημερών, που ισχύει μέχρι σήμερα.
Ακόμη από τις ίδιες διατάξεις προβλέπεται ότι σε όσες περιοχές εφαρμόζεται το αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού της φορολογητέας αξίας των ακινήτων το συμβόλαιο μπορεί να συντάσσεται και πέρα της προθεσμίας των τριών μηνών εφ` όσον μέχρι της σύνταξης του συμβολαίου δεν έχει δημοσιευθεί απόφαση ταυ Υπουργού των Οικονομικών που να τροποποιεί το αντικειμενικό σύστημα στη συγκεκριμένη περιοχή.

Άρθρο 24
Παράγραφοι 12 και 13
Απαλλαγή με συνάλλαγμα

11, Με τις διατάξεις της παρ. 12 και 13 του ίδιου κοινοποιούμενου άρθρου και νόμου, τροποποιούνται οι διατάξεις που προβλέπουν απαλλαγή από Φ.Μ.Α. για αγορά ακινήτων με κεφάλαια που εισάγονται από τα εξωτερικό.
Συγκεκριμένα καταργούνται οι διατάξεις της παρ: 1 Β δ του όρθρου 4 του α. ν, 1521/50 και του όρθρου 3 του ν.δ. 1084/71 και προστίθεται περίπτωση θ` στο όρθρο 6 του α. ν. 1521/50, η οποία προβλέπει ότι απαλλάσσεται από το φ.Μ Α.
η αγορά ακινήτου κατά το ποσοστό που καλύπτεται η αγοραία αξία του με κεφάλαια που αποδεδειγμένα εισάγονται από την αλλοδαπή.
α) Από Έλληνες που εργάζονται ή εργάστηκαν με οποιαδήποτε ιδιότητα στο εξωτερικό για τρία τουλάχιστον χρόνια,
β) Από Έλληνες ναυτικούς που εργάζονται ή εργάστηκαν σε πλοία με ελληνική ή ξένη σημαία για τρία τουλάχιστον χρόνια που εκτελούν πλόες στο εξωτερικό έστω και αν προσεγγίζουν και σε ελληνικά λιμάνια των οποίων ο βασικός μισθός να προβλέπεται από το μισθολόγιο που ισχύει κάθε φορά ότι καταβάλλεται σε ξένο νόμισμα και
γ) από ομογενείς εγκατεστημένους στο εξωτερικό τουλάχιστον τρία χρόνια. Περαιτέρω παρέχεται εξουσιοδότηση όπως με κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών καθορίζονται κάθε φορά οι λεπτομέρειες διαπίστωσης της συνδρομής των προϋποθέσεων για την παροχή της απαλλαγής,
Για την ομοιόμορφη εφαρμογή των ανωτέρω διατάξεων παρέχουμε τις κάτωθι οδηγίες;
1) Κατ` αρχήν επισημαίνεται ότι η απαλλαγή αυτή είναι αντικειμενική δηλαδή από το φόρο απαλλάσσεται η σύμβαση μεταβίβασης εφ` όσον συντρέχουν και οι προϋποθέσεις που ορίζουν οι διατάξεις αυτές.
Οι λοιπές προϋποθέσεις του νόμου δεν πρέπει να συντρέχουν στο πρόσωπο του νόμω υπόχρεου για την καταβολή του φόρου (πωλητή) αλλά στο πρόσωπο του αγοραστή,
2) Η απαλλαγή παρέχεται μόνο σε φυσικά πρόσωπα. Συνεπώς νομικά πρόσωπα (εταιρίες κ.λπ.) έστω και αν εισάγουν συνάλλαγμα δεν μπορεί να τύχουν της ανωτέρω απαλλαγής.
3) Η απαλλαγή αυτή δεν παρέχεται σε κάθε φυσικό πρόσωπο που εισάγει συνάλλαγμα αλλά μόνο στις συγκεκριμένες κατηγορίες προσώπων που αναφέρει ο νόμος, δηλ. μόνο στους `Ελληνες που εργάζονται στον εξωτερικό, στους Έλληνες ναυτικούς που εργάζονται σε ποντοπόρα πλοία και στους ομογενείς.
Συνεπώς οι αλλοδαποί ή οι "Ελληνες κάτοικοι εσωτερικού έστω και αν εισάγουν συνάλλαγμα δεν θα τύχουν της ανωτέρω απαλλαγής. Τα ανωτέρω πρόσωπα δεν είναι απαραίτητο κατά το χρόνο της αγοράς να βρίσκονται στην Ελλάδα.
4) Η σύμβαση για την αγορά του ακινήτου είναι δυνατόν να γίνει είτε στην ημεδαπή είτε στην αλλοδαπή, κατά οποιονδήποτε τύπο που προβλέπεται από τη νομοθεσία της χώρας στην οποία γίνεται αυτή ή ενώπιον του Έλληνα Προξένου.
Και στις δύο όμως περιπτώσεις βασική προϋπόθεση για τη χορήγηση της απαλλαγής είναι η καταβολή του τιμήματος να γίνεται στην Ελλάδα και τούτο ρητά να αναγράφεται στο καταρτιζόμενο συμβόλαιο.
5) Η σύμβαση αγοράς του ακινήτου, εάν τα ανωτέρω πρόσωπα έχουν επιστρέψει στην Ελλάδα, μπορεί να γίνει οποτεδήποτε χωρίς κανένα χρονικό περιορισμό.
Δηλαδή με τις νέες διατάξεις καταργήθηκε η υποχρέωση που υπήρχε ειδικά για τους ομογενείς (να πραγματοποιούν την αγορά του ακινήτου μέσα σε πέντε χρόνια από τη μόνιμη εγκατάσταση τους στην Ελλάδα).
6) Η απαλλαγή χορηγείται τόσο για την αγορά ακινήτου κατά πλήρη κυριότητα όσο και για την αγορά κάθε άλλου εμπράγματου δικαιώματος του ακινήτου (ψιλής κυριότητας - επικαρπίας).
7) Η απαλλαγή παρέχεται και στην περίπτωση κτήσης της κυριότητας ακινήτου με Πλειστηριασμό.
Διευκρινίζεται ότι στην περίπτωση αυτή με συνάλλαγμα μπορεί να καλυφθεί ολόκληρη η φορολογητέα αξία που προσδιορίζεται από τον Οικ. Έφορο και όχι μόνο η διαφορά μεταξύ του πλειστηριάσματος και της φορολογητέας αξίας για τον φόρο επί της οποίας βαρύνεται ο υπερθεματιστής και τούτο γιατί η συγκεκριμένη διάταξη απαλλάσσει τη σύμβαση και όχι τα πρόσωπα, δηλ. όπως σημειώνεται και ανωτέρω η απαλλαγή είναι αντικειμενική,
8) Η απαλλαγή δεν παρέχεται όμως σε περίπτωση διανομής ή ανταλλαγής ακινήτων. Αν όμως τα ανταλλασσόμενα δεν είναι ίσης αξίας και για την επί πλέον αξία καταβάλλεται τίμημα και ο φόρος υπολογίζεται με ακέραιο συντελεστή, χαρακτηριζόμενη ως πώληση η επί πλέον αυτή αξία, μπορεί να καλυφθεί με συνάλλαγμα.
9) Η απαλλαγή παρέχεται στα ανωτέρω πρόσωπα κατά το ποσοστό που η αγοραία αξία του αγοραζόμενου ακινήτου καλύπτεται με κεφάλαια που αποδεδειγμένα εισάγονται από την αλλοδαπή.
Εάν μέρος της αξίας καλύπτεται με εισαγωγή συναλλάγματος η απαλλαγή παρέχεται μόνο για την αξία αυτή, η δε υπόλοιπη αξία υπόκειται σε φόρο με ακέραιο συντελεστή,
Όπου για τον καθορισμό της φορολογητέας αξίας των ακινήτων εφαρμόζεται το αντικειμενικό σύστημα θα πρέπει να καλύπτεται η αξία αυτή.
Επίσης μπορεί να καλυφθεί τόσο η δηλωθείσα αξία όσο και η αξία που προσδιορίζεται μετά από έλεγχο.
10) "Εχει γίνει δεκτό ότι η προσκόμιση των αποδεικτικών στοιχείων εισαγωγής συναλλάγματος στον Οικον. Έφορο μπορεί να γίνει μέχρι της καθ` οιονδήποτε τρόπο περαίωσης της υπόθεσης ακόμα και ενώπιον του Διοικητικού Πρωτοδικείου μέχρι της πρώτης επ` ακροατηρίου συζήτησης. Σε περιοχές που ισχύει το αντικειμενικό σύστημα εφ` όσον ο φορολογούμενος αποδέχεται τις προκαθορισμένες τιμές η προσκόμιση των αποδεικτικών αυτών πρέπει να γίνεται μέσα σε 20 ημέρες από την υποβολή της δήλωσης. 0 χρόνος εισαγωγής του συναλλάγματος δεν εξετάζεται, δηλ. μπορεί να γίνει μέχρι την προθεσμία που έχει ο φορολογούμενος να προσκομίσει τα ανωτέρω δικαιολογητικά.
11) Ως κεφάλαια που εισάγονται από την αλλοδαπή θεωρείται κάθε μορφή συναλλάγματος, αρκεί να αποδεικνύεται άτι πραγματικά το συνάλλαγμα αυτό εισήχθη στην Ελλάδα για την κάλυψη της αξίας του ακινήτου που αγοράζεται.
Συνεπώς αυτή η εισαγωγή του συναλλάγματος γίνεται σε εκπλήρωση άλλης κατά νόμο υποχρέωσης που έχει ο δικαιούχος του συναλλάγματος δεν παρέχεται η απαλλαγή.
Επίσης εάν το συνάλλαγμα που έχει εισαχθεί χρησιμοποιήθηκε για τη χορήγηση άλλων απαλλαγών (τελωνισμό ειδών οικιακής χρήσης, αυτοκινήτου) δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για αγορά ακινήτου.
12) Η απαλλαγή από το Φ,Μ.Α. για την αγορά ακινήτου με εισαγωγή συναλλάγματος μπορεί να εφαρμοστεί παράλληλα και αθροιστικά με την απαλλαγή που προβλέπεται από τις διατάξεις του ν. 1078/80 για την αγορά πρώτης κατοικίας.
Δηλαδή ο δικαιούχος της απαλλαγής με τις διατάξεις του ν. 1078/80 εφ` όσον αγοράζει ακίνητο μεγαλύτερης αξίας ή έκτασης από αυτή που δικαιούται απαλλαγής (εξάντληση ορίου απαλλαγών) μπορεί την επί πλέον αξία να την καλύψει με εισαγωγή συναλλάγματος.
Επίσης εάν με το συνάλλαγμα που εισάγει ο δικαιούχος απαλλαγής δεν μπορεί να αποκτήσει ακίνητο που να πληρεί τις στεγαστικές του ανάγκες, μπορεί την επί πλέον αξία να την καλύψει με την απαλλαγή που προβλέπουν οι διατάξεις του ν. 1078/80 για αγορά πρώτης κατοικίας μέχρι εξαντλήσεως του ανωτάτου ορίου απαλλαγών που προβλέπουν οι διατάξεις αυτές, εφ` όσον βέβαια συντρέχουν στο πρόσωπο του οι λοιπές προϋποθέσεις.
13) Η απαλλαγή από Φ.Μ.Α. για αγορά ακινήτου με εισαγωγή συναλλάγματος δεν μπορεί να τύχει εφαρμογής στις Περιπτώσεις επικυρώσεως ανωμάλων δικαιοπραξιών σύμφωνα με το άρθρο 15 του ν.δ. 3958/1959.
14) Και για τις τρεις κατηγορίες δικαιούχων καθορίζεται ενιαίος χρόνος εργασίας ή παραμονής στο εξωτερικό για τρία χρόνια. Ο χρόνος αυτός μπορεί να είναι συνεχής ή διακεκομένος αρκεί αθροιστικά να συμπληρώνεται η τριετία πριν από το χρόνο κατάρτισης της σύμβασης αγοράς και μπορεί να έχει διανυθεί οποτεδήποτε.
Για κάθε κατηγορία προσώπων που ορίζουν οι κοινοποιουμενες διατάξεις πρέπει να συντρέχουν οι πιο κάτω ειδικές προϋποθέσεις:

Έλληνες εργαζόμενοι στο εξωτερικό
α) Να πρόκειται για Έλληνες δηλ- για άτομα που έχουν την ελληνική υπηκοότητα και συνεπώς είναι γραμμένα στα δημοτολόγια Δήμου ή κοινότητας ανεξάρτητα αν έχουν και αλλοδαπή υπηκοότητα ή έχουν και ξένο διαβατήριο. Δεν εξετάζεται ο τρόπος με τον οποίον τα πρόσωπα αυτά απέκτησαν την Ελληνική υπηκοότητα (γέννηση από μητέρα Ελληνίδα ή πατέρα Έλληνα - πολιτογράφηση).
Τα τέκνα του αλλοδαπού ή της αλλοδαπής που πολιτογραφούνται γίνονται Έλληνες αν κατά την συντέλεση της πολιτογράφησης είναι άγαμα και δεν έχουν συμπληρώσει το δέκατο όγδοο έτος της ηλικίας τους.
Αλλοδαπή μετά το γάμο της με Έλληνα μπορεί να αποκτήσει την Ελληνική υπηκοότητα αν η ίδια το ζητήσει με αίτηση της.
β) Ο έλληνας υπήκοος να εργάζεται ή να εργάστηκε στο εξωτερικό για τρία τουλάχιστον χρόνια. Ο χρόνος που εργάστηκε στο εξωτερικό μπορεί να είναι συνεχής ή διακεκομένος.
γ) Το είδος της παρεχόμενης εργασίας δεν επηρεάζει την χορήγηση της απαλλαγής, δηλαδή μπορεί ο Έλληνας να εργάστηκε με οποιαδήποτε ιδιότητα είτε σαν εργάτης (χειρανακτός) με ημερομίσθιο ή μισθό είτε σαν υπάλληλος με μισθό, προσφέροντας πνευματική εργασία, με τη βασική προϋπόθεση πάντα ότι η εργασία που πρόσφερε στα εξωτερικό είναι εξαρτημένη δηλαδή να συνδέεται με τον εργοδότη του με σύμβαση εργασίας. Αυτό σημαίνει ότι δεν απαλλάσσονται οι ίδιοι απασχολούμενοι Έλληνες σε δικές τους επιχειρήσεις στο εξωτερικό.
δ) Ο εργοδότης στον οποίο εργάστηκε ο Έλληνας εργαζόμενος μπορεί να είναι αλλοδαπό δημόσιο, αλλοδαπή επιχείρηση ή οργανισμός, Διεθνείς Οργανισμοί, Ελληνικές επιχειρήσεις, εγκατεστημένες στο εξωτερικό ή υπηρεσίες του Ελληνικού Δημοσίου εγκατεστημένες στο εξωτερικό
ε) Έλληνες εργαζόμενοι στο εξωτερικό θεωρούνται και οι Έλληνες δημόσιοι υπάλληλοι (πολιτικοί, διπλωματικοί, στρατιωτικοί) που με οποιαδήποτε ιδιότητα υπηρετούν σε υπηρεσίες του Ελληνικού Δημοσίου στο εξωτερικό ή είναι διαπιστευμένοι ή αποσπασμένοι σε διεθνείς οργανισμούς ή εργάζονται σε ελληνικές κοινότητες του εξωτερικού.
Δημόσιο. Έλληνες εργαζόμενοι στο εξωτερικό θεωρούνται και οι Έλληνες Ευρωβουλευτες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
στ) Ο βασικός μισθός τους, αλλά και κάθε πρόσθετη απολαβή τους να έχει συμφωνηθεί με τον εργοδότη τους, ότι θα καταβάλλονται σε ξένο νόμισμα.


Έλληνες ναυτικοί
α) Να πρόκειται για Έλληνα ναυτικό.
Έλληνας ναυτικός είναι ο εγγεγραμμένος στα ναυτικά μητρώα κι εφοδιασμένος με ναυτικό φυλλάδιο. Οι αλλοδαποί ναυτικοί δεν μπορεί να τύχουν της απαλλαγής αυτής έστω και αν εισάγουν συνάλλαγμα,
β) Ο Έλληνας ναυτικός να εργάζεται σε πλοία υπό ναυτική ιδιότητα δηλαδή " να είναι καταχωρημένος στο ναυτολόγιο του πλοίου,
Συνεπώς, οι "Ελληνες μη ναυτικοί που εργάζονται σε πλοία, π.χ. ξεναγοί, μουσικοί, γιατροί, υπάλληλοι πρακτορείων, κ.λπ. καθώς και οι Έλληνες ναυτικοί που δεν εργάζονται σε πλοία με ναυτική ιδιότητα δηλ. δεν είναι ναυτολογημένοι ή καταχωρημένοι στο ναυτολόγιο του πλοίου δεν μπορεί να τύχουν απαλλαγής ως ναυτικοί.
Η τελευταία αυτή κατηγορία προσώπων μπορούν να τύχουν απαλλαγής ως Έλληνες εργαζόμενοι στο εξωτερικά.
γ) Το πλοίο στο οποίο εργάζονται ή εργάστηκαν μπορεί να είναι υπό ελληνική ή ξένη σημαία.
δ) Τα πλοία στα οποία προσφέρει υπηρεσία ο Έλληνας ναυτικός πρέπει να εκτελούν πλόες εξωτερικού δηλαδή να προσεγγίζουν σε ξένα λιμάνια έστω και αν προσεγγίζουν σε ελληνικά λιμάνια. Στην κατηγορία αυτή υπάγονται τα ποντοπόρα πλοία, τα μεσογειακά (επιβατικά, φορτηγά, τουριστικά) δηλ, όλα τα. πλοία εκτός των ακτοπλοϊκών (των πλοίων που εκτελούν αποκλειστικά πλόας μεταξύ
Ελληνικών λιμένων).
ε) 0 βασικός μισθός τους να προβλέπεται από τη συλλογική σύμβαση εργασίας που ισχύει κάθε φορά ότι καταβάλλεται σε ξένο νόμισμα.


Ομογενείς
α) Έλληνας το γένος ή ομογενής είναι το πρόσωπο του οποίου οι άμεσοι ή απώτεροι γεννήτορες υπήρξαν Έλληνες πολίτες και γενικότερα το πρόσωπο το οποίο με την καταγωγή του από Έλληνες συνδέεται γενεολογικώς με τους δεσμούς του αίματος με την ελληνική πολιτεία, τα πρόσωπα αυτά δεν έχουν την Ελληνική υπηκοότητα. Αν απέκτησαν την Ελληνική υπηκοότητα ή την διατηρούν τότε είναι Έλληνες.
Συνήθως τα πρόσωπα αυτά διαμένουν μόνιμα στο εξωτερικά, μπορεί όμως να έχουν έρθει και στην Ελλάδα είτε σαν επισκέπτες είτε για να εργαστούν για μικρό ή μεγάλο χρονικά διάστημα, διατηρώντας πάντα την αλλοδαπή υπηκοότητα.
Οποιαδήποτε από τα πρόσωπα αυτά ενήλικα ή ανήλικα μπορεί να τύχουν της απαλλαγής εφ` όσον εισάγουν συνάλλαγμα αρκεί να αποδεικνύουν την τριετή παραμονή τους στο εξωτερικό.
β) Περαιτέρω ως ομογενείς για την εφαρμογή των διατάξεων αυτών θεωρούνται και οι ομοεθνείς καταγόμενοι από την Κύπρο, την Τουρκία ή την Αλβανία, ως απαρτίζοντες το Ελληνικό Έθνος, δηλ. οι συνδεόμενοι με το Ελληνικό Έθνος με την ταυτότητα της γλώσσας, της θρησκείας, των κοινών παραδόσεων και κυρίως της Ελληνικής Εθνικής συνείδησης δηλ. της συνείδησης των ιστορικών ή πολιτιστικών πεπρωμένων.
Διαπίστωση της συνδρομής των~ προϋποθέσεων της απαλλαγής με εισαγωγή συναλλάγματος
Με την αριθμ. 1003781/47 13 Ιανουαρίου 1989 κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών η οποία εκδόθηκα κατ` εξουσιοδότηση του τελευταίου εδαφίου της παρ. 12 του όρθρου 24 του κοινοποιούμενου νόμου την οποία σας στέλνουμε συνημμένο, τα αποδεικτικά στοιχεία για την διαπίστωση της συνδρομής των προϋποθέσεων για την χορήγηση της απαλλαγής για αγορά ακινήτου η αξία του οποίου καλύπτεται με εισαγωγή συναλλάγματος καθορίζονται ως εξής:
α) Η ελληνική υπηκοότητα του εργαζόμενου στο εξωτερικό αποδεικνύεται από το δελτίο της ταυτότητας του ή από ελληνικό διαβατήριο ή από βεβαίωση του οικείου δήμου ή κοινότητας στα δημοτολόγια του οποίου είναι γραμμένος.
Η επί τριετία απασχόληση του με εξαρτημένη εργασία στο εξωτερικό αποδεικνύεται με την προσκόμιση βεβαίωσης του εργοδότη του, θεωρημένης για το γνήσιο της υπογραφής από την πλησιέστερη προς τον τόπο της εργασίας-του Ελληνικής Προξενικής Αρχής, στην οποία θα αναγράφεται ότι ο μισθός του καταβλήθηκε σε ξένο νόμισμα.
Εάν οι Έλληνες που εργάστηκαν ή εργάζονται στο εξωτερικό είναι ασφαλισμένοι σε ασφαλιστικό οργανισμό του εξωτερικού για την απόδειξη του χρόνου εργασίας τους στο εξωτερικό αντί της βεβαίωσης του εργοδότη τους μπορούν να προσκομίσουν βεβαίωση ταυ ασφαλιστικού τους οργανισμού θεωρημένη από την πλησιέστερη προς το τόπο εργασίας τους Ελληνική Προξενική Αρχή ή από τα τυχόν υπάρχοντα εκεί κλιμάκια του Υπουργείου Εργασίας, στην οποία θα αναγράφεται ότι ο μισθός τους καταβλήθηκε σε ξένο νόμισμα.
Προκείμενου για δημόσιους υπαλλήλους που εργάζονται σε Ελληνικές υπηρεσίες του εξωτερικού αρκεί βεβαίωση της υπηρεσίας τους για την επί τριετία, τοποθέτηση και παραμονή τους στις υπηρεσίες του εξωτερικού, στην οποία θα αναγράφεται ότι ο μισθός τους καταβλήθηκε σε ξένο νόμισμα.
β) Η ιδιότητα του Έλληνα ναυτικού αποδεικνύεται είτε με το ναυτικό του φυλλάδιο είτε με πιστοποιητικό της υπηρεσίας ναυτικών μητρώων του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας,
Η επί τριετία υπηρεσία του με την ιδιότητα του ναυτικού σε πλοία με Ελληνική σημαία ή με ξένη σημαία συμβεβλημένα όμως με το NAT, που εκτελούν πλόες εξωτερικού αποδεικνύεται με πιστοποιητικό της υπηρεσίας ναυτικών μητρώων του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας.
Η τριετής πραγματική υπηρεσία των Ελλήνων ναυτικών σε πλοία με ξένη σημαία που δεν είναι συμβεβλημένα με το NAT αποδεικνύεται με προσκόμιση βεβαίωσης θαλάσσιας υπηρεσίας που εκδίδεται από τον πλοίαρχο θεωρημένης για την ακρίβεια αυτής από Ελληνική Προξενική ή Λιμενική Αρχή.
γ) Η ιδιότητα του ομογενούς αποδεικνύεται με κάθε μέσο. Συνεπώς κάθε αποδεικτικό μέσο θα γίνεται δεκτό για την απόδειξη της ιδιότητας του ομογενούς.
Ενδεικτικά στη κοινοποιούμενη απόφαση αναφέρεται ότι η ιδιότητα του ομογενούς μπορεί να αποδβχθεί:
αα) από τα στοιχεία του διαβατηρίου υπό την έννοια ότι σ` αυτό αναγράφεται το όνομα και το επώνυμο του ομογενούς τα οποία ευχερώς υποδηλούν και την ελληνικότητα της καταγωγής π.χ. Ιωάννης Πετρόπουλος, Δημ. Γεωργακόπουλος, Αντ. Αλεξόπουλος, έστω και αν αναγράφονται με ξένα στοιχεία ή αν έχουν περικοπεί ή αλλοιωθεί ή προσαρμοστεί σε ξένη γλώσσα αρκεί εμφανώς να
παραμένει η ελληνική ρίζα του επωνύμου τους,
ββ) Με πιστοποιητικό της Ελληνικής Προξενικής Αρχής που να βεβαιώνει την καταγωγή του από "Ελληνες υπηκόους.
γγ) Με βεβαίωση Ελληνικής Κοινότητας του εξωτερικού θεωρημένης από Ελληνική Προξενική Αρχή.
δδ) Με πιστοποιητικό της υπηρεσίας αλλοδαπών του Υπουργείου Δημ. Τάξης ή του Υπουργείου Εξωτερικών, ή οποιασδήποτε άλλης Ελληνικής Αρχής.
Επισημαίνεται και πάλι ότι η απαρίθμηση των αποδεικτικών αυτών μέσων είναι ενδεικτική και η απόδειξη της ιδιότητας ομογενούς μπορεί να γίνεται με ένα από τα μέσα αυτά ή με οποιοδήποτε άλλο μέσο.
Η επί τριετία εγκατάσταση του ομογενούς στην αλλοδαπή πιστοποιείται με κάθε μέσο. Ενδεικτικά στην κοινοποιούμενη απόφαση αναφέρεται ότι η τριετής αυτή παραμονή μπορεί να αποδειχθεί:
αα) από τα στοιχεία του διαβατηρίου του (κατά κανόνα αυτός που έχει αλλοδαπό διαβατήριο έχει τουλάχιστον τριετή παραμονή στη χώρα η οποία το έδωσε), είσοδοι στη χώρα μας, έξοδοι σε άλλες χώρες.
ββ) Με πιστοποιητικό της Ελληνικής Προξενικής Αρχής.
γγ) Με βεβαίωση της Ελληνικής κοινότητας του εξωτερικού θεωρημένης από την εκεί Ελληνική Προξενική Αρχή.
δδ) Mε πιστοποιητικό οποιασδήποτε αρμόδιας ελληνικής ή αλλοδαπής δημοσίας αρχής.
Επισημαίνεται και πάλι ότι η απαρίθμηση των αποδεικτικών αυτών μέσων είναι ενδεικτική και η απόδειξη της επί τριετία παραμονής του ομογενούς στην αλλοδαπή μπορεί να γίνεται με ένα σπα τα μέσα αυτά ή με οποιοδήποτε άλλο μέσον.

Η εισαγωγή κεφαλαίων από την αλλοδαπή αποδεικνύεται
α) Σε περίπτωση εισαγωγής κεφαλαίων σε συνάλλαγμα μέσω Τραπέζης, με την προσκόμιση υπηρεσιακού σημειώματος της Τράπεζας δια μέσου της οποίας πραγματοποιήθηκε η αγορά του συναλλάγματος στο οποίο θα αναγράφεται η ένδειξη "Μοναδική βεβαίωση". Αν αυτός που δραχμοποιεί το συνάλλαγμα δεν είναι και ο δικαιούχος του συναλλάγματος και δεν δηλώσει το όνομα εκείνου για λογαριασμό του οποίου το δραχμοποιεί, ώστε να αναγραφεί το όνομα του δικαιούχου στη μοναδική βεβαίωση, η έλλειψη αυτή αναπληρώνεται με βεβαίωση της Τράπεζας που δραχμοποιεί το συνάλλαγμα πάνω στο σώμα της μοναδικής βεβαίωσης, εφ` όσον, η Τράπεζα . αυτή διαθέτει στοιχεία για το άνομα του δικαιούχου του συναλλάγματος.
Σε περίπτωση εισαγωγής συναλλάγματος από ναυτιλιακές επιχειρήσεις ή από πράκτορες τους, το ποσό που αναλογεί σε εξόφληση αμοιβών ελλήνων ναυτικών, που υπηρετούν σε πλοία των επιχειρήσεων αυτών, δραχμοποιείται στο όνομα των δικαιούχων και εκδίδεται από την τράπεζα σχετική μοναδική βεβαίωση στο όνομα καθενός από αυτούς.
Σε περίπτωση εισαγωγής συναλλάγματος από ελληνικές τεχνικές εταιρίες, που αναλαμβάνουν την εκτέλεση τεχνικών έργων στην αλλοδαπή, ή από Ελληνικές επιχειρήσεις που εδρεύουν ή διατηρούν υποκατάστημα στο εξωτερικό, το ποσό που αντιστοιχεί στην εξόφληση αμοιβών Ελλήνων εργατοϋπαλλήλων, που απασχολούνται από τις εταιρίες αυτές στην αλλοδαπή, ο μισθός των οποίων
προβλέπεται να καταβάλλεται σε ξένο νόμισμα, δραχμοποιείται στο άνομα των δικαιούχων και εκδίδεται από την Τράπεζα της Ελλάδας η σχετική μοναδική βεβαίωση στο όνομα του καθένα από αυτούς.
β) Σε περίπτωση εισαγωγής κεφαλαίων σε συνάλλαγμα μέσω ταχυδρομείου, μοναδική βεβαίωση εισαγωγής συναλλάγματος αποτελεί το απόκομμα της οικείας επιταγής, το οποίο για διασφάλιση των συμφερόντων του δημοσίου, πρέπει να περιέχει τις ακόλουθες ευκρινείς κι ευανάγνωστες ενδείξεις.
Α. Στη μπροστινή πλευρά.
α) ποσό σε ξένο νόμισμα
3) ονοματεπώνυμο αποστολέα
γ) γραφείο ή ημερομηνία αποστολέα και
δ) Κωδικό αριθμό γραφείου αποστολής.


Β. Στην πίσω πλευρά (είτε εντύπως είτε με σφραγίδα και ιδιόχειρη συμπλήρωση).
Ό) τη φράση "ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΒΕΒΑΙΩΣΗ"
β) το ονοματεπώνυμο του δικαιούχου, δηλαδή αυτού στον οποίο καταβλήθηκε το συνάλλαγμα που δραχμοποιήθηκε.
γ) το ποσό σε δραχμές
δ) τον αριθμό της επιταγής εξωτερικού
ε) στρογγυλή σφραγίδα (σήμαντρο), στην οποία θα αναγράφονται: το ταχυδρομικό γραφείο και η ημερομηνία πληρωμής της επιταγής, καθώς και ο κωδικός αριθμός του Γραφείου πληρωμής.
γ. Για κεφάλαια που εισάγονται απευθείας, σε ξένα νομίσματα, χρυσό κ.λπ. με τη προσκόμιση μοναδικού αντιγράφου πρωτοκόλλου εξετάσεως αποσκευών της τελωνειακής αρχής που έκανε τον έλεγχο η μοναδική βεβαίωση της Υπηρεσίας
Προστασίας Εθνικού Νομίσματος μαζί με σχετική βεβαίωση της Τράπεζας ή του επίσημου χρηματιστού, οι οποίοι προέβησαν στην εξαργύρωση τους.
δ. Για την εισαγωγή συναλλάγματος μέσω του Ιδρύματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων (1ΚΑ) για την πληρωμή συντάξεων αλλοδαπών `ασφαλιστικών φορέων σε Έλληνες που εργάστηκαν στην αλλοδαπή, με την προσκόμιση μοναδικής βεβαίωσης του Υποκαταστήματος, μέσω του οποίου πραγματοποιήθηκε η δραχμοποίηση του συναλλάγματος, ή της αρμόδιας Δ/νσης της Κεντρικής Διοίκησης του ΙΚΑ η οποία υπογράφεται από το προϊστάμενο της υπηρεσίας που εξέδωσε αυτή.
ε, Η προέλευση του συναλλάγματος από κοινό λογαριασμό πιστοποιείται από την Τράπεζα που αποστέλλει το συνάλλαγμα.
στ. Η εισσγωγή συναλλάγματος στο ` όνομα του πληρεξουσίου του ομογενούς ναυτικού ή εργάτη γίνεται δεκτή, εφ` όσον η αγορά του ακινήτου πραγματοποιείται στο όνομα του εντολέως και αποδεικνύεται η αποστολή του συναλλάγματος απ` αυτόν.
Από την έναρξη ισχύος των κοινοποιουμένων διατάξεων (3.1.1989) ανακαλείται κάθε γενική ή ειδική διαταγή μας σχετικά με την απαλλαγή από φ.Μ.Α. κατά το ποσοστό που η αξία του αγοραζόμενου ακινήτου καλύπτεται με κεφάλαια, που εισάγονται από το εξωτερικό.

Άρθρο 24 Παράγραφος 14
Μεταβίβαση γεωργοκτηνοτροφικών εκτάσεων.
1. Με τις διατάξεις της παραγρ. 14 του κοινοποιούμενου άρθρου και voμoυ αντικαθίσταται το πρώτο εδάφιο της παρ. 2 του άρθρου 13 του Ν. 634/77 και με τις νέες διατάξεις ορίζεται ότι οι συμβάσεις αγοράς ή ανταλλαγής κυριότητας γεωργικών και κτηνοτροφικών εκτάσεων μαζί με τις εγκαταστάσεις που εξυπηρετούν αποκλειστικά την εκμετάλλευση τους εφ` όσον η κατά στρέμμα
αγοραία αξία τους δεν υπερβαίνει τις 300.000 δρχ., απαλλάσσονται από το φόρο μεταβίβασης ακινήτων για το μέχρι 200.000 δρχ, τμήμα της, κατά στρέμμα αγοραίας αξίας τους και μέχρι εμβαδού 40 στρεμμάτων συνολικά, για κάθε αγοραστή είτε αυτές συντελούνται με μία είτε με περισσότερες συμβολαιογραφικές πράξεις.
2. Από τις ίδιες διατάξεις προβλέπεται ότι η απαλλαγή αυτή παρέχεται εφ` όσον ο δικαιοδόχος δεν έχει γεωργική ή κτηνοτροφική έκταση μεγαλύτερη από 100 στρέμματα.
Συνεπώς, από της ισχύος των διατάξεων αυτών (3.1.1989) εκτός από τις συμβάσεις αγοράς της κυριότητας γεωργοκτηνοτροφικών εκτάσεων απαλλάσσονται και ο) συμβάσεις ανταλλαγής της κυριότητας γεωργοκτηνοτροφικών εκτάσεων, οι οποίες μέχρι της ισχύος των διατάξεων αυτών δεν απαλλάσσοντο του φόρου ανταλλαγής,
3. Επίσης το τμήμα της κατά στρέμμα αγοραίας αξίας των μεταβιβαζομένων γεωργοκτηνοτροφικών εκτάσεων που απαλλάσσονται από το φόρο μεταβίβασης ακινήτων αυξήθηκε από της ισχύος (3.1.1989) των κοινοποιουμένων διατάξεων από 125.000 σε 200,000 δρχ. εφόσον η αξία του στρέμματος δεν υπερβαίνει τις 300.000 δρχ. αντί των 200.000 δρχ. πoυ όριζαν οι προϊσχύουσες διατάξεις π.χ. ο Α αγοράζει γεωργόκτηνοτροφική έκταση 20 στρεμμάτων, αγοραίας αξίας κατά στρέμμα 250.000 δρχ. θα τύχει απαλλαγής, για την μέχρι των 200.000 δρχ. αξία κατά στρέμμα και των 20 στρεμμάτων και θα πληρώσει φόρο για την επί πλέον αξία των 50.000 δρχ. κατά στρέμμα εφ` όσον συντρέχουν και οι λοιπές προβλεπόμενες από το νόμο προϋποθέσεις.
4. Τέλος με τις νέες διατάξεις για πρώτη φορά τίθεται ως προϋπόθεση για τη χορήγηση της απαλλαγής αυτής ο δικαιοδόχος (αγοραστής ή αυτός που ανταλλάσσει) να μην είναι κύριος γεωργοκτηνοτροφικής έκτασης κατά το χρόνο της αγοράς μεγαλύτερης των 100 στρεμμάτων, είτε η έκταση αυτή είναι ενιαία, είτε κατατμημένη και σε διάφορες θέσεις.
Διευκρινίζεται ότι εάν ο αγοραστής είναι κύριος γεωργοκτηνοτροφικής έκτασης μικρότερης των εκατό (100) στρεμμάτων η απαλλαγή θα χορηγείται για την μέχρι της συμπλήρωσης εκατό (100) στρεμμάτων έκταση π.χ. ο Α είναι κύριος γεωργοκτηνοτροφικής έκτασης 80 στρεμμάτων και αγοράζει ακόμη 40 στρέμματα.
Εφ` όσον συντρέχουν οι λοιπές προϋποθέσεις του νόμου η απαλλαγή θα δοθεί μόνο για τα 20 στρέμματα.
Περαιτέρω, υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με τις λοιπές διατάξεις ταυ αρθρoυ 13 του Ν. 634/77 που εξακολουθούν να ισχύουν α) η απαλλαγή αυτή παρέχεται μόνο σε φυσικά πρόσωπα που ασχολούνται προσωπικά ή με τα μέλη της οικογένειας τους κατά κύριο επάγγελμα, στη γεωργία ή κτηνοτροφία, έστω κι αν τα πρόσωπα αυτά χρησιμοποιούν επιβοηθητικά και ξένους εργάτες.
β) Ο αγοραστής έχει την υποχρέωση να χρησιμοποιεί την έκταση που αγοράζει αποκλειστικά για γεωργική ή κτηνοτροφική εκμετάλλευση για 15 χρόνια από της αγοράς και για την υποχρέωση αυτή γίνεται ρητή μνεία στο πωλητήριο συμβόλαιο.
Σε περίπτωση nou πριν περάσουν τα 15 χρόνια από της αγοράς αλλάζει τη χρήση της έκτασης ή την εκμισθώσει, ή δεν την αυτοκαλλιεργεία για διάστημα δύο (2) συνεχών ετών, είτε ο ίδιος είτε οι κληρονόμοι του, έχουν την υποχρέωση μέσα σε τριάντα (30) ημέρες από της αλλαγής της χρήσης, ή την εκμίσθωση να υποβάλλουν δήλωση και να καταβάλλουν ολόκληρο το φόρο που αναλογεί στην αγοραία αξία της έκτασης κατά το χρόνο της αλλαγής της χρήσης ή της εκμίσθωσης.
Αν για τμήμα μόνο της έκτασης αλλάξει η χρήση ή τμήμα μόνο αυτής εκμισθώνεται η υποχρέωση καταβολής του φόρου γεννάται μόνο για την αξία του τμήματος αυτού.
γ) απαγορεύεται η μεταβίβαση της έκτασης πριν περάσουν 15 χρόνια από της αγοράς της χωρίς την υποβολή δήλωσης και καταβολής ολοκλήρου του φάρου μεταβίβασης που αναλογεί επί της αγοραίας αξίας της έκτασης κατά το χρόνο υποβολής της δήλωσης αυτής, γι` αυτό απαγορεύεται η κατάρτιση συμβολαιογραφικής πράξης μεταβίβασης γεωργοκτηνοτροφικής έκτασης για την απόκτηση της οποίας ο πωλητής έτυχε απαλλαγής χωρίς να προσαρτηθεί στο πωλητήριο συμβόλαιο βεβαίωση του Οικον.
Εφόρου ότι υποβλήθηκε η δήλωση και καταβλήθηκε ο φόρος.
δ) Η απαλλαγή αυτή δεν παρέχεται εάν η γεωργοκτηνοτροφική έκταση που αγοράζεται βρίσκεται στο σύνολο της ή μερικά μέσα σε ζώνη ακτίνας 500 μέτρων από τη θάλασσα,
ε) Για τη χορήγηση της απαλλαγής πρέπει απαραίτητα οι αγοραζόμενες εκτάσεις να είναι κατάλληλες για γεωργοκτηνοτροφική εκμετάλλευση. Η καταλληλότητα της έκτασης για γεωργοκτηνοτροφική εκμετάλλευση αποδεικνύεται με βεβαίωση που εκδίδει ατελώς η αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Γεωργίας, η οποία επισυνάπτεται στη δήλωση φόρου μεταβίβασης.
Εκτάσεις που βρίσκονται ολικά ή μερικά μέσα σε εγκεκριμένο σχέδιο πόλης ή στα όρια οικισμών που προϋφίοτανται του 1923 δεν μπορούν να χαρακτηρισθούν ως γεωργοκτηνοτροφικές εκτάσεις.
στ) Εάν ο αγοραστής με μία ή περισσότερες συμβολαιογραφικές πράξεις αγοράζει γεωργοκτηνοτροφικές εκτάσεις, όμορες με τις δικές του η απαλλαγή από τό φόρο μεταβίβασης χορηγείται μέχρι και 80 στρέμματα, με τον περιορισμό πάντα ότι αυτά που έχει και αυτά που αγοράζει δεν θα υπερβαίνουν τα 100 στρέμματα π.χ. εάν είχε 60 στρέμματα και αγοράζει όμορα 80, απαλλαγή θα
δοθεί μόνο για τα 40 στρέμματα.
Προκειμένου για όμορα για την χορήγηση της απαλλαγής δεν ασκεί επιρροή και συνεπώς δεν εξετάζεται αν η υπάρχουσα όμορος ακίνητη περιουσία του αγοραστή κτήθηκε πριν ή μετά την έναρξη ισχύος του Ν. 634/77 (30.6.77) με μία ή περισσότερες πράξεις ή αν για την κτήση της γεωργοκτηνοτροφικής περιουσίας ο αγοραστής έτυχε απαλλαγής από το φόρο μεταβίβασης ακινήτων, με βάσει τις διατάξεις του Ν. 634/77.
Εκείνο που εξετάζεται αν έτυχε απαλλαγής οπό το φόρο μεταβίβασης για την κτήση της περιουσίας που κατέχει, να μη δοθεί απαλλαγή συνολικά μεγαλύτερη των 80 στρεμμάτων,π.χ. εάν έχει τύχει απαλλαγής για 30 στρέμματα και αγοράζει 60 όμορα στρέμματα, δεν θα τύχει απαλλαγής για τα 10 επί πλέον στρέμματα.
Επίσης δεν εξετάζεται σε καμιά περίπτωση γιατί τούτο δεν το προβλέπει ο νόμος αν ο αγοραστής έτυχε απαλλαγής από το φόρο για την απόκτηση γεωργοκτηνοτροφικής έκτασης μέχρι 40 στρεμμάτων ανεξαρτήτως της αξίας της ως κληρονομϊα, δωρεά, γονική παροχή σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 40 του Ν. 814/78. Δηλ. οι απαλλαγές του άρθρου 13 του Ν. 634/77, και οι απαλλαγές του άρθρου 40 του Ν. 814/78 χωρούν παράλληλα και σωρευτικά.
Μάλιστα υπενθυμίζεται ότι ο αγοραστής με κληρονομία, δωρεά ή γονική παροχή μπορεί να αποκτήσει χωρίς φόρο ανεξαρτήτως της αξίας τους 40 στρέμματα από πατέρα, μάνα ή αδελφό δηλ. 40 από τον πατέρα, 40 από τη μητέρα και 40 από αδελφό,
ζ) Εάν ο αγοραστής είναι συγκύριος εξ αδιαιρέτου γεωργοκτηνοτροφικής έκτασης και αγοράζει μερίδιο ή μερίδια των λοιπών συνιδιοκτητών η απαλλαγή παρέχεται για ολόκληρο το μερίδιο που μεταβιβάζεται έστω κι αν αφορά έκταση μεγαλύτερη των 80 στρεμμάτων με το βασικό περιορισμό πάντα ότι η γεωργοκτηνοτροφική περιουσία που έχει ο αγοραστής μαζί με αυτή που αποκτά να μην υπερβαίνει τα 100 στρέμματα π.χ. ο Α έχει την πλήρη κυριότητα γεωργοκτηνοτροφικής περιουσίας 70 στρεμμάτων και ακόμη είναι συνιδιοκτήτης κατά το ήμισυ σε γεωργοκτηνοτροφική έκταση 80 στρεμμάτων, εάν αγοράζει το εξ αδιαιρέτου μερίδιο του συνιδιοκτήτη της τελευταίας αυτής έκτασης δεν δικαιούται απαλλαγής γιατί ήδη είναι κύριος γεωργοκτηνοτροφικής έκτασης μεγαλύτερης των 100 στρεμμάτων 70 + 40 (80 : 2) = 110, ή αν η συνιδιοκτήτη γεωργοκτηνοτροφική έκταση που αγοράζει είναι 40 στρέμματα θα απαλλαγεί για την αξία 10 στρεμμάτων 70 + 20 (40 : 2) * 90 και συνεπώς δικαιούται να αγοράσει αφορολόγητα 10 ακόμη στρέμματα ή 20 από τα κατά 50% συνιδιόκτητα.
Έχει γίνει δεκτό, ότι η απαλλαγή μέχρι 80 στρέμματα για αγορά εξ αδιαιρέτου μεριδίου γεωργοκτηνοτροφικής έκτασης έχει εφαρμογή μόνο εάν αυτός που αγοράζει το εξ αδιαιρέτου μερίδιο είχε καταστεί συγκύριος της έκτασης πριν την έναρξη ισχύος των διατάξεων του Ν. 634/77 (30.6.77) ή και μετά τον χρόνο αυτό αλλά μόνο, αν απέκτησε την συγκυριότητα λόγω κληρονομίας,
η) Για τον αριθμό των στρεμμάτων τα οποία ο αγοραστής έχει στην κυριότητα ή την συγκυριότητα του θα υποβάλλει υπεύθυνο δήλωση του Ν. 105/69 την οποία θα επισυνάπτει στη δήλωση φόρου μεταβίβασης ακινήτων, μαζί με τα υπόλοιπα δικαιολογητικά που απαιτούνται για την απαλλαγή. Από την έναρξη ισχύος των κοινοποιουμένων διατάξεων (3.11989) ανακαλείται κάθε άλλη γενική ή ειδική διαταγή μας σχετικά με την απαλλαγή από Φ.Μ.Α. για αγορά γεωργοκτηνοτροφικών εκτάσεων.

Αρθρο 24
Παράγραφοι 15, 16 και 17

Συμβολαιογραφικά προσύμφωνα
Mε τις διατάξεις των παραγράφων 15, 16 και 17 του κοινοποιουμένου άρθρου και νόμου αντικαθίσταται η διάταξη της περίπτωσης α` της παραγράφου 1 του άρθρου 3 του Α.Ν. 1521/SO που ρυθμίζει το θέμα του xρόvoυ προσδιορισμού της φορολογητέας αξίας των ακινήτων που μεταβιβάζονται σε εκτέλεση συμβολαιογραφικού προσυμφώνου, καταργείται η διάταξη της περίπτωσης β` της παραγράφου 1 του άρθρου 3 του Α.Ν. 1521/50 η οποία ρυθμίζει το χρόνο προσδιορισμού της φορολογητέας αξίας των ακινήτων που μεταβιβάζονται σε εκτέλεση συμβολαιογραφικου προσυμφώνου και κατά την κατάρτιση των οποίων καταβλήθηκε ολόκληρο το συμφωνηθέν τίμημα και συγχρόνως παραδόθηκε η χρήση του και τέλος ρυθμίζεται το θέμα του χρόνου για το προσδιορισμό της φορολογητέας αξίας των ακινήτων που μεταβιβάζονται με οριστικό συμβόλαιο μετά την ισχύ των κοινοποιουμένων διατάξεων (3.1.1989) σε εκτέλεση συμβολαιογραφικού προσυμφώνου που καταρτίστηκε πριν από την ισχύ των διατάξεων αυτών και κατά την κατάρτιση των οποίων δεν καταβλήθηκε το τίμημα και δεν παραδόθηκε η χρήση.
Ειδικότερα με τις νέες διατάξεις ο χρόνος προσδιορισμού της φορολογητέας αξίας των ακινήτων που μεταβιβάζονται σε εκτέλεση συμβολαιογραφικού προσυμφώνου ορίζεται ως εξής:
α) για προσύμφωνα που καταρτίζονται από την έναρξη ισχύος των κοινοποιουμένων διατάξεων (3.1.1989) ως χρόνος προσδιορισμού της φορολογητέας αξίας λαμβάνεται η ημέρα σύνταξης του συμβολαιογραφικού προσυμφώνου αν το οριστικά συμβόλαιο συντάσσεται σε 2 χρόνια από την κατάρτιση του προσυμφώνου, χωρίς να εξετάζεται πλέον η αξία του μεταβιβαζόμενου ακινήτου ή αν καταβλήθηκε το τίμημα ή παραδόθηκε η χρήση που προέβλεπαν οι τροποποιούμενες διατάξεις.
β) για συμβολαιογραφικά προσύμφωνα που καταρτίστηκαν πριν από την έναρξη ισχύος των κοινοποιουμένων διατάξεων (3.1.1989) κατά την σύνταξη των οποίων, όμως καταβλήθηκε το τίμημα και παραδόθηκε συγχρόνως η χρήση, του μεταβιβαζομένου ακινήτου (περίπτωση πoυ προβλεπόταν από τις καταργηθείσες διατάξεις περίπτωση β* της παραγράφου 1 του άρθρου 3 του Α.Ν. 1521 /50) ως χρόνος προσδιορισμού της φορολογητέας αξίας του μεταβιβαζομένου ακινήτου λαμβάνεται ο χρόνος σύνταξης του συμβολαιογραφικού προσυμφώνου υπό την απαραίτητη προϋπόθεση ότι το οριστικό συμβόλαιο θα υπογραφεί μέχρι 30 Απριλίου 1989 δηλ. η διάταξη αυτή είναι μεταβατικού χαρακτήρα, και παρέχει την δυνατότητα σ` αυτούς που μέχρι τώρα είχαν το δικαίωμα να καταρτίζουν το οριστικό συμβόλαιο οποτεδήποτε και χρόνος προσδιορισμού της φορολογητέος άψας να λαμβάνεται ο χρόνος σύνταξης του συμβολαιογραφικού προσυμφώνου να μη χάσουν το δικαίωμα αυτό με τον περιορισμό ότι, θα το ασκήσουν (θα καταρτίσουν το οριστικό συμβόλαιο) μέχρι 30 Απριλίου 1989.
γ) Για συμβολαιογραφικά προσύμφωνα που καταρτίστηκαν πριν από την έναρξη ισχύος του παρόντος (3.1.1989) κατά την κατάρτιση των οποίων δεν καταβλήθηκε το τίμημα ούτε παραδόθηκε η χρήση (δηλ. περιπτώσεις που δεν ρυθμίζονταν από τις προϊσχύουσες διατάξεις και συνεπώς ως χρόνος προσδιορισμού της φορολογητέας αξίας των μεταβιβαζομένων ακινήτων, λαμβανόταν ο χρόνος κατάρτισης του οριστικού συμβολαίου) με τις νέες διατάξεις γίνεται ειδική ρύθμιση μεταβατικού χαρακτήρος ως εξής: α) αν στην περιοχή που βρίσκεται το ακίνητο δεν Ισχυε, κατά το χρόνο σύνταξης του συμβολαιογραφικού προσυμφώνου το αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού της φορολογητέας αξίας των ακινήτων και δεν ίσχυσε στην ίδια περιοχή και μέχρι τον χρόνο έναρξης ισχύος των κοινοποιουμένων διατάξεων (3.1.1989) το σύστημα αυτό ως αξία, επί της οποίας θα υπολογιστεί ο φόρος λαμβάνεται η αξία του χρόνου σύνταξης του συμβολαιογραφικού προσυμφώνου η οποία θα προσδιορίζεται με βάσει τα συγκριτικά στοιχεία του χρόνου αυτού.
β) Αν ίσχυε το σύστημα του αντικειμενικού προσδιορισμού της φορολογητέας αξίας των ακινήτων στην περιοχή που βρίσκεται το ακίνητο κατά το χρόνο σύνταξης του συμβολαιογραφικού προσυμφώνου ως αξία επί της οποίας θα υπολογισθεί ο φόρος λαμβάνεται η αξία που προσδιορίζεται με βάση το αντικειμενικό αυτό σύστημα κατά το χρόνο σύνταξης του συμβολαιογραφικού προσυμφώνου.
γ) Αν το σύστημα του αντικειμενικού προσδιορισμού της φορολογητέας αξίας των ακινήτων δεν ίσχυε κατά τον χρόνο σύνταξης του συμβολαιογραφικού προσυμφώνου στην τοποθεσία του μεταβιβαζομένου ακινήτου, αλλά εφαρμόστηκε αργότερα πάντως όμως πριν από την έναρξη ισχύος των κοινοποιουμένων διατάξεων (3.1 1989) ο φόρος θα υπολογισθεί στη φορολογητέα αξία του ακινήτου που θα προσδιορίζεται με βάση το αντικειμενικό σύστημα του χρόνου της πρώτης εφαρμογής του στην περιοχή του μεταβιβαζόμενου ακινήτου μειωμένης κατά πέντε τοις εκατό (5%) και μέχρι σαράντα τοις εκατό (40%) κατ` ανώτατο όριο για κάθε χρόνο, μεταξύ του χρόνου έναρξης εφαρμογής του αντικειμενικού συστήματος και χρόνου κατάρτισης του συμβολαιογραφικού προσυμφώνου.
Για την εφαρμογή της διάταξης αυτής χρονικό διάστημα μέχρι και 6 μήνες δεν υπολογίζεται ενώ μεγαλύτερο τούτου λογίζεται ως έτος.
Τονίζεται ιδιαίτερα ότι για την τελευταία αυτή κατηγορία προσυμφώνων της περίπτωσης γ` για να έχουν εφαρμογή οι κοινοποιούμενες διατάξεις πρέπει να συντρέχουν αθροιστικά οι εξής προϋποθέσεις
α) να πρόκειται για συμβολαιογραφικά προσύμφωνα που συντάχτηκαν πριν από την έναρξη ισχύος των κοινοποιουμένων διατάξεων δηλ. πριν από την 3.1.1989. Εάν δεν πρόκειται για συμβολαιογραφικά προσύμφωνα αλλά για απλά ιδιωτικά προσύμφωνα δεν ισχύουν οι διατάξεις αυτές και συνεπώς ως αξία επί της οποίας θα υπολογισθεί ο φάρος θα λαμβάνεται η αξία της σύνταξης του οριστικού συμβολαίου. Αν είναι συμβολαιογραφικά προσύμφωνα που όμως καταρτίστηκαν μετά την έναρξη ισχύος των κοινοποιουμένων διατάξεων (3,1.1989) θα ισχύει η ρύθμιση της ανωτέρω περίπτωσης (α) δηλ. εφ` όσον το οριστικό συμβόλαιο
συνταγεί μέσα σε 2 χρόνια από τη σύνταξη του συμβολαιογραφικού προσυμφώνου ως αξία θα λαμβάνεται η αξία του χρόνου σύνταξης του συμβολαιογραφικού προσυμφώνου.
β) Για τα συμβολαιογραφικά αυτά προσύμφωνα να μην καταβλήθηκε τα τίμημα και να μη παραδόθηκε η χρήση του ακινήτου που συμφωνήθηκε να μεταβιβαστεί.
Εάν καταβλήθηκε το τίμημα και παραδόθηκε η χρήση τότε δεν ισχύουν οι διατάξεις αυτές, αλλά θα εφαρμοστούν οι ανωτέρω διατάξεις (της περ. β δηλ. ως αξία θα λαμβάνεται η αξία του χρόνου σύνταξης του συμβολαιογραφικού προσυμφώνου εφ` όσον το οριστικό συμβόλαιο καταρτιστεί μέχρι 30 Απριλίου 1989).
γ) Το οριστικό συμβόλαιο να συνταχθεί μέχρι 30 Απριλίου 1989.

Κατηγορία: Εγκύκλιοι - ΠΟΛ
Εμφανίσεις: 16952