Αθήνα 14/01/2014
Αρ. πρωτ.:
ΠΟΛ. 1018
ΘΕΜΑ: Κοινοποίηση της αριθ. 277/2012 γνωμοδότησης του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (Ν.Σ.Κ.) αναφορικά με την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 14 του Ν. 2523/1997,σε βάρος των Ο.Τ.Α. και των Δημοτικών Παιδικών Σταθμών (ν.π.δ.δ.) και σε βάρος φυσικών προσώπων που σχετίζονται με τη διοίκηση των εν λόγω νομικών προσώπων.
Σας γνωρίζουμε ότι ύστερα από σχετικό ερώτημα της Υπηρεσίας μας, αναφορικά με το εάν στο ρυθμιστικό πεδίο του άρθρου 14 του Ν.2523/1997 περιλαμβάνονται οι Ο.Τ.Α. ή οι Δημοτικοί Παιδικοί Σταθμοί (ν.π.δ.δ.), καθώς και τα φυσικά πρόσωπα που σχετίζονται με την διοίκηση αυτών, εκδόθηκε η με αριθ. 277/2012 γνωμοδότηση του Ν.Σ.Κ. (Β΄ Τμήμα), η οποία έγινε αποδεκτή από τον Υφυπουργό Οικονομικών.
Την ως άνω γνωμοδότηση σας αποστέλλουμε για ενημέρωσή σας και εφαρμογή στις σχετικές περιπτώσεις.
Σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στην ως άνω γνωμοδότηση, το Β΄ Τμήμα του Ν.Σ.Κ. έκανε ομόφωνα δεκτό, για τους λόγους που επικαλείται και υπό το πρίσμα του δεδομένου ιστορικού, ότι η Διοίκηση νομίμως λαμβάνει τα διασφαλιστικά μέτρα του άρθρου 14 του Ν. 2523/1997 σε βάρος Ο.Τ.Α. ή Δημοτικών Παιδικών Σταθμών (ν.π.δ.δ.) σε περίπτωση μη απόδοσης εκ μέρους τους, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 59 του Κ.Φ.Ε. των προβλεπόμενων από τα άρθρα 57 και 58 του ιδίου Κώδικα, παρακρατούμενων φόρων ή σε περίπτωση λήψης και χρήσης εκ μέρους τους εικονικών φορολογικών στοιχείων, πάνω από τα όρια που τίθενται από τις διατάξεις του άρθρου 14 του Ν.2523/1997, δεν επιτρέπεται, όμως, τα μέτρα αυτά να λαμβάνονται και σε βάρος φυσικών προσώπων που σχετίζονται με τη διοίκηση των ως άνω νομικών προσώπων.
Ειδικότερα:
Τα προβλεπόμενα από τις διατάξεις του άρθρου 14 του ν. 2523/1997 μέτρα διασφάλισης των συμφερόντων του Δημοσίου, λαμβάνονται σε βάρος κάθε φυσικού ή νομικού προσώπου, το οποίο υποπίπτει σε φορολογικές παραβάσεις, μεταξύ των οποίων η, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 59 του Κ.Φ.Ε., μη απόδοση στο Δημόσιο των, κατά τα άρθρα 57 και 58 του ιδίου Κώδικα, παρακρατούμενων φόρων, όταν το ποσό αυτών υπερβαίνει τις 150.000 ευρώ, καθώς και η λήψη και χρήση εικονικών φορολογικών στοιχείων με αναγραφόμενη σε αυτά αξία συναλλαγών άνω των 300.000 ευρώ ( Ν.Σ.Κ. 293/2008 ). Κατά συνέπεια, ελλείψει ρητής διάταξης που να εξαιρεί τους Ο.Τ.Α. και τους δημοτικούς παιδικούς σταθμούς από την εις βάρος τους λήψη των μέτρων του άρθρου 14 του Ν. 2523/1997 , συνάγεται ότι, εφόσον συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις για τη λήψη των διασφαλιστικών μέτρων του ως άνω άρθρου 14 εις βάρος των προσώπων αυτών, η φορολογική αρχή δύναται να προβεί στη λήψη των εν λόγω μέτρων σε Ο. Τ. Α. και δημοτικούς παιδικούς σταθμούς.
Παρά το γεγονός ότι έχει κριθεί παγίως ότι τα μέτρα του άρθρου 14 του Ν. 2523/1997 δεν συνιστούν διοικητικές κυρώσεις, αλλά μέτρα προς διασφάλιση των συμφερόντων του Δημοσίου είναι αναμφίβολο ότι τα μέτρα αυτά περιορίζουν την οικονομική ελευθερία των υποκειμένων σ΄ αυτά, γεγονός που δεν δικαιολογεί διασταλτική ερμηνεία (Ν.Σ.Κ. 293/2007), ούτε αναλογική εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 20 παρ. 1-4 του Ν. 2523/1997 , στις οποίες παραπέμπει το άρθρο 14 του ιδίου νόμου ως προς τα πρόσωπα που θεωρούνται ως αυτουργοί του αδικήματος της φοροδιαφυγής, που διαπράττεται για λογαριασμό των νομικών προσώπων που μνημονεύονται στις διατάξεις αυτές, στις οποίες, όμως, δεν περιλαμβάνονται οι Ο.Τ.Α. και τα ν.π.δ.δ. Επομένως, τα ίδια ως άνω διασφαλιστικά μέτρα δεν δύναται να ληφθούν νόμιμα και κατά των εκπροσώπων και των διοικήσεων των Ο.Τ.Α. και των δημοτικών παιδικών σταθμών ως ν.π.δ.δ., ή κατά των σχετιζομένων εν γένει με τη διοίκησή τους, διότι ελλείπει σχετική νομοθετική πρόβλεψη, ενώ η επιβαλλόμενη στενή ερμηνεία των προεκτιθέμενων σχετικών διατάξεων δεν επιτρέπει τη συναγωγή συμπερασμάτων με a contrario επιχειρήματα (Ν.Σ.Κ. 214/2007, 601/2002).